Samenvatting
Samenvatting J.L.M. Gribnau - Belastingen als moreel fenomeen
- Vak
- Instelling
- Boek
Samenvatting van het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 5 van de 21 pagina's
Voorbeeld 5 van de 21 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
-
Masterscriptie werkplan rechten Uni Utrecht relatie kosten en belastingdruk
-
Duidelijke samenvatting van álle verplichte literatuur: voorgeschreven artikelen + boek Gribnau
-
Methodologie van het belastingrecht, alle colleges, TLS (MASTER)
1 beoordeling
Door: JMai • 4 jaar geleden
Verkoper
Volgen
rcjschop
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Inhoudsopgave1.1 Een steen in de vijver
1.2 Belastingen: waarom ook weer?
2.1 Inleiding
2.1.1 Legitimiteit
2.1.2 Vertrouwen
2.2 Machiavelli en Smith
2.2.1 Machiavelli: vertrouwen en legitimiteit
2.2.1.1 inleiding
2.2.1.2 Vertrouwen, legitimiteit en belastingen
2.2.1.3 Legitimiteit, vertrouwen en recht
2.2.2 Smith: vertrouwen en legitimiteit
2.2.2.1 Inleiding
2.2.2.2 Vierstadia model van maatschappij
2.2.2.3 Wederkering van vertrouwen overheidburgers
2.2.2.4 Belastingen corrigeren markt
2.3 Spinoza: perspectief van de burgers
2.3.1 Staat is afhankelijk van burgers
2.3.2 Responsiviteit bevordert legitimiteit van het recht
2.4 Sloterdijk: afpakken, of geven ten behoeve van de samenleving?
2.4.1 Wederkerigheid tussen staat en burgers
2.4.2 Fiscale burgerrechten
2.4.3 Van plundering tot filantropie
2.4.4 Het burgerperspectief
2.4.5 Rijken: draag bij!
2.4.6 Rijk dankzij staat en maatschappij
2.5 Tussenconclusie
3.2 De moderne rechtsstaat
3.3 vertrouwen, legitimiteit en de wet
3.3.1 vertrouwen in de wet
3.3.2. Legitimiteit van de belastingwet
3.4 Smiths vier belastingbeginselen
3.5 Functies van belastingen
3.6 voorbeeld van fiscaal beleid
3.7 belastingen als beleidsinstrument
3.8 Meer voorwaarden
3.9 beperkte effectiviteit
3.10 meer en minder vrijheid
3.11 Ook milieu, cultuur … en sport
3.12 Wisselvalligheid troef
3.13 Rechtszekerheid en betrouwbaarheid
1
,3.14 Parlement en legitimiteit
3.15 Rechtszekerheid
3.16 Privileges doen afbreuk aan legitimiteit en vertrouwen
3.17 Totstandkoming van wetgeving
3.17.1 Wetgevingsvoorbereiding
3.17.2 Drie fasen
3.17.3 Fiscale wetgevingsvoorbereiding
3.18 Zomaar een fiscaal privilege
3.18.1 Privilege ten koste van belastingmoraal
3.18.2 Van privilege tot superprivilege
3.18.3 De prijs van zelfgenoegzaamheid
3.18.4 Herstel van vertrouwen en legitimiteit
3.18.5 De Koninklijke weg
3.19 Tussenconclusie
4.1 inleiding
4.2 Bevordering van zekerheid en gelijkheid
4.3 Beleidsregels: vertrouwen en legitimiteit
4.4 Informatie en communicatietechnologie
4.5 Asymmetrie en vertrouwen
4.5.1 Asymmetrie en afhankelijkheid
4.5.2 Bereidheid tot betalen en vertrouwen
4.5.3 Vertrouwen op gedrag
4.6 Horizontaal toezicht
4.6.1 inleiding
4.6.2 Juridische legitimiteit
4.6.3 Handhaving, vertrouwen en legitimiteit
4.7 Legitieme macht en vertrouwen
4.8 Procedurele rechtvaardigheid
4.9 Tussenconclusie
2
,1. Inleiding
1.1 Een steen in de vijver
In een geruchtmakend artikel van Duitse filosoof Peter Sloterdijk wordt gesproken over
vrijwillige afdracht van belasting. Gribnau verdedigd zelf dat belastingheffing wordt gezien als
een gedwongen bijdrage aan de schatkist omdat deze anders leeg blijft. Belastingen maken
vrijheid mogelijk en zijn dus nooit alleen maar geld. Gribnau analyseert in zijn komende
betoog de essentiele elementen met behulp van het werk van Machiavelli, Spinoza en Adam
Smith.
1.2 Belastingen: waarom ook weer?
Zonder belastingen is er geen rechtsorde mogelijk, in dit betoog staan vertrouwen, legitimiteit
en belastingen centraal. De centrale vraag die gesteld wordt is: Wat komt er in de praktijk
terecht van de waarden legitimiteit en vertrouwen in de sfeer van het morele fenomeen
belastingen?
