Samenvatting
Samenvatting Nederlands - werkcollege H. Kloots (spelling) BA1(1e sem)
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van het werkcollege van Hanne Kloots (spelling) uit de Bachelor Toegepaste Taalkunde, 1e semester.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: louisedeboeck • 6 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
DEEL 1: Fonetiek1. Spraakproductie
- 3 fasen
1) Initiatie: luchtstroom komt op gang egressieve luchtstroom (=klanken gevormd bij
uitademen), intressieve luchtstroom (=klanken gevormd bij inademen)
2) Fonatie: luchtstroom brengt stembanden aan het trillen (facultatief; bij sommige klanken
trillen ze niet (=stemhebbende letters))
3) Articulatie:
Algemeen: resoneren; lucht via luchtpijp stembanden keel-, mond- en/of
neusholte verlaten via mond of neus
Medeklinkers: lucht wordt tijdens het verlaten gedeeltelijk of geheel tegengehouden
door een hindernis. Afhankelijk van de aard en de plaats, krijgen we verschillende
medeklinkers.
Klinkers: geen obstakels, lucht kan vrij wegstromen. Kleur van de klinkers wordt door
positie van de tong en de vorm van de lippen bepaald.
- 3 soorten fonetiek
1) Articulatorisch: productie; hoe worden klanken gemaakt, fysiek; behandelen wij, biologie
2) Akoestisch: geluid; spraak = botsende luchtdeeltjes, fysica
3) Auditorisch: perceptie; het oor = waarneming, medisch
- Menselijk spraakorgaan: onderdelen die voor andere zaken gebruikt worden. Bv.:
tand(kassen): eten vermalen
- Dwarsdoorsnede van het menselijk hoofd:
a) lippen
b) tand(kassen)
c) tong
d) onderkaak
e) neusholte
f) hard gehemelte (=palatum)
g) zacht gehemelte (=velum)
h) mondholte
i) keelholte
j) slokdarm
k) luchtpijp
l) stembanden
m) huig
de stembanden zijn twee dunne, elastische spiertjes, bekleed met slijmvlies, gelegen
in het strottenhoofd. De slijmvlieslaag op de stembanden moet vochtig blijven.
Stembanden kunnen geïrriteerd raken door:
1
, Forcering van de stem
Alcohol, koffie, thee (uitdroging van de stem)
Pikant en kruidig eten
Roken (nicotine)
Boven dampen of rook hangen
Nootjes; schilfertjes
Frisdrank; zuren en suiker
Strottenhoofd = kraakbeen
Beschermd het begin van de luchtpijp
Hier bevinden zich ook de stembanden
huig = uiteinde zachte gehemelte, 2 posities:
huig sluit neusholte af lucht via mond naar buiten orale klanken
huig sluit neusholte niet af lucht via neus naar buiten nasale klanken
2. Indeling van de klanken (IPA = International Phonetic Alphabet)
- Klinkers (= vocalen)
1) Eenklanken (= monoftongen)
Vrije of ‘lange’ klinkers:
[a] baat
[e] teen
[o] loop
[i] biet
[y] fuut (= vogel)
[u] voet
[Ø] leuk (geen tweeklank, want je hoort maar één klank in AN)
Gedekte of ‘korte’ klinkers
[ɑ] kat
[ɛ] bed
[ɔ] kom
[ɪ] zit
[ʏ] bus
2) Tweeklanken (= diftongen)
[ɔu] koud, rauw
[ɛi] dijk, meid
[œy] buik
[ǝ] = sjwa = “doffe e” bv.: de, lopen, goede, schade
Geronde klinkers = [u],[y],[o],[ɔ],[Ø] = klinkers geproduceerd met geronde lippen
- Medeklinkers (=consonanten)
Indeling volgens manier van articulatie
1) Plofklanken (= plosieven = occlusieven)
Kan je niet aanhouden, eens de plof voorbij is, is de letter uitgesproken en gedaan.
Volledige afsluiting spraakkanaal, luchtstroom wordt volledig tegengehouden en
komt vervolgens met kleine explosie vrij
[p] park
[b] bijl
[t] tel
[d] deur
[k] kat
[g] goal (eng.)
2
, 2) Wrijfklanken (=fricatieven)
Je laat de lucht beetje bij beetje los; kan je aanhouden
Vernauwing spraakkanaal, lucht wordt door de vernauwing geperst (= wrijving)
[f] feest
[v] vis
[s] sok
[z] zalm
[ɣ] geit
[X] lach
[ʃ] sjaal
[ȝ] logé
[h] harp
3) Neusklanken (=nasalen)
Lucht ontsnapt via de neus
[n] neus
[m] mol
[ŋ] bang
4) Vloeiklanken (=liquida)
Lucht ontsnapt langs de zijkanten van de tong
[l] leuk
[r]/[R] raad
[r] tongpunt r
[R] huig r (=Franse r)
5) Glijklanken (=glides)
Nauwelijks vernauwing in het spraakkanaal
[j] jou
[w] water
Indeling volgens plaats van articulatie
1) Lippen: [p], [b], [f], [v], [m], [w]
2) Vooraan in de mond: [t], [d], [s], [z], [ʃ], [ȝ], [n], [l], [r]
3) Achteraan in de mond: [k], [g], [X], [ɣ], [ŋ], [R]
4) In de keel: [h]
Stemhebbende vs. Stemloze medeklinkers
1) Stemhebbend: [b], [d], [g], [v], [z], [ɣ], [ȝ] stembanden trillen
2) Stemloos: [p], [t], [k], [f], [s], [X], [ʃ] stembanden trillen niet
‘t kofschip = stemloze medeklinkers krijgen –te in VT
3. Syllaben (= lettergrepen)
- = klankgroepen
- In AN hebben alle syllaben een klinker als kern
4. Uitspraakwoordenboeken
- R. De Coninck (1970) Groot uitspraakwoordenboek van de Nederlandse taal
- J. Heemskerk & W. Zonneveld (2000) Uitspraakwoordenboek
DEEL 2: Spelling – klanken en syllaben
Inleiding
1. Klank vs. Letter
- Klank ≠ letter; en klank kan je horen en een letter kan je zien.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hawkeyephoenix. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen