Dit is een uitgebreide samenvatting van alle leerstof chemie voor het toelatingsexamen arts/tandarts in België (volledig volgens het leerstofoverzicht van 2023). De leerstof wordt ondersteund door handige afbeeldingen en zo veel mogelijk tabellen/schema's. Ook zijn er algemene tips en andere handi...
,Inhoud
Voorwoord................................................................................................................................................................4
Algemene voorwaarden........................................................................................................................................5
Bronnen.................................................................................................................................................................5
Structuur samenvatting.........................................................................................................................................5
Digitalisering..........................................................................................................................................................5
Extra hulp nodig?...................................................................................................................................................5
Wat vind je van de samenvatting?.......................................................................................................................5
Basiskennis................................................................................................................................................................6
Zuivere stoffen, mengsels en scheidingsmethoden voor mengsels.....................................................................7
Enkelvoudige en samengestelde stoffen..............................................................................................................8
Symbolen van elementen......................................................................................................................................8
Formules................................................................................................................................................................9
Polariteit..............................................................................................................................................................10
Oplosbaarheid.................................................................................................................................................10
Elektrolyten en niet-elektrolyten........................................................................................................................10
Oplosbaarheid ionverbindingen in water...........................................................................................................11
Algemene begrippen i.v.m chemische reacties..................................................................................................12
Dissociatie ionverbindingen en ionisatie moleculaire elektrolyten in water.....................................................12
Reactietypes........................................................................................................................................................13
Neerslagsreactie..............................................................................................................................................13
Gasontwikkelingsreactie.................................................................................................................................13
Neutralisatiereactie.........................................................................................................................................13
Redoxreacties..................................................................................................................................................13
Reactievergelijkingen..........................................................................................................................................13
Stoffenvergelijking...........................................................................................................................................13
Essentiële ionenvergelijking............................................................................................................................13
Atoomstructuur en periodiek systeem...................................................................................................................13
Atoommodel Dalton en Rutherford....................................................................................................................14
Dalton..............................................................................................................................................................14
Rutherford.......................................................................................................................................................14
Elementaire deeltjes.......................................................................................................................................14
Isotopen...............................................................................................................................................................14
atoommassa van een element en het verband met het % voorkomen van zijn natuurlijke isotopen..........14
Symbolische notatie........................................................................................................................................15
Atoommodel Bohr-Sommerfeld......................................................................................................15
2
, Orbitalen..........................................................................................................................................................16
Elektronenconfiguratie....................................................................................................................................17
Periodiek systeem...........................................................................................................................................19
Vorming mono-atomische ionen uit atomen..................................................................................................20
Chemische binding..................................................................................................................................................20
Karakteristieken ionbinding en covalente binding..........................................................................................20
Inter- en intramoleculaire krachten....................................................................................................................21
Invloed op kook- en smeltpunt.......................................................................................................................22
Lewisformule...................................................................................................................................................23
Bindingen voorstellen.....................................................................................................................................24
Sigma en pi-binding.........................................................................................................................................25
Bindingshoeken+ ruimtelijke structuur...........................................................................................................25
Elektronegativiteit...........................................................................................................................................27
Polariteit..........................................................................................................................................................27
Chemisch rekenen...................................................................................................................................................28
Constante van Avogadro.................................................................................................................................28
Molaire massa.................................................................................................................................................28
Massadichtheid...............................................................................................................................................28
Procentuele samenstelling van een verbinding..............................................................................................29
Molair gasvolume............................................................................................................................................29
Algemene gaswet............................................................................................................................................29
Concentratie van oplossingen.........................................................................................................................30
Verdunnen oplossingen..................................................................................................................................30
Stoichiometrie.................................................................................................................................................30
Chemische kinetiek.................................................................................................................................................32
Factoren die reactiesnelheid beïnvloeden......................................................................................................32
Botsingsmodel.................................................................................................................................................33
Energiediagram...............................................................................................................................................34
Reactie-energie en activeringsenergie............................................................................................................34
Katalysator.......................................................................................................................................................35
Gemiddelde reactiesnelheid...........................................................................................................................35
Snelheidsvergelijking.......................................................................................................................................36
Orde van een chemische reactie.....................................................................................................................36
Chemische evenwicht..............................................................................................................................................36
Aflopende reacties en evenwichtsreacties.....................................................................................................37
Evenwichtsconcentraties en evenwichtsconstante K.....................................................................................37
Principe van le Chatelier..................................................................................................................38
3
, Verschuiving chemisch evenwicht..................................................................................................................38
Zuren en basen........................................................................................................................................................39
Zuur-basekoppels volgens Brönsted-Lowry....................................................................................................39
Ionisatie van water, waterconstante Kw.........................................................................................................40
Zuur-basereacties in waterig midden.............................................................................................................40
Zuur-basesterkten...........................................................................................................................................40
pH en pOH.......................................................................................................................................................41
Zuur-base-indicatoren.....................................................................................................................................41
Berekening pH en pOH....................................................................................................................................42
Invloed zouten op pH van water.....................................................................................................................42
Bufferoplossingen............................................................................................................................................43
Titraties............................................................................................................................................................43
Redoxreacties..........................................................................................................................................................45
Oxidatie, reductie, oxidator en reductor........................................................................................................46
Oxidatiegetallen..............................................................................................................................................46
Redoxkoppels..................................................................................................................................................47
Redoxvergelijkingen........................................................................................................................................47
Spanningsreeks...............................................................................................................................................48
Standaardreductiepotentiaal..........................................................................................................................49
Voorspellen verloop redoxreactie...................................................................................................................49
Galvanische cel................................................................................................................................................50
Elektrolyse.......................................................................................................................................................51
Galvanische cel vs elektrolysecel....................................................................................................................51
Koolstofchemie (IUPAC naamgeving)......................................................................................................................53
Molecuulformules en structuurformules........................................................................................................53
Begrippen........................................................................................................................................................54
IUPAC Naamgeving..........................................................................................................................................55
Isomerie...........................................................................................................................................................56
Reactietypes....................................................................................................................................................57
Mijn bronnen (voor de samenvatting)....................................................................................................................58
Extra bronnen per onderwerp................................................................................................................................58
Praktisch (verloop examen).....................................................................................................................................61
Algemene tips..........................................................................................................................................................62
Eindwoord...............................................................................................................................................................62
VOORWOORD
4
,Dit is een samenvatting voor het toelatingsexamen arts/tandarts voor het deel chemie. Het is opgesteld met
behulp van het leerstofoverzicht van het toelatingsexamen voor 2023
(https://toelatingsexamensvlaanderen.be/voorbereiding/leerstofoverzicht-kiw ). Ik zal in de samenvatting
telkens verwijzen naar dit leerstofoverzicht zodat je duidelijk weet wat je moet kennen volgens hun richtlijnen.
Dit zal telkens in de lichtgele kaders onder de titel staan.
ALGEMENE VOORWAARDEN
Deze samenvatting mag niet verspreid worden aan mensen die niet tot het gezin behoren. Dit is
auteursrechtelijk beschermd en als dit verspreid wordt, ben ik genoodzaakt om acties te ondernemen.
BRONNEN
Ik heb op het einde van de samenvatting allerlei bronnen gezet (vb youtube filmpjes, websites, oefeningen,
quizjes..) per onderwerp. Ik heb ervoor gekozen om deze helemaal op het einde te zetten in plaats van in de
samenvatting te verwerken zodat als je deze zou afprinten, je wat bomen kan besparen door de laatste
pagina’s er af te halen 😉.
STRUCTUUR SAMENVATTING
Ik heb in de inhoudstafel elk onderwerp gezet dat ik bespreek, maar dit zijn eigenlijk gewoon de onderwerpen
van het leerstofoverzicht. Ik wou hier toch nog even een kleine uitleg geven zodat je er makkelijker mee kan
werken. Je zal zien dat de titel altijd in een balkje staat. Daaronder staan de puntjes van het leerstofoverzicht
(dus de zaken die je zou moeten kunnen voor het toelatingsexamen). Dit heb ik er bijgezet zodat je een beter
beeld hebt van wat je moet kunnen. Deze puntjes zijn in een apart ‘balkje’ gezet dat een kleur heeft gekregen.
Deze kleur. Daar onder heb je telkens de uitleg gegeven (op basis van die puntjes van de examencommissie).
Soms heb ik in een andere kleur: de deze nog tips gegeven of eventueel ‘extra hulp’’ 😊. Op het einde vind je
ook nog algemene tips (voor het toelatingsexamen) en wat meer praktische uitleg. Veel succes!
DIGITALISERING
Ik probeer mijn samenvattingen zo makkelijk mogelijk te maken om te gebruiken. Sommige mensen drukken ze
af om zo bepaalde zaken te kunnen markeren of andere bedoelingen wat ik totaal begrijp. Toch snap ik ook dat
er steeds meer nood is aan digitalisering en om die reden heb ik een inhoudstafel waarop je kan klikken om
naar een bepaald onderdeel te gaan. Sommigen waren zich daar niet van bewust dus daarom dat ik het even
zeg zodat je dit kan gebruiken als je daar de behoefte voor hebt
EXTRA HULP NODIG?
Heb je het gevoel dat je extra hulp of oefening nodig hebt bij het verwerken van de leerstof van het examen en
wil je hierop optimaal voorbereid zijn? Bij ‘Examenspecialist’ geef ik samen met een andere lesgever
lessenreeksen voor hoe je je het beste kan voorbereiden op dit deel aan de hand van oefeningen,
proefexamens en een cursus. Samen hebben we ondertussen al meer dan 10 jaar ervaring en kunnen we
ervoor zorgen dat jij het examen helemaal onder de knie hebt! 😊 Ben je geïnteresseerd en wil je meer weten,
mag je me altijd een berichtje sturen of je kan via het contactformulier op onze website contact met ons
opnemen.
Meer info vind je op onze website: https://www.examenspecialist.be/
Indien je meer wil weten over de activiteiten die we organiseren zoals bijvoorbeeld (soms online)
proefexamens en gratis oefensessies, kan je ons ook op facebook volgen.
WAT VIND JE VAN DE SAMENVATTING?
5
,Ik vind het altijd leuk om feedback te krijgen. Ik steek hier veel moeite in en ik hoop dat ik op deze manier zo
veel mogelijk mensen kan laten slagen voor hun examen. Om die reden zou ik je willen vragen om een
beoordeling achter te laten. Dat zou echt veel voor mij betekenen 😊. Moest je toch nog opmerkingen hebben
over hoe het beter kan, mag je altijd iets laten weten in een berichtje.
Verder wens ik je nog veel succes met je examen en moesten er vragen zijn, aarzel dan niet om contact op te
nemen! 😊
BASISKENNIS
6
, zuivere stoffen, mengsels en scheidingsmethoden voor mengsels
enkelvoudige en samengestelde stoffen
symbolen van elementen en formules van stoffen
belangrijkste nomenclatuurregels van de anorganische chemie
belangrijke eigenschappen van anorganische stoffen
polaire en apolaire oplosmiddelen + invloed van het oplosmiddel op de oplosbaarheid
elektrolyten en niet-elektrolyten
oplosbaarheid van ionverbindingen in water (via oplosbaarheidstabel)
algemene begrippen i.v.m. chemische reacties: synthese, analyse (thermolyse, elektrolyse en
fotolyse), exotherm (exergonisch of exo-energetisch) en endotherm (endergonisch of endo-
energetisch), behoud van element en van massa
dissociatie van ionverbindingen en ionisatie van moleculaire elektrolyten in water
reactietypes: neerslag-, gasontwikkelings-, neutralisatie- en redoxreacties
reactievergelijkingen: stoffen- en essentiële ionenreactievergelijkingen
ZUIVERE STOFFEN, MENGSELS EN SCHEIDINGSMETHODEN VOOR MENGSELS
Onthoud volgend schema, ik zal hieronder nog wat informatie geven per blokje in het schema.
Verschil mengsel en zuivere stof
o Zuivere stof: waarden voor fysische eigenschappen constant en karakteristiek voor die stof,
kan niet meer verder gescheiden worden
Elementen (je kan niet meer scheiden in meerdere atomen) 118 in tabel van
Mendeljev
Enkelvoudige zuivere stoffen: je kan door chemische veranderingen het omzetten
naar eenvoudigere verbindingen (verschillende soorten atomen)
o Mengsel: fysische eigenschappen hangen af van waaruit het bestaat (bvb concentratie)
(bijvoorbeeld zout in water) kunnen gescheiden worden door fysische verandering (bijv.
verdampen)
Homogeen: eigenschappen onafhankelijk van plaats waar je meet (verschillende
stoffen maar gelijk verspreid)
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper morgan094. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,69. Je zit daarna nergens aan vast.
