Dit is een samenvatting van het boek Algemene Economie (Andre van Poeck, Bruno de Borger)in combinatie met de ppt's en veel extra notities uit de lessen (Prof. E. Vanhaecht). Deze samenvatting behandelt de hoofdstukken 1 t.e.m. 6 uit het éérste semester. Hiermee was ik geslaagd in eerste zit.
Hoofdstuk 1: Wat is economie? ...................................................................................................................... 4
1. inleiding .......................................................................................................................................................... 4
2. Het fundamenteel economisch probleem: veelvuldige behoeften vs schaarse middelen ........................... 4
2.1 Menselijke en maatschappelijke behoeften .......................................................................................... 4
2.2 Schaarse middelen en de noodzaak te kiezen ........................................................................................ 4
2.3 Het maken van keuzes en opportuniteitskosten.................................................................................... 5
2.4 Economie: een definitie .......................................................................................................................... 5
2.5 Micro- en macro-economie ..................................................................................................................... 6
3. Het productieproces ....................................................................................................................................... 7
3.1 De productiefactoren (= imputs) .................................................................................................... 7
3.2 Het productieproces ................................................................................................................................ 8
3.3 De productiefunctie................................................................................................................................. 8
4. De productiemogelijkhedencurve van een land ............................................................................................ 9
5. Het verruimen van de productiemogelijkheden van een land .................................................................... 11
6. Centrale planning vs marktmechanisme ..................................................................................................... 11
6.2 Centrale planning .................................................................................................................................. 11
6.3 Het Marktmechanisme.......................................................................................................................... 12
6.3 De moderne gemengde economie: marktwerking met overheidsinterventie .................................... 12
7. Methodologische aspecten van economische analyse ............................................................................... 13
7.1 Hypothesen............................................................................................................................................ 13
7.2 Het belang van 'marginaal' denken ...................................................................................................... 13
7.3 Positieve en normatieve economische analyse.................................................................................... 13
7.4 Statische versus dynamische analyse ................................................................................................... 14
7.5 Deductieve en inductieve methoden.................................................................................................... 14
7.6 Econometrie, speltheorie en experimentele economie ....................................................................... 14
7.7 Formeel en materieel object van de economie als wetenschap.......................................................... 15
8. Kritische kanttekening ................................................................................................................................. 15
Hoofdstuk 2: Het martmechanisme............................................................................................................... 16
1. Inleiding ........................................................................................................................................................ 16
2. De marktvraag .............................................................................................................................................. 16
2.1 Algemene formulering ........................................................................................................................... 16
2.2 Analyse van de vraagcurve (partiële analyse) ........................................................................................ 17
3. Het marktaanbod .......................................................................................................................................... 19
3.1 Algemene formulering ........................................................................................................................... 19
3.2 Analyse van het aanbod ......................................................................................................................... 20
4. Marktevenwicht ............................................................................................................................................ 21
4.1 Het begrip marktevenwicht .................................................................................................................. 21
4.2 Analyse van het marktevenwicht ........................................................................................................... 22
4.3 Verschuivingen in het marktevenwicht.................................................................................................. 22
4.4 Het marktmechanisme in werking : toepassing ..................................................................................... 24
4.5 Empirisch bepalen van vraag en aanbod ............................................................................................... 24
5. De prijselasticiteit van vraag en aanbod ....................................................................................................... 25
5.1 Prijselasticiteit van de vraag................................................................................................................... 25
5.2 De prijselasticiteit van het aanbod......................................................................................................... 31
5.3 Prijselasticiteiten in actie: enkele toepassingen .................................................................................... 34
1
, 6. Andere elasticiteiten van vraag en aanbod .................................................................................................. 35
7. De markt en overheidsinterventies ............................................................................................................... 36
7.1 Indirecte prijsinterventies: indirecte belastingen en subsidies .............................................................. 36
7.2 Directe prijsreglementering: minimum- en maximumprijzen................................................................ 41
7.3 Directe beïnvloeding van vraag of aanbod ............................................................................................ 43
8. Besluit ........................................................................................................................................................... 45
Hoofdstuk 3 - Consumentengedrag en de afleiding van de vraag................................................................... 46
