Hoe vergaren psychologen nieuwe kennis
Dit hoofdstuk wordt uitgelegd aan de hand van een experiment met snoep en kinderen
De wetenschappelijke methode: een uit 4 stappen bestaande procedure voor empirisch onderzoek
van een hypothese, waarbij de omstandigheden zo zijn gekozen dat vooroordelen en subjectieve
oordelen worden uitgesloten. (1. Een hypothese ontwikkelen - 2. Objectieve data verzamelen - 3. De
resultaten analyseren - 4. De resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren)
Het empirisch onderzoek: een onderzoek benadering waarbij gegevens worden verzameld door
middel van objectieve informatie uit de eerste hand, gebaseerd op sensorische ervaring en
observatie.
Theorie: toetsbare verklaring voor een aantal feiten of observaties.
(5) stappen van de wetenschappelijke methode – empirische cyclus
De theorie
Je gaat voor je onderzoek een theorie vormen en vanuit die theorie ga je een hypothese vormen.
Wanneer de cyclus rond is ga je kijken of je je theorie kan bevestigen.
De hypothese
Hypothese: voorspelling van de uitkomst van een wetenschappelijk onderzoek
Het moet mogelijk zijn om je hypothese te weerleggen = falsificeerbaar
Een hypothese kan geen antwoord geven op:
Ethiek Mogen wetenschappers dierenproeven doen?
Waarden Welke cultuur gaat het beste om met…
Moraal Is abortus moreel goed / fout ?
Voorkeuren Is rapmuziek beter dan…?
Esthetiek Was Picasso creatiever dan…?
Existentiële vragen Wat is de zin van het leven?
1
, Religie Bestaat God?
Wetgeving Wat is de ideale maximumsnelheid voor…?
Om een goede hypothese te stellen moeten alle aspecten worden gedefinieerd.
Variabelen: het element dat een invloed heeft op hetgeen dat wordt onderzocht
Operationele definitie: objectieve beschrijving van een concept dat bij een wetenschappelijk
onderzoek hoort.
Soorten hypotheses:
H0: er is geen verband tussen de variabelen
H1: er is wel een verband tussen de variabelen
H0 wordt pas verworpen als het verschil in scores tussen de verschillende condities groot
genoeg is = significant is
Objectieve data verzamelen
Men gaat de objectieve data verzamelen door verschillende proefpersonen te verzamelen. Men
verdeelt deze in verschillende groepen: de experimentele en de controle. Op deze manier zijn de
proefpersonen in verschillende condities. Op die manier kan je kijken of de onafhankelijke variabele
de gewenste reactie geeft om de hypothese te bevestigen.
Het is ook heel belangrijk dat de proefpersonen altijd op gelijke manier worden verdeelt. Zo mag het
niet dat alle jongens en meisjes apart zitten. Neen, want dan bestaat er de kans dat we
sekseverschillen krijgen en dus ook andere reacties.
Data: informatie, in het bijzonder gegevens die door een onderzoeker zijn verzameld en die worden
gebruikt om een hypothese te toetsen.
Experimentele conditie: omstandigheden waarbij de leden van de experimentele groep tijdens de
speciale behandeling aan bloot worden gesteld
Experimentele groep: proefpersonen die worden blootgesteld aan de speciale behandeling die men
onderzoekt
Controlegroep: proefpersonen die worden gebruikt als vergelijkingsmateriaal naast de experimentele
groep.
Controleconditie: omstandigheden waaraan de leden van de controlegroep tijdens het experiment
worden blootgesteld. Deze omstandigheden zijn over het algemeen gelijk aan de condities van de
experimentele groep. Behalve dan dat ene dat men wilt onderzoeken.
Onafhankelijke variabele: variabele die zo genoemd wordt omdat de onderzoeker hem onafhankelijk
van alle andere, zorgvuldig gecontroleerde experimentele omstandigheden kan manipuleren.
Afhankelijke variabele: de variabele die wordt gemeten – geobserveerd.
Randomisering: procedure waarbij volledig willekeurig wordt bepaald of proefpersonen aan de
experimentele groep of aan de controle groep worden toegewezen.
