MENSENORGANISATIE
HIR-SimonKuhn
INLEIDINGTOTORGANISEREN
TERMINOLOGIE
ASPECTENVANORGANISEREN
InM&Obehandelenwedekerntakenvanhetmanagement:
1. zorgenvooreenverdelingvandetakenenverantwoordelijkheden
⇒ s tructuur
2. zorgenvooreeneenheidoverdeperspectievenenactiviteitenheen
⇒ integratie
3. zorgendatmedewerkersbijdragentotbedrijfsdoelstellingen
⇒ c ontrole
4. motiverenvanwerknemersenhenbelonen
⇒ m otivatie
5. zorgendatdeorganisatieinstaatisomteleren
⇒ leren
6. omgaanmetniet-traditionelerelaties/verhoudingen
⇒ n ieuwenetwerkvormen(outsourcing,virtueelorganiseren,strategischallianties,
internationaalorganiseren,coöperatieforganiseren)
DEFINITIES
Organiseren= hetregelen/installerenvancollectieveactiviteitenzodathetcollectieveresultaat
superieurisaanhetresultaatvanindividuendiealleenwerken
→meerderepersonenbijbetrokken
→collectiefresultaat>individueleinspanningen
→doortakenteverdelenenopelkaaraftestemmen
⇒ verscheideneactiviteiten,voortgebrachtdoorverschillendeactoren,worden
geïntegreerdomeensuccesvolresultaatteverkrijgen
Organisatie= regelmaatvanuitkomstendoorzichteorganiserenintermenvan:
- structuurvantaken,rollenenprocedures
- processen
- regelingentothetoverschrijdenvandeorganisatiegrenzen
(bv.outsourcing,internationalesamenwerkingen,...)
→dezelfdekenmerkenals"organiseren"
→duurzaamengeregeld
→doelgericht
Dewijzevanorganiserenzalbepaleninwelkematemensenbijdragentotdecollectieveactiviteiten.
COMPONENTENVANEENORGANISATIE
1. Structurelecomponenten(s tructuur)
=verdelenvanhetwerk,detakenendeverantwoordelijkheden
- Basisstructuur
Debasisstructuurvoorzietineenalgemeneblueprint,dieoplokaalniveau(bv.
departementen)kanaangepastwordenindiennodig.
→s pecialisatie:logica,rollen,rolbeschrijvingeneneenheden,...=h orizontaal
→h iërarchie:niveaus,autoriteit,rapporteringslijnen,...=v erticaal
, - Procedures
→regelsenstandaarden:gevenaanwatervanactorenverwachtwordt
→tijdschema’s:kunnengebruiktwordenomroutineteontwikkelen
→systemen:ingewikkeldesynthesevanregels,standaardenénschema's
2. Fundamentelecomponenten(p rocessen)
=hetfysiekenmentaalopelkaarafstemmenvandeactiviteiten/procedureszodatdoor
goedesamenwerking,eengewenstresultaatwordtbereikt
- Integratievandemechanismen:ervoorzorgendateencoördinatieistussende
verschillendeactiviteitendiesameneencollectievewaardecreëren
- Controlevandemechanismen:hetopvolgenvandegesteldeengeïmplementeerde
doelenterbehalenvandegewensteresultaten
- Motivatiesystemen( beloningssystemen):fundamentelecomponentdieervoorzorgt
datmedewerkersgemotiveerdblijvenenzichblijvenconcentrerenophetbehalen
vandegewensteresultaten
- Leren:menkanslechtsverbeteren,indienmendaadwerkelijkvanverledenfouten
leert
3. Overschrijdenvandeorganisatiegrenzen
- Outsourcing
- Virtueleorganisatie
- Allianties
- Internationaalorganiseren
- Coöperatieforganiseren
Hetisdebedoelingdataldezecomponentenbijdragentotdéfundamentelethesisvaneenbedrijf:
mogelijkheidtothetondernemenvaneeng rotevariatieaanactiviteitendoora
rbeidsverdelingen
coördinatievanactiviteiten,éndemogelijkheidomb uitendegrenzenvandeorigineleorganisatiete
treden.
