Ontwikkelings
psychopathologie
Emily Jorge
2014-2015
1
,Hoofdstuk 1: Introductie P23-34
Psychopathologie:
Patho: lijden
Logie: het denken over
Ontwikkelingspsychopathologie= de wetenschap waarin psychische stoornissen worden bestudeerd.
Hoe is bepaald gedrag bij een kind ontstaan en gegroeid?
Wat is er aan de hand?
Hoe is dit zo gekomen?
Wat kunnen we er aan doen?
Hoe zal het met hem of haar verder gaan?
Psychisch lijden= dat vanuit het psychishe veroorzaakt wordt en/of zich in het psychische uitdrukt.
Expressie en motoriek (Gilles de la Tourette)
Bewustzijn (dissociatieve stoornissen)
Zelfbeleving (eetstoornissen)
Waarnemen en perceptie (psychotische stoornissen)
Denken en geheugen (psychogene amnesie)
Stemming,gevoel en affect (stemmingsstoornissen)
Abnormaal? Uitzonderlijk; dat wat afwijkt van statistisch gemiddelde.
Afwijking van de maatschappelijke/religieuze norm (Vroeger homoseksualiteit)
Onmogelijkheid om zich te conformeren aan de maatschappij
Foute perceptie/interpretatie van de realiteit (Hallucinaties)
Het subjectief ervaren van ongemak/lijden (Bij zichzelf, bij anderen)
Ongepast/contraproductief gedrag (sociale fobie)
Vanuit een juridisch standpunt (pedofilie)
Het ervaren van onvrijheid (“ik zit gevangen in dit gedrag”)
Bij kinderen: belemmeren v.d. ontwikkeling, het niet kunnen realiseren van
ontwikkelingsopgaven
Psychopathologie ≠ psychiatrie
Psychopathologie: kennis verzamelen over algemene kenmerken van psychische stoornissen.
= theorie
Psychiatrie: kijken naar de effecten van hulpverlening aan mensen met psychische stoornissen.
= genezen; het handelen en omgaan met de mens met psychische prombelemen
= toegepaste wetenschap
= praktijk
Ontwikkelingspsychopathologie is geen nieuwe wetenschap. Is een benadering waarin inzichten
vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines en wetenschappelijke theorieën worden
geïntegreerd.
Ontwikkelingspsychologie: studie van de normale ontwikkeling
Klinische psychologie: studie van de afwijkende ontwikkeling
Biologie: studie van de lichamelijke rijping en erfelijke aanleg
Kinderpsychiatrie: studie van de psychiatrische stoornis
2
, Sociologie: Studie van de maatschappelijke normen, waarden en processen
Culturele antropologie: studie van cultuur
Epidemiologie: Studie van verdeling – aantallen, frequentie en spreiding – van ziekten/stoornissen in
menselijke groepen
Ontwikkelingsbenadering: de veronderstelling dat gedrags(mogelijkheden) veranderen/complexer
worden
De psychische functies(emoties, cognitie, gedrag,…) zijn op elkaar afgestemd en beïnvloeden elkaar
wederzijds. Als één aspect verandert, veranderen andere mogelijkheden mee en verandert het
geheel, de gehele persoon.
dit proces wordt beïnvloed door vroegere ervaringen en door kenmerken en eisen van de huidige
situatie
Het actuele gedrag van een kind is altijd het gevolg van vroegere ervaringen EN van de
eisen die de huidige situatie aan hem stelt.
- Geen deterministische visie, maar een wisselwerking tussen ervaringen in het verleden en
huidige ervaringen
- Ervaringen in het verleden huidige manier van waarnemen, interpreteren en handelen
- Huidige ervaring anders ervaren, correctie op vorige ervaringen (Bv. Op latere leeftijd meer
begrip hebben)
!! Minder focus op de stoornis als kenmerk van een persoon, maar eerder op een
ontwikkeling die is vastgelopen of scheefgegroeid. Minder focus op de stoornis, meer kijken
naar waar het is fout gelopen.
Als beoordeeld moet worden of gedrag van een kind adequaat is, moet daarbij de
(Ontwikkelings)leeftijd van het kind betrokken worden. Gedrag dat op jonge leeftijd
adequaat is, kan op latere leeftijd op een stoornis wijzen. Bv.duimzuigen
Je weet pas wat een afwijkende ontwikkeling is als je weet wat de normale, gemiddelde
ontwikkeling is en als je rekening houdt met achterliggende culturele opvattingen.
Elk kind is uniek. Dat geldt ook voor elk kind met een psychische stoornis.
Eenzelfde stoornis (bv depressie), heeft telkens een andere verschijningsvorm, naargelang
het concrete kind.
Ontwikkeling van het kind wordt beïnvloed door: !!MODEL VAN BRONFENBRENNER
- Factoren uit de omgeving v.h. kind (gezin, leeftijdsgenoten, school, media, culturele/maatschappelijke normen)
- Factoren eigen aan het kind(Leeftijd, sekse, intelligentie, zelfbeeld, copingsvaardigheden, fysieke mogelijkheden)
Factoren in het verleden en huidige toestand unieke combinatie van factoren, unieke
ervaringen unieke verschijningsvorm van psychische stoornis
Gedrag vindt nooit in een vacuüm plaats, maar altijd in een sociale, culturele en
maatschappelijke omgeving die gedrag beïnvloedt en andersom.
Bv. Leven in een cultuur waar individualisme heel erg belangrijk is autonomie&assertiviteit bij kids belangrijk
Bv. Leven in een cultuur waar de groep belangrijk is fatsoen, discipline en respect voor ouderen prioritair
3