1. Inleiding ........................................................................................................................................................ 46
2. Nut, marginaal nut en consumptiebeslissingen ............................................................................................ 46
3. Preferenties, indifferentiecurven en nutsfuncties ......................................................................................... 48
3.1 Preferenties en indifferentiecurven ....................................................................................................... 48
3.2 Eigenschappen van de conventionele indifferentiecurve ...................................................................... 49
3.3 Nutsfuncties ........................................................................................................................................... 51
3.4 Indifferentiecurven als weergave van preferenties: toepassingen ........................................................ 53
4. Budgetbeperking ........................................................................................................................................... 55
5. de optimale keuze van de consument ........................................................................................................... 59
5.1 Analyse van het optimum ...................................................................................................................... 59
6. veranderingen van het consumentenevenwicht ........................................................................................... 63
6.1 verandering in de preferentieschaal ...................................................................................................... 63
6.2 Veranderingen in het budget ................................................................................................................. 63
6.3 Verandering in de prijs ........................................................................................................................... 65
6.4 Preferenties, observeerbaar gedrag en vraaganalyses .......................................................................... 67
7. Consumentengedrag in actie: toepassingen ................................................................................................. 68
8. Afleiding van de marktvraag uit de individuele vraagcurven........................................................................ 69
9. Kritische kanttekeningen............................................................................................................................... 70
Hoofdstuk 4: Productie en kosten van bedrijven op korte en lange termijn ................................................... 71
1. Inleiding ........................................................................................................................................................ 71
2. Bedrijven en de organisatie van de productie ............................................................................................. 71
2.1 Voordelen van de organisatie van productie in bedrijven ................................................................... 71
2.2 Doelstellingen en beperkingen van bedrijven ...................................................................................... 72
2.3 Vormen van bedrijfsorganisatie............................................................................................................ 72
3. Productie en kosten: enkele inleidende begrippen ..................................................................................... 73
3.1 De productiefunctie en technologische vooruitgang ........................................................................... 73
3.2 Productiekosten: relevante en irrelevante kosten ............................................................................... 75
4. Het gedrag van de producent op lange termijn: de optimale keuze van inputs in de productie............... 77
4.1 Productie en substitueerbaarheid van inputs ...................................................................................... 77
4.2 Toenemende, afnemende of constante schaalopbrengsten ............................................................... 81
4.3 Het keuzeprobleem van de producent: productie tegen minimale kosten ......................................... 83
4.4 De relatie tussen output en kosten op lange termijn .......................................................................... 86
4.5 Toepassingen van optimale inputkeuze in bedrijven ........................................................................... 87
5. Productie en kosten op korte termijn .......................................................................................................... 89
4.5.1 de productiefunctie in de korte periode: totaal, gemiddeld en marginaal product ........................ 89
5.2 Het kostenverloop in de korte periode ................................................................................................ 94
5.3 Productie- en kostenrelaties: speciale gevallen ................................................................................... 99
6. Samenhang tussen de korte- en langetermijnkosten ............................................................................... 100
6.2 De relatie tussen kosten op korte en op lange termijn ...................................................................... 100
6.3 Economisch belang van de gemiddelde kosten op lange termijn ...................................................... 101
2
,7. Besluit: kritische assumpties bij de studie van het gedrag van de producent.......................................... 102
3
, Hoofdstuk 1: Wat is economie?
1. inleiding
• Economische wetenschap : probeert op een welbepaalde manier inzicht te geven in hoe
onze maatschappij zich organiseert
o à Een menswetenschap die keuzeproblemen bestudeert waarmee iedereen
wordt geconfronteerd
• Goed inzicht in economische principes en het toepassen ervan zorgt voor:
o Betere beslsingen nemen in het dagelijks leven
o Problemen van de wereld waarin we leven beter begrijpen
o Een beter beleid voeren (als overheid) efficienter en rechtvaardiger
2. Het fundamenteel economisch probleem: veelvuldige behoeften vs
schaarse middelen
• Iedereen heeft behoeften en doelstellingen, maar ook schaarsteproblemen (middelen en tijd
beperkt)
o à Je moet keuzes maken
o De economische wetenschap bestudeert deze keuzeproblematiek
• Economische analyse: nagaan hoe we keuzes maken en wat daarvan de individuele en
maatschappelijke gevolgen zijn
2.1 Menselijke en maatschappelijke behoeften
• Behoefte = het aanvoelen van een tekort en het verlangen om dit tekort aan te vullen
o In een economie: materiële goederen (een trui) en immateriële diensten
(verzorging, onderwijs)
o Van individuele of collectiever aard
o De rangorde en intensiteit zijn verschillend voor iedereen en kunnen veranderen
naar gelang omstandigheden
• Vb: meer behoefte aan geneeskunde als je een hogere leeftijd hebt
bereikt
o Economie spreekt zich niet uit over de waarde van een behoefte
• Individuele behoeften worden niet nader onderzocht op hun morele
waarden
2.2 Schaarse middelen en de noodzaak te kiezen
• Schaarse middelen = economische goederen (hebben een nut)
o Materiële goederen & immateriële diensten
o Er hangt een prijskaartje aan
• Niet-schaarse goederen = vrije goederen
o Vb: lucht (hiervan is een enorme hoeveelheid aanwezig
o De nieuwe schaarsten: schone lucht, water
• Keuzeproblemen in zowel primitieve als moderne economie
o Vb: een gezin wil elk jaar op vakantie, een nieuwe auto, een goede woonomgeving
o Vb: Een bedrijf kan investeren in opleidingen voor het personeel of
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievandermueren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