Bron:https://www.house-of-control.nl/
THEMA1.STRUCTUUR
DEMECHANISTISCHEORGANISATIE
OORSPRONG
Indea
grarischesamenleving,haddenambachtsliedenenboereneengripophunproductieproces
vanAtotZ.Hierinkwamveranderingonderinvloedvandeindustriëlerevolutie.
Filmfragment"ModernTimes"
⇒
Dekenmerkenvandeorganisatiedoendenkenaaneenmachine mechanistischestructuur
- gebrekaansocialeinteractie
- voortdurendecontrole
- hogewerkdruk
- vergaandearbeidsverdelingendusspecialisatie
- werknemerszijn"tandwielen"gewordenvaneenonstopbaremachine
Hetheleideevaneenm echanistischeorganisatiestructuurisgebaseerdophetmechanistischleger
vanFrederikdeGrote(1712-1786):
- hiërarchie(opbasisvanuniformen)
- gestandaardiseerdeprocedures→hogeefficiëntie,maarsoldatenzijnvervangbaar
⇔
- scheidingvandenkenendoen(voetsoldaat officier)
- sterkes pecialisatie→elkesoldaathadslechtsééntaak
- strengeregelsenwetten
,SCIENTIFICMANAGEMENT(STROMING1)
Deeerstestroming,hetS cientificManagement,w
ordtookwelhet"Taylorisme"genoemdnaarde
grondleggerF rederickTaylor(1865→1915):
- Amerikaansingenieur
- dankzijzijnideeënverhoogdedeefficiëntieindefabriekensterk
- maarookveelkritiek:
- "Hedestroyedthesoulofworking"
- "Hedehumanizedfactories"
VoorTaylorwarenfabriekenverzamelingenvanz elfstandigeambachtslieden:ditiseenfamiliaire
samenwerkingsvorm,ambachtsliedenzijnbetrokkenbijhunproductievanAtotZ,...m aarinefficiënt
⇒ b asisideevans cientificmanagement=management/organisatiewetenschappelijkbenaderen.
Taylorrealiseerdeditbasisideeopbasisvan5 principes:
1. Gebruikw etenschappelijkemethodesomdeefficiëntstemanierombepaaldwerkte
verrichten,tebepalen(schrijfspecifiekerichtlijnenvoor)→b elangrijksteprincipe("scientific")
2. Verschuifalleverantwoordelijkheidvoorhetorganiserenvanhetwerkvandearbeidernaar
⇒
demanager s cheidingvandenkenendoen
3. Selecteerdejuiste"man"voordejuisteplaats a⇒ rbeidsdeling
⇒
4. Train"hem"omhetwerkzoefficiëntmogelijkteverrichten s pecialisatie
5. Controleerenstuurdeprestaties
Voorbeeld"BethlehemSteelCompany"
→v oorTaylor:
- 1typeschopvoorijzererts,slakkenenassen
⇒ 600arbeidersenelkgemiddeld10tonperdag
→n aTaylor:
- wetenschappelijkestudienaaroptimaleschopenschepbeweging
- diespecifiekebewegingenwerdenzorgvuldigaangeleerd
⇒ 1 50arbeidersenelkgemiddeld4 7,5tonperdag
SindsdeindustriëlerevolutieishetScientificManagement(Taylorisme)inpraktischelkefabrieken
productieondernemingtoegepast.Wekomenhetfunctioneelmechanismetegenindesupermarkt,
autofabriek,thuiszorg,McDonald's,...Vandaagdedagnoemenweditfunctioneelmechanisme:
⇒
-horizontalearbeidsdeling specialisatie
⇒
-verticalearbeidsdeling hiërarchieendusscheidingvandenkenendoen
-werkstructurering
-standaardisatie
DenadrukwordtopdeT AAKUITVOERINGgelegd
Voordelen Nadelen
grotereefficiëntie,minderverspillingvangelden individuelebetrokkenheidbijhet
tijd,groteproductieendusmeerwelvaart productieprocesgaatvolledigverloren
werknemerskunnenzichvolledigspecialiseren werknemerskomenvaakondereenenorme
ineenbepaaldefunctie tijds-enwerkdruktestaan
goedemanieromhetproductieproceste vaakveeltebureaucratisch→weinigflexibiliteit
controlerenenleidttotminderfouten
Optemerkenisdat,gegevendevoor-ennadelen,ScientificManagementinbepaaldeorganisaties
deidealeorganisatiestructuuris.Inandereorganisatiespastditdanweerhelemaalniet.
,KLASSIEKEMANAGEMENTTHEORIE(STROMING2)
Detweedemechanistischestroming,deK lassiekeManagementtheorie,iseenantwoordophet
TaylorismeenisbedachtdoorH enriFayol(1841→1925):
- Fransemijndirecteur
- vroegzichafh oeeentopmanagementhetbedrijfmoestleiden
⇔
→focusopt akenvanhetmanagement efficiëntietaakuitvoeringdoorarbeiders(Taylor)
VolgensFayolism anagementeenprocesvan:
- Plannenenvoorspellen
- Organiseren
- Leiden→ontbreektvooralbijTaylorisme
- Coördineren
- Controleren
Hetmanagementmoetzichaanenkelep rincipeshouden:
1. eenheidvanbevel
→instructieskomenvanéénpersoon:duidelijkheidenconsistentie
2. spanofcontrol=aantalpersonenwaarovereenmanagerdeleidingheeft
→hoebrederdespan,hoeefficiënter,hoemeerautonomieenhoevlottercommunicatie
→m aardalendemeeropbrengsten:eentebredespanresulteertininefficiëntie
→demaximalespanisz esvolgensFayol,maarkanverschillenperorganisatie
3. scalaireketen=eenononderbrokenlijnvangezagdieaangeeftwieleidingheeftoverwie
→volgensFayolmoetmenopterenvooreenhiërarchischeorganisatiestructuur(v erticaal)
4. arbeidsdelingenspecialisatie
→Fayolgelooftweldata rbeidsdelingenspecialisatieleidentoteenbeterekwaliteiten
efficiëntieinhetproductieprocesénhetmanagement
5. disciplineenorde(voormanagementénwerknemers)
6. eenheidvanrichting
→iedereenbetrokkenineenzelfdeprocesmoetindezelfderichtingkijkenomhetgewenste
resultaatopeenefficiëntemaniertebereiken
7. rechtvaardigebeloning
8. centralisatievangezag
→eriseenkleinetop(management)diedebeslissingenmaakt:s cheidingdenkenendoen
9. gelijkheid(geldtookvoorhetmanagement:afwezigbijTaylor)
10. strevennaarlagepersoneelsverloop(stabiliteit)
11. initiatief,almoetmenwelverantwoordingafleggen
12. teamspirit(afwezigbijTaylor)
13. Autoriteitenverantwoordelijkheidmoetenhandinhandgaan
maarditiszekerenvastnietevident:
autoriteit>verantwoordelijkheid→corruptie,willekeuriggedrag
verantwoordelijkheid>autoriteit→onmogelijkomdingengedaantekrijgen,frustratie
14. Controle
,
OokvandaagdedagwordtdeKlassiekeManagementtheorievanFayolnogtoegepast.Wenoemen
dits ociaalmechanisme:
⇒
-autoriteitsstructuur vastleggenvandeverdelingvanmacht,dusblijftmechanistisch
⇒
-onpersoonlijklegalisme gelijkheidsprincipe,teamspirit,...doorregelsenvoorschriften
DenadrukwordtopR ELATIESg elegd
Voordelen Nadelen
duidelijkwatdemanagermoetdoenomeen theorieisgebaseerdoprelatiesendusmensen,
goedeorganisatorischewerkingtefaciliteren maarmenselijkefoutenzijnsnelgemaakten
kunneneenmanagementondermijnen
nadrukoprelatiesenhoemensenzichvoelen vrijvagebeschrijvingenenvaakmoeilijkte
indeorganisatie:gelijkheid,initiatief,...staan implementereninbestaandeorganisaties
centraal
grotereefficiëntieindeorganisatiestructuuren managerskunnenhunrolopverschillende
hiërarchie maniereninterpreteren,erwordtookteweinig
naardefunctievandewerknemergekeken
KENMERKENVANDEMECHANISTISCHEORGANISATIE
BelangrijkisteonthoudendatzowelTayloralsFayoleenmechanistischeorganisatiestructuur
beschrijven.Webekijkennunaardesynthesevandietweestromingenomtoteeneenduidige
definitievaneenm echanistischeorganisatiestructuurtekomen.
1. Structurelecomponenten(s tructuur)
- Basisstructuur
a. Verdelingvantaken( s pecialisatie→h orizontaal)
-functioneelwerk(indelinginbv.departementen)
-specialistischerollen
-duidelijkerolomschrijvingen
b. Verdelingvanverantwoordelijkheden( h iërarchie→v erticaal)
-meerdereniveaus→eensteileorganisatiestructuur
-gecentraliseerdeautoriteit→scheidingvandenkenendoen
-éénrapporteringslijn
- Procedures
a. Regels,standaardenentijdschema's
-verplichtend
-gebaseerdopvastgelegderegels(e.g.onpersoonlijklegalisme)
b. Systemen
-georiënteerdophetverminderenvanonzekerhedenenmeerefficiëntie
2. Fundamentelecomponenten(p rocessen)
- Integratie
→verticaalendirectcontact(cfr.scalaireketen)
→detopzorgtvoorcontroleenaansturing
- Controle
→gecentraliseerdenbureaucratisch
→allesiswelgoeduitgeschrevenenvastgelegd,erisgeenwillekeur
- Motivatie
→vialoonopbasisvanindividueelresultaat
- Lerennietbehandeld
,
Weziendusdatdemechanistischeorganisatiestructuureensyntheseisvandekenmerkendiewe
zowelbijTayloralsbijFayoltegenkomen.Enkeleh
erkenbarekenmerken:
- eenheidvanbevel:directecontact,éénrapporteringslijn,centralisatie,...
- nadrukopvoorschrift:procedures,bureaucratie,regels,omschrijvingen,...
- departementalisatie:functionelespecialisatie,organogram,meerderniveaus
- top-downsturing:gecentraliseerdebeslissing,communicatievantopnaardown,...
VOORDELENVANDEMECHANISTISCHEORGANISATIE
a. Maaktmassaproductiemogelijkmetongekendematevanefficiëntieenprecisie
b. Schakeltongeschooldenin(wanterisooknadrukoptrainingenspecialisatie)
c. Ontwikkeltspecialistenenbiedthenvoldoeningindieontwikkeling
d. Vermindertonrechtvaardigheiddooruitgeschrevenregels,gelijkheid,...
Demechanistischeorganisatiestructuurkomttegemoetaanvolgendebehoeften:
a. verantwoordelijkhedenvastleggen
b. ordeendisciplinebrengeninhetmanagement
c. aanvaardbarebasisleggenvooreenorganisatiestructuur
d. mensenmetnodigecompetentiesopelkhiërarchischniveauplaatsen
e. duidelijkepromotiepadenindehiërarchie
NADELENVANDEMECHANISTISCHEORGANISATIE
Nadelenvoorwerknemersindeorganisatie:
a. communicatieproblemen
b. gevoelvanafstandmettop
c. dehumaniseringvandearbeid
Nadelenopbestuursniveau:
a. inefficiëntieinhetnemenvanbeslissingenwantveelschakelsindeorganogram
b. verantwoordelijkheidafschuivenopiemandanders
c. neigingomstatusquotebehoudendoorbureaucratie
d. aanpassingsproblemenwantallesreedsvastgelegdinnauwkeurigeprocedures