Samenvatting
Samenvatting Biologische Psychologie 2
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting van alle hoorcolleges van het vak Biologische Psychologie 2 (ik behaalde een 15/20).
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 117 pagina's
Voorbeeld 4 van de 117 pagina's
In winkelwagen3 beoordelingen
Door: ellenwouters1 • 1 maand geleden
Door: nazlitarak • 1 jaar geleden
Door: ochannoura • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
BIOLOGISCHE PSYCHOLOGIE IIOnderzoeksmethoden
1. Beïnvloeden van functies
Laesie-studies
• Bestuderen relatie natuurlijk voorkomende letsels (door ongelukken, ziekte...) - gedrag
• vb. 1861: Louis Victor Leborgne, bijnaam “Tan”:
o Normaal intelligent
o Verbaal begrip
o Maar: kon enkel “tan” zeggen.
• De Fransman Paul Broca kon op basis van dissectie van Leborgnes brein en gelijkaardige gevallen een sterke
correlatie aantonen tussen:
o “Expressieve afasie”, het selectieve onvermogen om zich verbaal uit te drukken bij gepreserveerd verbaal
begrip
o Schade in de linker anterieure hersenhelft (“zone van Broca”)
- Afasie van Broca = expressieve afasie
- Wernicke afasie
• Wat toont dit aan?
o Staat deze regio in voor het gedrag “praten”?
o Taal “zit” niet in een bepaalde plaats in de hersenen; menselijk linguïstisch gedrag omvat verscheidene
functies, die ondersteund worden door dissocieerbare cerebrale structuren
bv. Als je mensen hun hart gaat vernietigen gaan ze ook niet kunnen praten, maar het hart staat niet in
voor het praten, het is wel noodzakelijk daarvoor. Net zoals het gebied van Broca.
• Nadelen:
o Geen informatie over functioneren voor laesie: de premorbide toestand kan verband houden met het
oplopen van de laesie (bv. hogere impulsiviteit à meer kans op hoofdletsel).
o Schade vaak niet beperkt tot één welbepaalde structuur
à Moeilijk precieze verbanden vaststellen
o Geen experimentele controle functies; worden niet doelgericht beïnvloed; (correlationeel)
o Sommige regio’s veel vatbaarder voor vb. beroerte of impact-laesie dan andere
o Vroeger: noodzaak autopsie (à lang wachten tot de patiënt overleden was, drop-out: contact verliezen
met die patiënten)
Experimentele ablatie
• = Weefsel doelbewust vernietigen (vooral hersenweefsel aan de buitenkant).
• Veelvuldig toegepast bij mensen:
o Lobotomie: verwijderen van (vooral) witte stof in frontale kwab:
- Toegepast als behandeling, o.m. bij kinderen met gedragsproblemen: ze worden daar vaak apathisch
van.
- +/- 40.000 lobotomieën in VS alleen!: ook in het Verenigd Koninkrijk.
- 1949: Nobelprijs voor António Moniz voor toepassing bij psychoses
o Resectie van bepaalde delen van de hersenen nog steeds toegepast voor klinische doeleinden (vb.
epilepsie).
• Experimentele toepassing vandaag vooral bij dieren.
1
,Radiofrequente (RF-) laesie
• Draadvormige electrode wordt in de hersenen gebracht, geïsoleerd behalve punt
• Hoog- (radio-) frequente wisselstroom door de draad
• Vernietigt alle weefsels in nabijheid van de electrode (cellichamen én axonen)
• Dan gedragsobservatie, achteraf verificatie locatie laesie
• Plaatsing stalen draad dmv. stereotactisch apparaat
o Fixeert schedel
o Coördinaten van doelregio bepaald obv. anatomische referentiepunten (vb. bregma) en stereotactische
atlas (/scan): dus een beschrijving van de coördinaten van de hersenen.
o Toestel brengt electrode (dun kabeltje) / buisje / neurostimulator obv. coördinaten naar gewenste
doelregio: punt zet je in het deel van de hersenen dat je wil beschadigen.
Geen onderscheid tussen kernen en
verbindingenbanen die toevallig daar
passeren. Er wordt dus ook schade
gebracht in de communicatie.
Excito-toxische laesie
• Cannula (dun metalen buisje) wordt ingebracht
• Infusie van exciterend aminozuur (vb. kaïnezuur) loopt door het buisje in de hersenen
• Vernietigt cellichamen door overstimulatie, spaart nabijgelegen axonen
vb. Hippocampus van de rat.
Immuunmethodes
• Toxische proteïne (vb. saporine: als je ze in een cel breng gaat die cel sterven) wordt gekoppeld aan
antilichaampjes. Proteïne is een eiwit, een opgevouwen keten van aminozuren. Onze genen bevatten
bouwplannen voor proteïnen, daarom is het belangrijk, je komt ze overal in het lichaam tegen en hebben
verschillende functies.
• Antilichaampjes binden selectief aan bepaalde eiwitten, die enkel voorkomen in specifieke neuronen: een
antilichaam is een soort sleutel dat alleen op een welbepaald sleutelgat past, die zich hier alleen aan
welbepaalde proteïnes gaan passen.
o Selectiviteit, niet enkel obv. locatie.
o vb. Eliminatie van cholinerge neuronen in de basale voorhersenen van ratten laat toe mechanismen van
AD (Alzheimer Disease) te onderzoeken.
Nadelen en voordelen van experimentele ablatie
• Nadelen:
o Al deze methoden zijn onomkeerbaar:
à Impliceert between-subjects methodes.
o Al deze methoden produceren bijkomstige schade:
à Noodzaak adequate controleprocedures (“sham” laesie = placebo-operatie).
o Veroorzaken leed
• Voordelen:
o Deze methoden laten onderzoeken van causale verbanden toe.
2
,Tijdelijke beïnvloeding
Lokale anesthesie (chemische inhibitie)
• Lokale injectie: van een chemische substantie
• vb. Muscimol:
o GABAA agonist: één van de belangrijkste inhiberende neurotransmitters
o Voorkomt doorgeven actiepotentialen in welbepaalde regio
à Tijdelijke verstoring van activiteit in deze regio: daarna wordt de substantie afgevoerd en gaan de
neuronen weer hun normale functie kunnen uitvoeren
Elektrische stimulatie
• Inplanting elektrode die cellen exciteert dmv. elektrische stimulatie
• Techniek cfr. RF-laesie: aard van stroom is hier anders
• Activeert zowel cellichamen als passerende axonen in desbetreffende regio
• Ongeacht of deze een inhiberende / exciterende rol in hun netwerk hebben, betrokken in diverse
neurotransmittersystemen
à Weinig specifiek / geïsoleerd ingrijpen, weinig ecologisch valide
• Klinische toepassingen (deep brain stimulation) bij ziekte van Parkinson, OCD, Tourette syndroom, chronische
pijn… Ze hebben een toestel en als ze het aanzetten verbeterd hun spraak bv. meteen.
Chemische stimulatie
• Infusie door al dan niet tijdelijke cannula (cfr. excito-toxische laesie)
• Exciterende aminozuren:
o Kaïnezuur
o Glutamaat
• Stimuleren specifieker: enkel opgenomen door soma en dendrieten en dus niet door de axonen die passeren
• Ongeacht of deze een inhiberende / exciterende rol in hun netwerk hebben, betrokken in diverse
neurotransmittersystemen
à Weinig specifiek / geïsoleerd, weinig ecologisch valide aan het manipuleren
Optogenetica = cellen worden gevoelig gemaakt voor licht.
• Maken gebruik van lichtgevoelige proteïnen:
o Channelrhodopsine-2 (ChR2):
- Uit groene algen.
- Wanneer geraakt door blauw licht: influx van positief geladen (Na, K, Ca²) deeltjes à depolarisatie
(excitatie) van de cel.
o Natronomonas Pharaonis Halorhodopsin (NpHR):
- Bacteriële oorsprong
- Wanneer geraakt door geel licht: influx van negatief geladen (Cl) deeltjes à hyperpolarisatie
(inhibitie) van de cel
• Genetisch gewijzigde virussen worden geïnjecteerd in proefdieren
• Infecteren van bepaalde neuronen
• Die infectie zorgt voor productie lichtgevoelige proteïnen
• Aan- of afgezet van lichtgevoelige proteïnen middels licht:
o Oppervlakkige cortex: led-lampjes in gaatje in de schedel
o Dieper gelegen kernen: optische vezels
3
, Non-invasieve hersenstimulatie
• Transcraniële magnetische stimulatie: toestel beïnvloed hersenregio’s onder magneet
o Exciteren of verstoren functie van een bepaalde regio
o Dmv. sterke magnetische pulsen
o Effecten tijdelijk
o Klinische toepassingen: vooral bij depressie, ook diagnostiek van functies
vb. Stimuleren van primaire motorische cortex, bij iedereen gaat dit kleine bewegingen veroorzaken in
de hand of in de vinger. Hoe intacter de myeline is, hoe sneller het signaal bij de spier gaat geraken. Zo
kan men inschatten hoe intact of beschadigd de banen zijn.
• Transcraniële direct current stimulatie (tDCS): er gaat een stroom van de ene
elektrode naar de andere. Elektrode waar stroom vertrekt wordt geëxciteerd,
elektrode waar stroom aankomt wordt geïnhibeerd.
o Verhogen of verlagen van prikkelbaarheid neuronen <-> TMS: laten vuren
- Psychologische context erg belangrijk!
o Minder focaal dan TM: minder specifieke delen als doelwit want er zit teveel
schedel en weefsel tussen die elektriciteit geleiden, de stroom gaat zich op diffuse wijze verspreiden.
o vb. Stimuleren dlPFC bij verslaving vermindert craving / gebruik: prefrontale cortex stimuleren omdat er
daar processen plaatsvinden die moeilijk lopen tijdens verslaving (inhiberende processen).
Targeted mutation
• Gemuteerde genen worden ingebracht in de chromosomen (vb. bij muizen)
o Knock-out genen: verhinderen genetische expressie (gebruikelijke productie van een bepaalde proteïne
wordt afgeremd/gestoord)
o Knock-in genen: stimuleren:
- Gebruikelijke productie van een bepaalde proteïne wordt geboost
vb. Veel dopamine bij Schizofrenie, je kan dit ook stimuleren bij muizen en dan hebben die muizen
een gemaakt model van Schizofrenie die je kan gebruiken voor onderzoek.
- Productie van normaliter niet-geproduceerde proteïne
o Voorwaardelijke knock-out: enkel na toediening van een bepaalde substantie:
- vb. Om proefdieren normaal te kunnen laten ontwikkelen.
Andere voorbeelden (waarop zenuwstelsel al dan niet tijdelijk beïnvloed kan worden)
• Psychofarmaca
• ECT: elektroconvulsieve therapie
• Neurofeedback
2. Observeren van structuur
Histologische methoden
• Histologie: weefselleer
• Toepassingen: wanneer histologische methoden gebruiken:
o vb. Na experimentele ablatie: nagaan waar precies schade toegebracht.
o vb. Specifieke proteïnen of peptiden zichtbaar maken.
à Peptiden = molecuul dat bestaat uit een klein aantal aminozuren die met elkaar verbonden zijn door
peptidebindingen.
Perfusie
• Verwijdering bloed uit de bloedvaten brein, spoeling dmv. zoutoplossing, fixatiemiddel door bloedvaten
gepompt: om rottingsprocessen tegen te gaan.
Fixatie
• Weefsel wordt in fixatiemiddel geplaatst (meestal formol) om decompositie tegen te gaan.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ByElen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen