Europees extern beleid
Inleiding
Er bestaan 2 concurrerende verhalen over wat EU zou moeten zijn en zijn
internationale rol. De geschiedenis van het denken hierover is een continue strijd
tussen deze twee, later is er nog een 3de perspectief bijgekomen. Deze twee komen
overeen met de 2 stromingen van de IB; liberalisme en realisme. `
Liberalisme
Europa als civiele macht.
—> Jean Monet & François Duchaun
De als een EU is een meer beschaafde versie van de lidstaten, ook op internationaal
vlak. Soft power: diplomatie, internationale instellingen en akkoorden. Ethische
normen zoals democratie, duurzaamheid, mensenrechten.
De wereld is niet multipolair maar geglobaliseerd en interdependentie, alles is
verweven met elkaar zeker economische maar ook politiek en culturele zijn we
afhankelijk van elkaar. Door samenwerking krijgen we een win-win. Een sterke maar
subtiele rol spelen op internationaal niveau. De EU is goed gewapend (niet in
realistische zin) om deze rol te spelen omdat ze intern zo’n oefening gemaakt heeft.
Na de WO’n zijn we gaan samenwerken, over vijanden heen, we hebben de
machtsbalans binnen de EU omgedraaid in het voordeel van een meer diplomatieke
en internationaalrechtelijk ingebedde orde, het is dit model dat moet gepromoot
worden naar de rest van de wereld.
Realisme
Europa als grootmacht
—> Charles du Gaulle.
EU moet een sterke macht worden, een sterke politieke macht, een eigen leger etc.
Volgens het realistische denken is EU zwak. Moet meer worden zoals de VS (+-
federalistische visie op EU) in de multipolaire wereld.
Een valse tegenstelling
- Beide legitimeren wat de EU doet
—> handelsakkoorden legitimeren
—> het gaat om zogezegd wetenschappelijk verpakte verhalen die wel toevallig
weergeven waar de Europese politiek op dat omen mee bezig is. Als EU nee jaren 90
meer in de VS actief is dan zien we dit soort verhalen, als de Unie nu meer
realistisch willen zijn dan zien we meer zo’n verhalen. Legitimeren wat he Europese
project is op dat moment. Dit wijst op de moeilijke relatie tussen politici en
wetenschappers. Het dominante verhaal in de wetenschappen, de stemmen die het
meeste gehoord worden en het meest gefinancierd worden zijn vaak diegene die
het meest aansluiten bij de dominante denkwijze in de politiek
- Macht vs. ideeën.
—> het ene gaat zogezegd over waarden, het andere over belangen. Vanuit een
kritisch perspectief kan je stellen dat deze tegenstellingen selectief zijn. Eigenlijk
zijn dit valse tegenstellingen. Wat in iemand zijn belang is heeft ook te maken met
hoe je je eigen belang visualiseert hangt samen met je waarden. Belangen, macht
en waarden je kan dat niet zomaar uit elkaar trekken.
- Vals debat verhindert een kritische blik op de rol van de EU in de wereld
—> modernistisch, eurocentrisch, kapitalistisch, kolonialistisch
,Kritisch perspectief op EU rol
We vergeten het verleden van Europa, het koloniale verleden, de dumping van het
landbouwbeleid, het grensbeleid dat racistisch is. Dat zie je niet in de andere twee
domeinen omdat je een ideaalbeeld creëert. Zo kom je tot een kritische visie.
- Macht die vervat zit in taal, discours
- Materiële macht, wie wint er, wie verliest er?
- Macht zit in structuur maar ook in agency. Landen wat doen ze? Regeringen,
lobby’s, etc. daar moet je vooral naar kijken vanuit een kritische dimensie.
- Gramhci en Fouko
Dominant verhaal
- EDG mislukt in de jaren 1950.