Verschillende manieren om data te verzamelen
Observatie:
o Bekend <--> onbekend
2
, Bekend = subjectief = studieobjecten gaan niet anders gedragen tijdens de
observatie
Onbekend = objectief = artificieel gedrag = ze gaan zich anders gedragen
o Voordelen:
Natuurlijk gebied
Je hoeft niet met de proefpersonen te praten
o Nadelen:
Je hebt geen controle over de omgeving
(bv. je hebt geen controle over het weer)
Niet alles is waarneembaar
(bv. je kan aan de kinderen niet zien of ze president Trump leuk vinden)
Observatie beïnvloedt wat je wilt observeren
Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid
(bv. de betrouwbaarheid tussen de observatoren is niet hetzelfde tov
wanneer je een IQ test afneemt dat is bij iedereen hetzelfde)
Correctheid van de menselijke observatie niet altijd feilloos
(bv. je ziet niet altijd het juiste, soms zie je iets anders bv. Ooggetuigen in een
rechtszaak)
Het experiment van Loftus & Palmer (1974)
Bij dit experiment kregen studenten een filmpje te zien of er een auto accident. Ze werden in groepen
verdeeld en kregen allemaal dezelfde vragen. Buiten de laatste vraag die was anders, daar verschilde
de vraag met 1 woord. De vraag was: “Hoe hard reed de auto toen hij de auto…?”
Afhankelijk van het werkwoord dat op de … werd ingevuld, verschilden de antwoorden op deze vraag.
Na dit experiment kwam er een vervolgexperiment met de vraag: “Was er gebroken glas te zien?” Er
was tijdens het accident geen glas te zien, maar naargelang het werkwoord uit de laatste vraag van
het vorige onderzoek, antwoordden iedereen weer anders.
De personen die het agressieve werkwoord hadden gekregen daarvan dachten 16 van de 50 dat er
glas op de scène lag. Bij de groep met een iets minder agressief woord maar 7. En de laatste groep
met het rustige werkwoord daar geen enkel persoon.
Onze observatie is niet perfect
Hoe observaties verbeteren – meer systematische
o Neuro-imaging technieken
Kunnen goed kijken naar de structuur en naar de functies maar hebben moeite met
het precieze timen daarvan
Elektrische impulsen van zenuwcellen meten
(bv. EEG)
Structureel technieken (kijken of er een konter, tumor… aanwezig is in de hersenen)
(Bv. CT-scan / CAT-scan)
3
, Functioneel (wordt er een bepaald deel van de hersenen actief – waar speelt het zich
af)
(Bv. fMRI scan of SPECT scan)
CAT-scan:
o Tomografische onderzoeksmethode van het menselijk lichaam (op een non-invasieve manier
ga je een 2 dimensionale afbeelding maken van een 3 dimensioneel object)
MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging)
o Beeldvorming van magnetische resonantie
o Niet enkel de hersenen worden hiermee in beeld gebracht
fMRI-scan:
o de activiteit van de hersenen zichtbaar maken
o 3 dimensionaal beeld op die manier kan men door opdrachten zien welk deel van je
hersenen actief worden
SPECT (Single Photen Emission Computed Temography)
o De bloedtoevoer in de hersenen in beeld brengen
o Er wordt een radioactief isotoop ingespoten
EEG: elektro-encelfalogram
o Een methode om elektrische potentiaalverschillen te registreren die in de hersenen
ontstaan
Indirecte observatie – het interview
Voordelen
o Eenvoudig groot bereik
o Je kan niet observeerbaar gedrag bevragen
o Gemakkelijk te verwerken
Nadelen
o Steekproeffouten (vele onderzoeken worden bevraagd bij ons maar wij zijn geen populatie,
wij zijn met meer meisjes en wij zijn allemaal geïnteresseerd)
o Wil en kan de ondervraagde zichzelf beoordelen ? eerlijk en objectief?
o Taal als vertekende factor (je kan betere antwoorden krijgen door de manier waarop je de
vraag stelt)
Belang van formulering (experiment in de aula met de 2 toedieningen)
o Doordat er staat “200 mensen worden gered van de 600” gaan meer mensen voor dat
antwoord neigen dan wanneer ze horen “400 mensen van de 600 gaan dood”
Problemen:
o Manier van afnemen beïnvloedt responsgraad
Soms ga je minder respons krijgen
Je moet het aantrekkelijk maken
o Bedreigende vragen
Technieken om bedreigende vragen minder te maken (sandwichen, anoniem,
geruststellend…)
o Sociale werkelijkheid (antwoorden zoals het hoort volgens de samenleving)
Bias (vragen die dit uitlokken)
Persoonlijkheidstrek (sommigen mensen zijn gewoon zo)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkebastiaensen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
