Samenvatting Alle theorie die behandeld wordt bij het vak beroepsethiek in één document
12 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Beroepsethiek
Instelling
Universiteit Van Amsterdam (UvA)
In dit document kan je alle theorie vinden die behandeld wordt bij het vak beroepsethiek. In het jaar moest hier een opdracht over gemaakt worden. De samenvatting en uitleg over deze opdracht is ook achter in het document samengevat. In dit document vind je o.a. uitleg over wat ethiek is, normatie...
1. Wat is ethiek?
Centrale vraagstelling: Wat is “het juiste” om te doen?
Norm = concrete gedragsregel of handelingsvoorschrift, aanwijzingen en criteria voor ons
handelen
Bijvoorbeeld: wetboek, universele verklaring van de rechten van de mens,
gedragsregel
Waarde = belangrijke nastrevenswaardige eigenschappen, ervaringen of principes
Bijvoorbeeld eerlijkheid of beleefdheid
Moraal = geheel van morele normen en waarden dat door een individu od binnen een
groep, instelling of cultuur als een belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt
beschouwd
Verschillende moralen
a. Persoonssfeer moraal
- Relationele normen
- Norm: “Je mag je vrienden niet laten vallen”
- Waarden: betrouwbaarheid, loyaliteit, eerlijkheid
- Toepassingsbereik: individuele sfeer
b. Professionele moraal
- Professionele normen (beroepscodes)
- Norm: “Je moet proefdieren goed huisvesten”
- Waarde: respect voor eigenwaarde van eigenwaarde van dieren
- Toepassingsbereik: iets groter nl. uitwisselbaar tussen de verschillende professionals
c. Bedrijfsmoraal
- Bedrijfsnormen (buisness principles, gedragscode)
- Norm: wij doen alleen zaken met gecertificeerde leveranciers
- Waarde: eerlijkheid
- Toepassingsbereik: de mensen binnen de organisatie
d. Publieke moraal
- Publieke normen: de wet + de gewoonte
- Norm: niet discrimineren (niet alle publieke normen in wet soms ook gewoonte)
- Waarde: gelijkheid
- Toepassingsbereik: alle burgers, inwoners binnen een
samenleving
Morale zijn dynamisch en voortdurend in ontwikkeling
Ethiek = wetenschappelijke discipline die systematisch reflecteert
op de moraal
2. Wanneer heb je een moreel probleem
Morele problemen kunnen ontstaan door:
Botsende normen
- Relationele normen
- Professionele normen
- Publieke normen
- Bedrijfsnormen
Verschuivende waarden
, - Bijvoorbeeld vroeger was het heel normaal dat je vlees at maar nu is hier steeds
meer kritiek op
Onverwezenlijkte idealen
- Bijvoorbeeld: als je vind dat de samenleving drugsvrij moet zijn dan heb je in
Amsterdam een probleem want hier is dat nog niet verwezenlijkt
Nieuwe kennis en feiten
- Doordat we nu veel sneller kunnen zien bij een embryo wat voor het defecte het kan
hebben worden er nu veel meer vragen gesteld over abortus
Dus wanneer heb je een moreel probleem?
Algemeen antwoord: als jouw beslissing gevolgen heeft voor de rechten, belangen en
wensen van de ander
Wie is die ander?
- Iedereen die gevolgen ondervindt van de beslissing die genomen wordt in het
probleem. Dus ook indirect betrokken
Let op: moreel problematisch is niet hetzelfde als moreel verwerpelijk
- Zou kunnen dat een handeling moreel problematisch is maar wel de beste keuze en
daarom dus niet moreel verwerpelijk (je doet het dan dus wel)
3. Over het morele oordeel
Is het morele oordeel zinloos? Ja en Nee
Moreel relativisme = stelt dat moreel oordeel zinloos is want alles is subjectief
(iedereen zijn eigen mening)
- Kritiek: Hierdoor zou je niets kunnen zeggen over bijvoorbeeld de joden vervolging,
alle is subjectief
Nee, want mensen kunnen hun oordelen in redelijkheid bespreken waardoor ze aan
objectiviteit winnen
2: normatief ethische theorieën
Normatieve theorieën - wat is het goede om te doen? En hoe beargumenteer ik dat?
1. Consequentialisme = een handeling is goed als het gevolg goed is
Ook wel de gevolg ethiek
‘het grootst mogelijke overwicht van goede over kwade gevolgen voor zoveel mogelijk
mensen’
Kosten-bate analyse van het consequentialisme in het algemeen
Een handeling is goed als de kosten lager zijn dan de baten
Utilisme = een goed gevolg is een gevolg in termen van NUT (de eerste waarde)
Een aparte stroming binnen het consequentialisme
Hedonistisch utilisme (Jeremy Bentham)
- Gaat er van uit dat een handeling juist is als de consequenties geluk opleveren
Bijv economische groei, minder sterfgevallen
- “De natuur heeft de mensheid onder het bestuur gezet van twee soevereine
meesters: pijn en genot”
- Geluk = aanwezigheid van genot en afwezigheid van pijn
- Alles draait om het bereiken van zo veel mogelijke geluk
- Een handeling binnen hedonistisch utilisme is goed als het zoveel mogelijke geluk
voor de grootste groep mensen opwekt
- Kritiek:
Er zijn meer zaken nastrevenswaardig omwille van zichzelf
, Hoe bepaal je het geluksgehalte?
Heb ik t.o.v. iedereen dezelfde plichten t.a.v. het creëren van “geluk”?
Pluralistisch utilisme (we kiezen alles):
- Nut in termen van: het grootste samengesteld goed
- opstelling van verschillende intrinsieke waarden
= zaken die omwille van zichzelf van waarde zijn, zoals geluk, gezondheid, trouw
- Kritiek:
Hoe beoordelen we of de handeling “genoeg” samengestelds goeds tot stand
brengt?
Hoe vergelijk je de verschillende opties? Appels met peren?
Preferentie utilisme
- Een handeling is goed als de wensen van de mensen die de handeling ondergaan,
zijn vervuld
- Kritiek:
Zijn alle preferenties het waard om vervuld te worden?
Hoe vergelijk, weeg en prioriteer je wensen van mensen?
Kritiek op het consequentialisme
Wanneer is een gevolg goed en wie bepaald dit?
Voor wie zijn de nadelige gevolgen?
Hoe bereken en vergelijk je de gevolgen?
Hoe ga je om met onzekerheden over de gevolgen?
Voorbeeld consequentalistisch denken
Trolley probleem 1: 5 mensen op spoor vast gebonden door wissel om te draaien zal
trein over 1 iemand heen rijden die op andere spoor ligt vast gebonden
- Meeste mensen zouden dit wel doen maar als je eigen kind of moeder op het
andere spoor ligt niet volgens consequentialiste zou je dit als nog moeten doen
Trolley probleem 2: weer 5 mensen op spoor vastgebonden, als je een dikke van de
brug zou gooien zal de trein gestopt worden
- Meeste mensen zouden dit niet doen maar dat is dus in tegen spraak met deze
stroming
2. Deontologie (Kant) = een handeling is goed als de kern/aard van handeling goed is
Opzoek naar maxime
Maxime = de kern/aard van de handeling
Zou elk rationeel wezen kunnen willen dat deze handeling een universele wet zou zijn?
Hij bedoeld dus niet dat alles goed is als de intensie maar goed is maar dat de maxime
iets moet zijn waar je van zou willen dat iedereen het doet
1e en 2e categorische imperatief
1e categorische imperatief = handel alleen
volgens die maxime (dus die regel) waarvan je
zou kunnen willen dat deze tot universele wet
wordt gemaakt
2e categorische imperatief = behandel ieder
mens nooit louter als middel, maar altijd ook als
doel op zich; m.a.w. als een autonoom moreel
wezen
Kritiek op deontologie
Radicale deontologie kan leiden tot irrationele
regelverheerlijking
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evasteultjens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