—> meer focus op interne-economische zaken (handelstarieven, transport en eeg)
—> Buitenlands beleid is iets voor de lidstaten en de NAVO
- Jaren 1970
—> Eu wordt civiele macht dat beter kan omgaan met de globalisering
—> principes, normen en waarden worden belangrijker
—> reactie op De Gaulle
=> Strijd tussen idee van civiele macht en EU als grootmacht.
Europa heeft koloniale roots.
Coudenhove Kalergi
Pan-Europees denken, belangrijk in het federaal denken.
Niet alleen lidstaten maar heel de EEG heeft koloniale roots. De grote visionair,
Coudenhove had het over de superioriteit van het witte ras. Het idee dat frans Afrika
een inherent onderdeel is van Europa.
Monnet-Schuman Verklaring (geboorte van Europa). In dit relatief korte document van
Schauman os er een sterke nadruk dat wij Afrika moeten ontwikkelen. Dit zegt iets
over hoe we dachten over onze rol in de wereld op dat moment. Dit speelt door tot op
vandaag. Het idee dat wij verbonden zijn door onze geschiedenis en waarden heerst
ook nu nog, de verbondenheid, historisch, cultureel etc.
Verdrag van Rome: handelsbeleid. Hier gaat het over extern handelsbeleid, dit is
het machtigste component van het Europees handelsbeleid. EU gebruikt dit beleid in
andere domeinen zoals mensenrechten, klimaat, competitie etc. is een exclusieve
bevoegdheid van de EU (lidstaten hebben geen eigen handelsbeleid). Belangrijke
dimensie hierbij is het multilaterale en bilateraal.
Landbouwbeleid.
In de jaren 60 werd landbouwbeleid uitgebouwd met exportsubsidies, heel
beschermend. Dit had een onbedoelde, grote impact op de wereld. Door er te zijn
oefen je een invloed uit. Door een grote markt te zijn of door een landbouw regime te
hebben heb je een invloed. Continuïteit si hierbij belangrijk zoals bijvoorbeeld de
dumping van producten in bepaalde landen door de landbouwsubsidies. Dit blijft, ook
al is het protectionistische landbouwbeleid afgebouwd. Wij blijven een grote impact
hebben op de wereld. Bv. Melkpoeder dat gedumpt wordt in Afrikaanse landen
waardoor lokale veehouders het moeilijke hebben om hun zuivel te verkopen. Onze
melkpoeder is gesubsidieerd, waardoor het daar te goedkoop op de markt komt. Wij
halen onze rijke dierlijke vetten eruit en we verrijken die met palmolie (niet
duurzaam), en die dumpen we dan in Afrika. Dit zijn gevolgen van landbouwbeleid, zo
heb je een buitenlandbeleid zonder dit te willen.
,Idem met de Euro, gewoon door deze te hebben, is er een invloed op verschillende
domeinen
OCT (oversea’s countries and terroties)
In 1957 hadden de meeste lidstaten kolonies en daardoor werd in het verdrag van
Rome werd dit opgenomen. Continuïteit want in het verdrag van Lissabon is er nog
steeds een bepaling over OCT.
EDF (Europees ontwikkelingen fonds) is ook een ding dat werd opgericht in het
verdrag van Rome. Dat bestaat nog altijd. Deze zomer was er een budget akkoord
waarbij ok beslissingen werden genomen over de Europese meermalen begroting. Nu
pas is het EDF afgeschaft. Maar het is eigenlijk opgenomen in een breder instrument
het NDICI, dit is dus het financiering instrument voor het Europees buitenlandbeleid.
Het EDF was opgericht voor voormalige kolonies (ACP, African, Carabian, Pacific). Deze
hebben altijd een bevoorrechte relatie gehad met de EU.
Yaoundé Conventies: verdragen met 18 landen, voornamelijk Franse kolonies die
onafhankelijk waren geworden. Continuïteit, er is weinig discours veranderd. Je ziet
verschillende concepten terugkomen zoals ontwikkeling, partnerschap, engagement
(onze taak, verantwoordelijk), focus op verandering en vooruitgang. Elementen die je
leest in de jaren ’60 en die er nu nog steeds zijn.
Lomé Conventies: afgesloten in 1975 op dat moment werden de Britten lid. Hiermee
zijn er ook veel ex-kolonies bijgekomen. Deze conventies was veel vergaande en
uitgebreider. Deze bestond uit politieke en economische engagementen.
Er bestaan twee verhalen over Lomé en hoe te interpreteren
1. Revolutionair:
-> niet wederkerige markttoegang: wij EU openen onze markt voor de ACP-landen,
wij geven een lager tarief en zij moeten niet hun tarieven verlagen voor onze
producten (asymmetrische liberalisering). Het wordt gemakkelijker voor de
Afrikaanse landen om te gaan exporteren.
-> grondstoffenprotocol
-> exportstabilisatiemechanismen
=> filosofie voor Nieuwe Internationale Economische Orde
2. Neokoloniaal
-> samenstelling: exclusief akkoord met neo koloniale staten (EU-Afrika)
-> stimuleert afhankelijkheid relatie (filosofie van Coudenhove)
Johan Galtung
- Vredes studies.
- 1973: The European Community: A superpower in the making.
- “EU is eigenlijk een supermacht, misschien lijkt het niet zomaar het feit dat het niet
zo lijkt speel tin het voordeel. Het lijkt soft, de Europese gemeenschap is een poging
om de Europese macht in de wereld te herstellen. De EEG is geen vredesproject, het
wordt gelegitimeerd met een vredesdiscours maar het is een project van
imperialisme en een poging om de macht te herstellen.
- Neo marxistische interdependentie denken
- Europa die het Zuiden en Oost-Europe domineert
- Markt is macht.
- EU gebruikt haar markt als instrument om haar macht in de wereld opnieuw te
herstellen.
- Resource power - structural power
—> RP: straffend,
belonende
, ideologisch
=> Macht die zit in kennis productie, macht om donaties terug te trekken of
te geven. Macht als bezit, basis macht, at je hebt als resource
—> SP: Explotatie: uitbuiting, ongelijke verdeling van N-Z
Fragmentatie (verdeel en heers)
Penetratie (ideologische, het denken beïnvloeden, hoe zien mensen de
andere en zichzelf)
=> macht die in de structuren zit. Dieper verankerd, duurzamer en moeilijker te
veranderen.
EU is al sterk. Of dat ze nu een leger heeft of niet dat is van secundaire orde.
Bovendien is de ogenschijnlijke zwakte van de EEG iets wat in haar voordeel speelt.
Door er zwak uit te zien sta je sterke omdat het er legitiem uitziet.
Het liberale verhaal
Moravcsik
- The Brussels Effect
- Eu heeft een zwakke perceptie en die maakt het sterk
- Harde sancties van de EU
- EU is uniek uitgerust met de uitdagingen van de 21ste eeuw. EU delegeert rationeel
in domeinen waar het nodig is ( Blaim it on Brussels theorie). EU is goed geëxpireerd
om te gaan met de uitdagingen (beter dan de VS of China)
- Saai maar veel macht
50 jaar civiele macht
- Soft power
- Waarden vs. belangen
- EU is uniek en daarom beter dan klassieke grootmachten uitgerust om een invloed
te hebben
=> kenmerken die in verschillende visies terugkomen
François Duchene
- Medewerker van Jean Monnet
- EU is het managen van interdepenteie want dit leidt tot vrede
- Uitgangspunt: zich verzetten tegen het nationalisme, niet alleen van de jaren 30-40
maar ook tegen dat van De Gaulle, die strijdt voor een gevaarlijk, emotioneel
nationalisme.
- Alternatief: niet nationalisme, niet streven naar een groot Europees derdemacht. EU
kan een grootmacht zijn op een andere manier.
- Geciviliseerde manier van politiek die verloopt via handel, diplomatie,
ontwikkelingshulp, multilaterale organisaties
- Comparatieve voordelen van de EG
-> Low politics