3
,2. Staat, maatschappij, recht en belastingen
2.1 Inleiding
Belastingwetten leiden tot een omvangrijke ingreep in de vrijheid van burgers, welke
gerechtvaardigd dient te kunnen worden. Vertrouwen in het belastingstelsel is zeer belangrijk
en deze dient dus niet alleen effectief en efficiënt te zijn zoals de politieke wetenschapper
Fukuyama betoogt.
2.1.1 Legitimiteit
Wat is legitimiteit? Juristen achten machtsuitoefening legitiem voor de binding aan het recht,
welke bestaat uit verschillende rechtsbronnen: wet, verdragen, gewoonte en
rechtsbeginselen.
De binding aan het recht leidt in deze juridische visie tot een ‘vrijwillige’ aanvaarding van
belastingheffing; men is verplicht te gehoorzamen. Burgers dienen er op te kunnen
vertrouwen dat de belastingheffing rechtvaardig is, dat wil zeggen gerechtvaardigd kan
worden vanuit fundamentele waarden en rechtsbeginselen.
Macht die wordt aanvaard, transformeert in gezag. De uitoefening van gezag is gebaseerd op
vertrouwen. Zonder vertrouwen is er nauwelijks een basis voor samenwerking in het
algemeen en bereidheid tot naleving van belastingwetten in het bijzonder, legitimiteit en
vertrouwen zijn dus cruciaal in het belastingrecht.
2.1.2 Vertrouwen
Wat is vertrouwen? Vertrouwen kan worden gedefinieerd als ‘de overtruiging dat anderen ons
niet met opzet kwaad zullen aandoen, zeker niet als ze dit kunnen vermijden en dat ze het
goede met ons voor hebben en indien mogelijk, oog zullen hebben voor onze belangen’ en
meer specifiek als ‘de intentie om zich kwetsbaar op te stellen tegenover een vertrouwde op
basis van positieve verwachtingen over zijn of haar acties.’ Het is zinvol om onderscheid te
maken tussen twee soorten vertrouwen, institutioneel vertrouwen in wetgeving, rechtspraak of
overheid en sociaal vertrouwen in de medemens.
De bevordering van institutioneel en sociaal vertrouwen, is wat Sloterdijk voor ogen heeft.
Vertrouwen ontwikkeld in de relatie tot belastingheffing zou zo ook buiten de fiscaliteit kunnen
gaan werken. Een gebrek aan vertrouwen leidt tot slechtere wetgeving.
4
, 2.2 Machiavelli en Smith
Machiavelli wordt vaak beschouwd als een theoreticus van de macht. Adam Smith is vooral
bekend om zijn idee van ‘the invisible hand’ (het zelfregulerende effect van een markt).
2.2.1 Machiavelli: vertrouwen en legitimiteit
2.2.1.1 inleiding
Zelfs bij Machiavelli (14691527) zien we al een nadruk op een vertrouwensbasis. Hij stond
voor de wanhopge taak hoe de polis (burgergemeenschap) te behouden wanneer deze in de
fatale krachten van de geschiedenis verstrikt raakt. Zijn conclusie was dat de ‘vorst moest
worden opgevoed.’
2.2.1.2 Vertrouwen, legitimiteit en belastingen
Machiavelli belicht trouw vanuit verschillende invalshoeken. “Hoe trouw te verdienen. Hoe
trouw te winnen, te kopen, in te stampen, te cultiveren, mensen er toe te brengen door ze
bang te maken.” Gehoorzaamheid is eenrichtingsverkeer en dat is niet genoeg, trouw
daarentegen werkt beide kanten op en is dus een kwestie van wederkerigheid. Vertrouwen
vereist voortdurend aandacht, moet steeds worden onderhouden.
Machiavelli betoogt dat Extreme rijkdom eerder de staat ruïneert dan armoede. Reguliering
dient daarom al te grote matieriële ongelijkheid te verhinderen, belastingheffing mag dus
gericht zijn op (enige) herverdeling. Maar een streven naar volledige ongelijkeheid door
beijvoorbeeld excessieve belastingen gericht op de rijken is van de andere kant ook uit den
boze.
2.2.1.3 Legitimiteit, vertrouwen en recht
Het recht ondersteunt het vertrouwen van burgers, maar volgens Machiavelli heeft dit recht
alleen gezag als de wet is gebaseerd op publieke machtigingsprocedures. Burgers
accepteren dat hun vrijheid door wetten wordt beperkt omdat zij de wetgever hiertoe hebben
geautoriseerd.
Het gebruik van belastingen legt dus een bijzondere verantwoordelijkheid bij de overheid. De
legitimiteit van de overheid wordt in belangrijke mate bepaald door de wijze waarop zij met
belastingen omgaat.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rcjschop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 85443 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
Laatst bekeken door jou
