Glycogeen metabolisme
Inleiding
Glycogeen = efficiënte opslagvorm van glucose in de cel
o Glucose structuren verbonden via α −1,4 verbindingen
Af en toe een vertakking via een α −1,6 verbinding
→ meer vrije uiteindes verkregen = niet-reducerende eindes
Enige mogelijke plaats voor afbraak glucose-residu’s van glycogeen
o Telkens 1 glucose-eenheid per afbraak
o Per te stockeren glucose molecule wordt er 1 energie-eenheid verbruikt
Gluc6P+Glycn + ATP + H2O → Glycn+1 + ADP + 2Pi
Vrij glucose kan niet opgeslagen worden door zijn hoge osmotische activiteit
→ zou de osmotische balans kunnen verstoren waardoor cellen kunnen openbarsten
o Glycogeen granules kennen geen effect op osmotische balans
Voornamelijk terug te vinden in lever en spiercellen
o In lever reguleert deze de bloedglucose spiegel
o In de spiercellen voorziet deze eigen energie
Onmiddellijk inzetbare energie
Glycogeen kan zowel aeroob als anaeroob afgebroken worden, dit kunnen vetten niet
→ vetzuren kunnen niet opnieuw glucose vormen, maar wel steeds glucose nodig
o Glycogeen is noodzakelijk om glucosespiegel hoog genoeg te houden
Glycogeen afbraak
Verschillende enzymes belangrijk voor de glycogeen afbraak
Glycogeen Vrijstelling van G-1-P uit glycogeen Twee subunits met zowel een
fosforylase Katalyse van fosforylyse van glycogeen → N- als C-terminaal domein
fosfaatgroep toevoegen geeft klieving α - Op grens tussen domeinen
1,4 verbinding zit katalytische site in een
Enkel aan niet-reducerende eindes diepe groeve
→ geen water aan site,
want anders hydrolyse
o Geen fosfaatgroep
gebonden (minder
energie-efficiënt)
Glycogeen bindingssite ver van
katalytische site → meerdere keren
katalyse uitvoeren terwijl zelfde
glycogeen gebonden blijft
→ snelle afbraak mogelijk
Co-factor PLP (pyridoxaal fosfaat)
covalent gebonden glycogen
fosforylase door lysine en helpt bij
positionering van orthofosfaat
, Fosfoglucomutas Omzetting van G-1-P naar G-6-P
e Tussenstap vormt G-1,6-BP om uiteindelijk enkel de fosfaatgroep op het 6 de
koolstofatoom te behouden
Transferase Herschikking glycogeen vereist zodat afbraak
verder zou kunnen verlopen dan tot 4 residu’s
voor een vertakking
Enzyme zal 1-4 verbindingen verbreken en
elders terug aanzetten
α -1,6-glucosidase Verbreken van 1-6 verbindingen mbv water
Minder energie efficiënte manier
Extra enzyme in de lever en de nier beschikbaar = G-6-P fosfatase
o G-6-P getransporteerd door een transport 1 molecule naar enzyme
Enzyme zal G-6-P hydrolyseren naar Pi en glucose
→ kan zo bloedglucosespiegel constant houden
Regulatie
Fosforylase kan voorkomen in twee verschillende vormen
o Fosforylase a = gefosforyleerd op serine14 → katalytisch actieve vorm
Meest voorkomend vorm in de lever
Glycogeen gebruikt voor bloedglucosespiegel
o Fosforylase b = niet gefosforyleerd op serine14 → katalytisch minder actieve vorm
Meest voorkomende vorm in de spier
Glycogeen gebruikt voor energievoorziening bij inspanning
→ niet altijd nodig en dus meestal inactief
Zowel de a als de b-vorm bevinden zich in een evenwicht tussen een relaxed (R) en tense (T)
state, waar R actief is en T niet
o Fosforylase a kent een verschuiving van het evenwicht meer naar de R-state
Fosforylase b kent een verschuiving van het evenwicht meer naar de T-state
o Evenwicht kan verschoven worden door aanwezigheid van allosterische effectoren
Regulatie van fosforylase door metabolieten
o In de spieren voornamelijk gereguleerd door de energy charge van de cel
→ energie nodig geeft afbraak van glycogeen, geen energie geeft glycogeen
AMP is positief allosterisch effector van spier fosforylase
Fosforylase b verschuift evenwicht van T- naar R-state
ATP en G-6-P zijn negatieve allosterische effectoren van de spier
Evenwicht verschuift verder richting de T-vorm
o In de lever voornamelijk gereguleerd door glucose concentratie in het bloed
→ glucose is een negatief allosterische effector
Fosforylase a zal evenwicht verschuiven van R-state naar T-state
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraheyndrickx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.