Thema 1 – Classificatie en diagnostiek
Classificatie
= systematisch ordenen & groeperen v. problemen o.b.v. gelijke eigenschappen &
onderlinge relaties.
Gedragsproblemen = problemen die storend, ongewenst of ongewoon zijn.
Leerproblemen = problemen op vlak v. leren die invloed hebben op schools
functioneren.
Classificatie ≠ diagnostiek (= wat is er aan de hand?):
o Waarom classificeren:
Gemeenschappelijke taal.
Communicatie.
Verstaan we hetzelfde?
o Belangrijk voor diagnose & behandeling.
2 soorten classificatie:
o Klinisch-psychiatrisch.
o Empirisch-statistisch.
Klinisch-psychiatrische classificatiesystemen
Psychiatrische stoornissen = onafhankelijke & duidelijk afgelijnde ziekte-entiteiten,
met voor elke stoornis diagnostische & differentiaal diagnostische criteria.
o Diagnostische criteria: kernsymptomen, duur, aanvang & mate waarin
normaal functioneren verstoord wordt.
o Differentiaal diagnostische criteria: criteria v. andere stoornissen kunnen
worden uitgesloten.
o Indien voldaan aan nodige criteria: stoornis classificeren.
Categoriaal: men heeft een stoornis of men heeft ze niet.
Bv. DSM-5, ICD-10 (= International Classification of Diseases).
DSM-5:
o = Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.
o Systeem om problematieken v. individuen te beschrijven & te classificaren in
‘stoorniscategorieën’.
o Welk paradigma? Paradigma 3: medisch model.
o Drie grote delen:
Deel 1: Uitleg over indeling/uitgangspunten.
Deel 2: 22 hoofdcategorieën.
Deel 3: Classificaties die nog niet zijn opgenomen.
o Hoofdcategorieën die aan bod komen in ODW II:
Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen (ADHD, leerstoornissen).
Trauma- & stressor-gerelateerde stoornissen (hechtingsstoornis).
Disruptieve, impulsbeheersing- & andere gedragsstoornissen.
Middelgerelateerde & verslavingsstoornissen.
Neurocognitieve stoornissen (o.a. Alzheimer, delirium, …).
o Vernieuwingen doorheen de jaren:
Nieuwe namen.
Meer dimensioneel gepresenteerd.
Geen Romeins cijfer meer.
1
, o Kritiek:
Hokjesdenken, labeling.
Overmedicalisering?
Overdiagnostisering?
Te sterk gericht op symptomen i.p.v. persoon?
Te sterk gericht op uitwendig gedrag?
DSM is geen bijbel.
Empirisch-statistische classificatiesystemen
Meestal gedragsvragenlijsten: probleemgedrag (laten) inventariseren & beoordelen
classificeren.
Dimensioneel: elk syndroom is een continuüm waarop ieder individu een relatieve
plaats inneemt t.o.v. andere individuen. categoriaal.
Pijl: niet in een hokje stoppen, maar op een lijn plaatsen.
o In vergelijking met leeftijdsgenoten, waar staat deze persoon?
o Hoe verder op de lijn hoe erger de stoornis.
o Individueel kind kan vergeleken worden met ‘gemiddelde’ scores v.
leeftijdsgenoten.
Vb. ASEBA.
ASEBA:
o = Achenbach System of Empirically Based Assessment.
Achenbach heeft een Systeem ontworpen.
Empirically Based Assesment: testen afnemen & hoe plaatsen we deze
person binnen het continuüm (de lijn).
o Veel testen nodig mensen met ‘normaal gedrag’ te onderscheiden &
afwijkend gedrag sneller te achterhalen.
o Gedragsvragenlijsten:
CBCL = Child Behavior CheckList kind wordt bevraagd.
TRF = Teacher Report Form leerkracht wordt bevraagd.
YSR = Youth Self Report jongere zelf wordt bevraagd.
Wat zou nog een interessante bevraging zijn? Ouders.
o Doel: over gedrag v. individuen zoveel mogelijk informatie verzamelen uit
verscheidene bronnen.
Beoordelen op gelijkenissen & verschillen.
Globale indruk v. de problematiek.
o Voorbeeld zie ppt.
2
,Samenvattend
Criteria om te spreken van een stoornis
Significant meer problemen dan gemiddeld.
Problemen op de verschillende dimensies.
Hardnekkig, persistent: niet tijdelijk.
Pervasief: binnen verschillende contexten.
Niet leeftijdsadequaat: niet volgens ontwikkeling (bv. koppigheidsfase).
Significante belemmeringen.
Diagnostiek
= besluitvormingsproces met als algemeen doel via systematisch onderzoek het
inzicht in de aard v. een problematiek te verhogen & v. daaruit een gepast aanbod
voor behandeling te formuleren.
≠ behandeling.
Diagnostiek in engere en ruimere zin
In engere zin In ruimere zin
Onderkennende of Handelingsgerichte diagnostiek
classificerende diagnostiek Verklarende diagnostiek
Formele diagnose - Oorzaak
- Diagnose + inschatting
therapeutische mogelijkheden
Informatie over de ernst, het Diagnostisch proces:
type en de prognose van een gegevensverzameling +
probleem hypothesevorming- en toetsing +
indicatiestelling (zie HP)
Verschillende soorten diagnostiek
Onderkennende of categoriaal classificerende diagnostiek:
o ‘Wat is er met dit kind aan de hand?’
o Onderkennende (beschrijvende) diagnose: focus uiterlijk waarneembaar, niet
onderliggende eigenschappen.
o Stoornis.
3
, Verklarende diagnostiek:
o ‘Wat is de oorzaak v. het probleem?’
o Verschillende factoren.
o Oorzaak.
Handelingsgerichte diagnose:
o ‘Hoe kunnen we dit kind het best begeleiden?’
o Onderkennende diagnostiek + handelingsgerichte diagnostiek.
o Indicatiestelling = gepaste ondersteuning, behandeling, materiële hulp.
o Gericht op individuele handelingsplannen.
o Begeleiding.
Voor- en nadelen van het stellen van een diagnose:
Nadelen:
o Hokjes denken, labellen, stigmatiseren.
o Reductie tot stoornis.
o Focus op beperking.
o Zich gedragen naar label.
o Label als excuus.
Voordelen:
o Opluchting.
o Begrip & erkenning v. omgeving.
o Wegnemen v. schuldgevoelens.
o Interprofessionele communicatie.
o Toegang tot instanties & financiële tegemoetkoming.
Conclusie diagnose stellen
Diagnose mag geen doel op zich zijn, maar richtinggevend voor behandeling,
begeleiding, aanpak, ondersteuning.
Ook oog voor sterktes, wat goed gaat (niet enkel beperking).
Centrale focus is kind achter label in al zijn facetten.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ruthmichiels2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.