Samenvatting cursus (geïntegreerd met notities van lessen) R. Van Gysel en J. Delvoie ondernemingsrecht . Ik haalde 14/20 op het examen. Vermelding van alle wetsartikelen, dit zijn er meer dan wat er in de cursus of les vermeld worden.
,Deel 1 cursus: Algemene inleiding tot het recht
Hoofdstuk 1: Inleiding tot het recht
1. Wat is recht?
1.1 Veel verschillende definities:
• Deels tijds- en plaatsgebonden, niet in alle samenlevingen dezelfde betekenis
• (gemeenschappelijke) elementen die vaak terugkomen
- Een geheel van bindende regels (regel= een voorschrift)
- Die beogen het samenleven te ordenen
- Die door een (legitieme) gezagsfunctie worden afgedwongen, desnoods met “sanctie en
dwang”
à Het recht kan je omschrijven als een geheel van regels die beogen het menselijke
samenleven te ordenen en die door een (overheids)gezag worden afgedwongen.
1. Een geheel van regels = Een als voorschrift geformuleerde uitspraak. Het is een voorgeschreven
wijze van handelen. Bv. Auto’s mogen i/d bebouwde kom niet sneller dan 50km/u rijden
à uitspraak bevat voorschrift over hoe je mag of moet handelen.
Regels schrijven menselijke gedragingen voor; bevatten geboden of verboden
a. Beschrijvende uitspraak: is geen regel maar beschrijft de toestand die zich
voordoet of voordeed Bv. Die auto reed 70km/u
b. Voorspellende uitspraak: geen regel Bv. Als die auto in die bocht 70km/u rijdt, zal
hij uit de bocht gaan à uit de bocht gaan is niet voorgeschreven
c. Beoordelende uitspraak: is geen regel maar vertolkt het oordeel van de spreker.
Bv. Die auto reed te snel.
2. Het recht beoogt het menselijke samenleven te ordenen = Recht komt pas op de proppen waar
mensen samenleven.
3. Het recht wordt afgedwongen door de overheid = D.m.v. sanctie en dwang kan de
overheid afdwingen. Er bestaan regels waarvan de overtreding niet door de overheid
wordt afgedwongen; beleefdheidsregels, morele regels, religieuze regels, … à kan leiden
tot sociale afkeuring, gewetenswroeging, … De overheid komt niet tussen om de naleving
van deze regels te verzekeren m.b.v. sanctie en dwang
Wat is recht?
= wanneer je minstens 2 mensen hebt die moeten samenleven dan kan je van recht spreken. Bv mag de ene de
ander vermoorden? Mag je iets stelen van de ander?
à Recht is het product van de samenleving, het heeft een intrinsieke band.
Heeft Robinson Crusoe recht nodig?
Zolang hij alleen op zijn eiland zit zijn rechtsregels betekenisloos. Voorschriften zijn aan de mens gericht, en
vereisen de aanwezigheid van minsten één andere mens om de vraag naar de naleving ervan betekenis te
geven.
1
, 2. Indeling van het recht
“Les lois dans les rapports qu’ont ceux qui gouvernent avec ceux qui sont gouvernés constituent le droit public,
les lois dans les rapports que tous les citoyens ont entre eux forment le droit privé”.
- Montesquieu, Frans verlichtingsfilosoof en auteur van onder meer De l’esprit des lois
2.1 Algemene begrippen
A: Objectief recht vs subjectief recht
- Objectief recht
= het recht van buitenaf bekeken, het geheel van regels zoals dat op een bepaald ogenblik in een bepaalde
samenleving geldt.
= Hoe het geldt vandaag, hier en nu
à Op basis van contracten, wetten, facturen …
- Subjectief recht: concretisering objectief recht in individueel geval
à Als individu toep. Vraagt van een objectief recht à w subjectief recht
à Bekijkt het recht van binnenuit
B: Positief recht vs ideëel recht (vb. natuurrecht)
- Positief recht: het omvat het vandaag werkelijk bestaand recht (soort van synoniem voor objectief recht)
• Functioneel synoniem voor objectief recht
• Recht zoals het is (‘sein’)
• Enkel dit soort recht wordt door de overheid afgedwongen
- Ideëel recht (vb. natuurrecht): is het wenselijke of ideale recht vanuit een eerder filosofische benadering
• Recht zoals het zou moeten zijn (volgens bepaalde mensen, stromingen, religies,…)
• Recht zoals (bepaalde) mensen willen dat het is /vinden dat het zou moeten zijn (‘sollen’)
• Dit soort recht wordt niet door de overheid afgedwongen
àReligieuze rechtssystemen kunnen eveneens gekwalificeerd worden als vormen van ideëel recht
è Door het verschil tussen positief en ideëel recht ontstaat er een discrepantie.
