SAMENVATTING FISCAAL RECHT
INLEIDING
STUDIEMATERIAAL
Vademecum is lange uitleg van in de slides voor als je iets wil nalezen, wetboek (2020) is wel mee te nemen
naar examen en is dus ook zeer nuttig als je daar goed mee kan werken.
EXAMEN
Meerkeuze (met giscorrectie) 15 vragen en 5 punten op een casus oefenen we in de les !
Lijst online met randnummers die NIET te kennen zijn !
Mee te nemen:
- Codex met fluo en post-it’s zie document wat je mag schrijven/niet schrijven !
- Niet grafisch rekentoestel
- Wetgeving op toledo (4 wetteksten)
➔ Vragen tot en met 20 december later niet !
DEEL 1: BASISPRINCIPES VAN HET BELGISCHE FISCAAL RECHT
HOOFDSTUK 1: HET BEGRIP BELASTING
1.1 DEFINITIE
In Fiscaal recht = rechtsregels omtrent heffen van belasting. Belasting = verplicht/dwang (economisch) → Geen
eenduidige definitie !
➔ Je moet dus niet kijken naar hoe het heef (heffing, bijdrage, taks, …) Je moet er juridisch naar kijken.
VOORWAARDEN OPDAT WE SPREKEN OVER BELASTING
Als alle volgende 5 voorwaarden voldaan zijn dan spreekt men over een belasting.
1. Belasting betaal je aan een overheid (gewest, fed staat, gemeenschap, provincie, gemeenten ,…) en is ook
opgelegd door dat orgaan.
2. Opgelegd door regels van recht = legaliteitsbeginsel (art. 170 GW), belasting is pas een belasting op het
moment dat er een wet/decreet/ordonantie is. Deze wetten zijn gestemd door het parlement dat verkozen is
door het volk = no taxation without representation.
→ 80% van onze wet komt van bovenaf (zijnde EU vb) BTW bijvoorbeeld is EU Wetgeving vertaald in Belgische
wet.
,3. eenzijdig opgelegde Verplichte bijdragen: niemand betaald vrijwillig belastingen, indien je niet betaald krijg
je ook een sanctie ! Er is dus sprake van dwang. Je moet ook belasting betalen indien je het niet eens bent met
de besteding ervan !
4. Er is een band met territorium: territorialiteitsprincipe: er kan maar belasting geheven worden op
personen/feiten die voldoende band hebben met dat territorium.
- Inwoner van België: In België betalen
- Inkomsten vanuit België: FR die in BE werkt = belasten in FR of DE heeft een app in BE dan in BE belast
op dat app.
5. Gebruik voor algemeen nut: al dat geld gaat in een grote pot en wordt gebruikt voor openbare
goederen/diensten → er is geen aanwijsbare of individuele tegenprestatie.
ANDERE SOORTEN HEFFINGEN (GEEN BELASTINGEN)
1. Sociale zekerheidsbijdrage: 5de vw is niet voldaan ! = parafiscale heffing, het is duidelijk waarvoor dit geld
wordt gebruikt ! (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, kinderbijslag, ziektevergoeding,…) Verhoging ervan is
niet bij wet maar bij KB.
2. Retributies: Geen verplichte bijdrage, en ook zeer aanwijsbaar waarvoor het is en moet in redelijke
verhouding zijn tot de prestatie, indien dit laatste niet het geval is toch belasting !
vb parkeergeld (je bet voor een dienst en is enkel verplicht als je daar parkeert, je kan ook ergens anders
parkeren) VB km-heffing: in VL en BR = belasting maar in Wallonië retributie maar geen belasting en rolrechten
is toch belasting.
3. Verhaalbelasting: Gemeente vraagt geld aan jou om weg aan te leggen vb naar afgelegen plek. Ook weer 5
niet inorde !
Dit zijn: bestemmingsheffingen: Heffing die verband houdt met een welbepaalde overheidsuitgave vb
verhaalbelastingen en retributies en sociale zekerheidsbijdrage, van dit soort naar gewone belasting is maar
kleine stap, als de overheid niet meer met het geld doet wat het initieel voor ogen had: vb tabaksheffing ! ➔
Verschil tussen belasting en heffingen is heel belangrijk want er zijn wetten die je beschermen tegen
onnodige/onfaire belastingen.
