H1: Inhoudelijke typering van theorieën
Wetenschappelijke voorvaders
Darwin
Evolutietheorie gebaseerd op natuurlijke selectie, diegene die het best is aangepast overleeft
(survival of the fittest) en geeft zijn kenmerken door aan nageslacht (seksuele selectie) waardoor de
soort steeds betere kenmerken voor de omgeving heeft (adaptatie).
VERKLARING: waarom overleeft soort
De ontwikkelingspsychologie past deze kenmerken toe op de mens:
Sommige eigenschappen en gedragingen : goed voor de overleving
“Hoe ontwikkelen soorten?”, “adaptieve waarde bij mensen?”
Recapitulatietheorie = ontogenese (ontwikkeling van mens gedurende hele leven) als herhaling van
fylogenese (ontwikkeling van mens als soort) -> van eenvoudig naar complex!
Hall
- Normatieve benadering : voor iedereen geldig
- Onderzoek om de universele ontwikkeling (de norm) in een tijdslijn te brengen
- Bevestigde het maturatie idee : vastgelegd patroon van veranderingen, het is een
onvermijdelijke kracht, iedereen heeft al een bouwplan voor na de geboorte, endogeen
BESCHRIJVING: wat is de norm
Binet
- Testbeweging
- Stanford-Binet intelligentietest = de allereerste intelligentie test
- Zo konden ze slechte en goede lln screenen op voorhand
- Norm opstellen van IQ
- Interesse in de individuele verschillen in ontwikkeling groeit
VOORSPELLING: hoe kinderen later functioneren op basis van de test
Klassieke theorieën uit de 20e eeuw
Psychoanalyse van Freud en Erikson
Leertheorie : het behaviorisme en de sociaal leren theorie
Piaget
Psychoanalyse FREUD
We worden allemaal geboren met driften en we functioneren volgens het lustprincipe = we willen
bevrediging van alles -> gebeurd intuïtief en irrationeel (zonder na te denken).
MAAR deze driften moeten beteugeld worden en omgeving speelt hierbij een rol.
Psyche : interne bron van psychische energie die het gedrag/driften motiveert. Hoe we omgaan met
deze driften -> bepalend voor de persoonlijkheidsontwikkeling
1
,2 basisdriften:
Libidinale driften (libido) : gericht op opbouwen van een band, samensmelten met iemand,
seksueel, integratie
Thanatos driften : gericht op destructie, dood, differentiatie tov andere, individualiteit
Menselijke geest opdelen in 3 structuren:
1. Id = bron van biologische basisbehoeften en verlangens
Primair denkproces zonder logica
Volgens lustprincipe
2. Ego = bewust en rationele kant
Volgens realiteitsprincipe
Secundair denkproces : Hoe sociale driften aanpassen aan de sociale verwachtingen
Houd het conflict tussen Id en Superego in bedwang
3. Superego = regels van de maatschappij volgen
Normen en waarden van de maatschappij accepteren
Goede beloond (trots) slechte bestraft (schaamte, schuld)
Persoonlijkheidsontwikkeling:
“menselijke geest als waterbuizensysteem zoals in huis”
- Kranen open : het ‘Id’ domineert en de driften zijn de baas (neurotische angst = ziekelijke
angst/houding)
- Kranen dicht : het ‘Superego’ domineert en het geweten is de baas (morele angst = angst om
fout te doen)
- De druk afleiden : het ideale, Ego bemiddelt tussen Id en Superego
Visie van de psychoanalyse = kinderen gaan door reeks stadia waarin conflicten tussen biologische
driften (agressief, seksueel) en sociale verwachtingen zijn.
Psychoseksuele theorie = hoe ouders omgaan met driften van kinderen in de eerste levensjaren
bepaalt de ontwikkeling van de persoonlijkheid (met eventuele fouten)
Psychoseksuele Stadia:
In elke fase zet het libido zich vast op een andere erogene zone (= verschaft lust door bevrediging
van het eros (liefde) te bieden.
1. Orale fase (geboorte – 1 jaar)
Kinderen steken alles in de mond -> mond staat centraal en ook het drinken van de
moederborst -> biologische reflex maar ook genot want warm en het schept een
vertrouwensband met de moeder
Voeding en zorg moet op een consistente manier gebeuren, als dat NIET gebeurd en als
de moeder op een niet consistente manier met jouw behoeften omgaat :
Orale fixatie of kwetsbaarheid
Deze komt tot uiting door : nagelbijten, duimzuigen, roken
Deze komt voor in de persoonlijkheid: wantrouwen, bindingsangst en afhankelijkheid
2. Anale fase ( 1-3 jaar)
Zindelijkheidstraining -> ‘op potje leren gaan’ -> controle over de sluitspier
Eerste stappen richting zelfstandigheid
Gebruiken om controle te krijgen over de omgeving:
Goed kaka doen : omgeving = tevreden
Slecht kaka doen : rebellie en verzet tegen omgeving
2
, Koppigheidsfase ‘Ik ben 2 en zeg nee’
Als ouders kind belachelijk maken of het te hard straffen:
Anale fixatie
Deze komt tot uiting door : gierig, egoïsme
Er zijn 2 manieren voor persoonlijkheid:
Beschaamd, angstig voor wat niet rein,netjes is : smetvrees, controlefreak
Verzet en rebellie : je gaat tegen de wet in, doet anders dan de rest
3. Fallische fase (3-6 jaar)
Belangrijkste fase van de persoonlijkheidsontwikkeling
Je ontdekt de verschillen tussen jongen en meisje en ontwikkeld zo ook normen en
waarden
Oedipuscomplex elektracomplex
- Jongen heeft libidinale driften naar - Meisje heeft libidinale driften naar
de moeder toe. de vader toe
- Vader is een bedreiging en rivaal - Mama is een bedreiging en rivaal
- Hij identificeert zich met de papa - Identificatie met de moeder
- Oplossing: papa moet - Oplossing: mama moet
tussenkomen en duidelijk maken tussenkomen en er een taboe op
dat incest niet kan -> hij plaatst er plaatsen
een taboe op
Tijdens de identificatie ontwikkeld het kind zijn ‘uberich’ -> kernmoment van de
ontwikkeling van de persoonlijkheid, beteugelen van de driften
Als vader/moeder het taboe te streng neerleggen en te controlerend zijn:
Ontstaan van fallische fixatie
Het ‘uberich’ is te streng
De persoonlijkheid : perfectionisme, veel zelfkritiek, angst om te falen
4. Latentiefase (6-11 jaar)
In deze fase gebeurt er zeer weinig
Driften lijken inactief te zijn maar duiken laatste keer op in 5de fase
5. Genitale fase (adolescentie)
Driften veranderen van partieel (gericht op 1 specifiek lichaamsdeel) en auto-
erotisch (gericht op eigen lichaam) -> geïntegreerd (gericht op lichaam van iemand
anders) en maakt het mogelijk om seksuele omgang met anderen te hebben
Theorie van Freud:
- Discontinu : allemaal fasen, die evolueren door kwalitatief stadia te onderscheiden
- 1 verloop : iedereen maakt dit mee en iedereen moet door deze fasen
- Nature : aangeboren biologische driften zijn de motor van de ontwikkeling van de
persoonlijkheid
- (eventueel ook nurture : want omgeving speelt ook rol : als die het slecht doen heb jij een
fixatie) maar nature is belangrijker
Kritiek op Freud:
- Nadruk op seksuele gevoelens in ontwikkeling en besteed te weinig aandacht voor de andere
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper valeriebogaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.