C: Dwingend recht vs. wilsaanvullende (of suppletieve) regels
Dwingende rechtsregels
= gebiedende en verbiedende rechtsregels
à Regels “van openbare orde”
= nog dwingender dan de regels van ‘gewoon’ dwingend recht, dit heeft te maken met hoe fundamenteel een
regel is tov de maatschappij.
à Vb: Moord is een misdrijf en dus verboden: je mag niemand vermoorden. Dat is een regel van openbare
orde. Indien twee partijen een overeenkomst zouden sluiten waarbij zij akkoord gaan dat de ene de andere
mag vermoorden tegen betaling, dan is die overeenkomst absoluut nietig, De recht mag bv. na de feiten nooit
de betaling bevelen, ook al wordt de nietigheid door geen van de partijen ingeroepen. Het slachtoffer mag
geen afstand doen van de bescherming van deze regel. Niet voor de overeenkomst gesloten wordt en niet
erna.
à Regels “van dwingend recht”
= Het zegt wat je mag doen en wat niet. Bevat normen waarvan niet mag worden afgeweken omdat de normen
van algemeen belang zijn of omdat de wetgever het zo bepaald heeft.
à Vb: Het verbod om sneller dan 50km/u te rijden in de bebouwde kom is een regel van dwingend recht,
indien je je in de toepassingsvoorwaarden v/d regel bevindt (je rijdt met een wagen in een dorpskern) mag je
iets niet doen à meer dan 50km/u rijden
à Vb: Studentenhuurovereenkomsten; een van die regels bepaald dat de verhuurder de overeenkomst slechts
kan opzeggen op de einddatum mits een opzeggingstermijn van minsten drie maanden voor de einddatum à
2
, Dwingende regel, niet van openbare orde d.w.z. dat partijen er vooraf niet van kunnen afwijken (voorbeeld pag
7 deel 1)
- Wilsaanvullende rechtsregels
à Dit is wel degelijk een rechtsregel!
à Slechts van toepassing indien de toepassingsvoorwaarden vervuld zijn
à Van kracht wanneer partijen geen eigen regeling hebben voorzien
à Het is niet omdat de suppletieve regeling niet-dwingend is, dat je er van kan afwijken.
à Vb: Koop tussen partijen is voltrokken zodra er een overeenkomst is over zaak en prijs, ook al is de zaak nog
niet geleverd of de prijs nog niet betaald. Deze regel is NIET van toepassen indien de partijen zijn
overeengekomen dat de eigendomsoverdracht slechts zal plaatshebben na volledige betaling van het gekochte
voorwerp.
2.1.1 Summa diviso (=het belangrijkste/hoogste onderscheid binnen het recht) publiekrecht-privaatrecht
Publiekrecht:
- Regelt verhoudingen tussen de burger en de overheid (m.i.v. de org. v/d overheid)
- Ongelijke verhouding: beoogt de bescherming van het op particulier (algemeen) belang
- “verticaliteit”
- Regels doorgaans van openbare orde ( = kan niet van worden afgeweken)
Bv. Hoeveel belastingen moet ik betalen bij aankoop van een huis
Privaatrecht:
- Regelt verhoudingen tussen de burgers onderling (bv. Echtscheiding)
- Gelijke verhouding: “horizontaliteit”
- Doel: private belangen van individuen of groepen individuen regelen
- Regelt de verhouding tussen burgers onderling
- Beoogt bescherming van private belangen
- Meer suppletieve regels = aanvullend recht (maar niet exclusief: ook regels van dwingend recht en
openbare orde)
Bv. Kunnen mijn ouders mij onterven is een vraag van privaatrecht
è Geen scherpe grens tussen de 2 door verwevenheid tussen publieke en private belangen en de ruime
tussenkomst van de overheid in alle aspecten van de samenleving.
2.2 Publiek recht onderverdeeld in 5 rechtstakken
Rechtstak= een geheel van regels die een welbepaald domein van het recht betreffen
- Staatsrecht (=grondwettelijk recht): omvat de basisregels met betrekking tot de indeling van de Staat
zoals geregeld in de Grondwet. (Evenals de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers)
- Bestuursrecht (=administratief recht): regels de organisatie en de werking van “het bestuur” of “de
administratie”, m.a.w. de uitvoerende macht op de diverse overheidsniveaus.
- Strafrecht: definieert wat strafbaar is en welke straffen daar dan op staan (geldboetes,
gevangenisstraffen). Het strafprocesrecht bepaalt hoe de strafprocedure verloopt Bv. Welke
bevoegdheden een onderzoeksrechter heeft, hoe een zaak voor de strafrechter moet worden
gebracht, …
- Fiscaal recht (= belastingrecht): Bepaalt welke belastingen verschuldigd zijn en hoe de procedure van
vaststelling en inning van belastingen verloopt
- Internationaal publiekrecht
o Volkenrecht omvat regels die gelden tussen staten
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenkabraekman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,19. Je zit daarna nergens aan vast.