VERSCHIL TUSSEN BELASTINGEN
Direct: belasting op het inkomen, je betaald direct aan de overheid, nog kenmerkend: de fiscus kijkt op vast
moment naar je vermogen (31/12). Belast dus duurzame toestand (inkomsten uit activiteit of vermogen, wordt
ook geïnd via aanslagbiljet. Vb personen belasting en vennootschapsbelasting en gemeentelijke
verhaalbelasting. Indirect: belasting op afzonderlijke transacties (feiten/handelingen), wordt geïnd op
afzonderlijke transacties. ➔ economisch effect: de betaler wentelt de kosten af vb BTW of erfbelasting,
registratierechten, bel in verkeersstelling.
Afwentelbaar op een derde: accijnzen op brandstof aan de pomp, gerekend aan de producent maar bet door
consument, niet afwentelbaar: erfbelasting.
Juridische vs economische dubbele belasting: dubbele bel: in zelfde tijdperk, zelfde bedrag en zelfde belasting
geheven aan zelfde persoon = juridisch, als het aan 2 verschillende personen is dan is het economisch en dat
mag, juridisch gaat de wetgever tegen maar komt soms voor in internationale context (verdienen in
buitenland).
,1.2 FUNCTIES VAN FISCALITEIT
A. Financieel: zonder onze belastingen zou de overheid niets kunnen financieren. Politie: vroeger had iedereen
aparte bewaker van zen erf en men zag in dat als men samen zou leggen voor meer dan 1 politie mensen maar
die wel alle erven van het dorp verdedigden dat dit goedkoper zou worden.
B. Herverdeling (sociale functie): rijken dragen meer bij dan armen, dit kan maar is niet altijd het geval !
C. Reguleren: Accijnzen op tabak, drank, vervuilende wagens (= eco fiscaliteit), de belastingen zullen ons af
raden te roken, drinken en met vervuilende wagens te rijden of net aanmoedigen: belastingvermindering op
zonnepanelen.
INZOOMEN OP HERVERDELENDE FUNCTIE:
Soms zegt men belasting is pas eerlijk als het draagkracht beginsel is voltooid ! Dalend marginaal nut van geld:
eerste 100 euro die u verdiend zijn veel nuttiger dan de laatste. Eerste 100 euro koop je voedsel mee → is de
reden waarom grootverdieners meer moeten bijdragen dan de armen.
1. Proportionele heffing: vlak taks = zoals vennootschapsbelasting→ % blijft ongewijzigd
2. Progressieve heffing: stijging naarmate vermogen, hoger vermogen = meer belasting !
3. Regressieve belasting: omgekeerde van vorige → BTW is zo want 21% doet meer pijn voor iemand die
armer is dan een rijk persoon.
➔ In de wet staat er niet rijk moet meer betalen dan arm maar in de praktijk gaan ze dit wel proberen !
, VOORBEELD BELEID IN BELGIË:
Die andere is de kosten van de kerntaken (defensie, aanleg wegen, …), ook aan onderwijs wordt echt veel
betaald in buitenland vaak veel duurdere inschrijvingskosten dan hier → 1000 per jaar das niks in vergelijk
met andere landen. De overhead kost is de kost van de overheid (kabinetten enzo).
Beleid is keuze maken: alle voorgaande posten zijn mogelijkheden om geld aan te spenderen ! 4
streefdoelen (Adam Smith) als belasting hieraan voldoen = TOP
A. Billijk: eerlijk, rijk meer betalen
B. Rechtszekerheid : duidelijk, leesbaar
C. Efficiënt: doel bereiken
D. Praktisch uitvoerbaar: toepasbaar in realiteit
➔ Belastingen voldoen bijna nooit aan 4 streefdoelen en indien ze aan 1 van de 4 voldoen sluiten ze
sommige andere streefdoelen uit ! VB gezinslasten (al duiden en 1 uitzonderingen) → zie afbeelding.
VOLGORDE VAN BELASTINGEN (PRINCIPIEEL)