LES 1..................................................................................................................................................2
LES 2..................................................................................................................................................5
HET INCASSOPROCES...............................................................................................................................7
TOEZICHT...........................................................................................................................................11
AANDACHTSPUNTEN.............................................................................................................................11
BIJZONDERE INCASSOBEVOEGDHEDEN.......................................................................................................12
BESLAG OP TOESLAGEN..........................................................................................................................14
LES 3................................................................................................................................................18
VOORZIENINGEN VOOR MENSEN MET SCHULDEN.........................................................................................18
LES 4................................................................................................................................................21
DE WET GEMEENTELIJKE SCHULDHULPVERLENING........................................................................................22
PROCES..............................................................................................................................................24
SCHULDREGELINGEN.............................................................................................................................25
LES 5................................................................................................................................................27
,LES 1
De definitie van een schuld luidt dat een ander nog geld van je krijgt. Een schuld kan allerlei
verschijningsvormen hebben. Voorbeelden zijn:
• Koop op afbetaling
• Lening
• Boete
• Onterechte verstrekking
BETALINGSACHTERSTANDEN
Er is een verschil tussen schulden en achterstallige rekeningen. Er is sprake van een schuld als je nog
geld moet betalen. Van een achterstallige betaling is pas sprake als iemand zijn betalingsverplichting
niet op tijd nakomt.
RISICOVOLLE SCHULDEN
Op zich hoeft een enkele achterstallige rekening die je niet direct kan betalen niet meteen een
probleem te vormen. Dit verandert als er meerdere achterstallige rekeningen zijn en er sprake is van
een risicovolle schuldsituatie. Hiervan is sprak als een huishouden voldoet aan een of meer van de
volgende risico-indicatoren:
• Er zijn meer dan drie soorten achterstallige rekeningen vanwege financiële redenen (dit laatste
betekent dat iemand het geld niet had, onbetaalde rekeningen omdat iemand niet aan de
administratie toekwam of de rekeningen was vergeten tellen dus niet mee)
• Er zijn een of meer achterstallige rekeningen vanwege financiële redenen in de categorieën
hypotheek, huur, elektriciteit, gas of water, ziektekostenverzekering, bij de afbetaling van leningen
en afbetalingsregelingen.
• De (totale) omvang van de achterstallige rekening(en) bedraagt meer dan €500
• De leden van het huishouden staan minstens een keer per maand of meestal rood voor meer dan
€500
• Er is een creditcardschuld van meer dan €500
Voor een substantieel deel van deze huishoudens geldt dat deze hun situatie weliswaar zelfstandig
kunnen oplossen, maar niet altijd weten hoe ze dat moeten doen. Budgetcoaching en -advies kan hen
helpen om te voorkomen dat de situatie escaleert.
PROBLEMATISCHE SCHULDEN
Er zijn ook huishoudens die zo diep in de schulden zitten, dat ze hun situatie niet zelfstandig kunnen
oplossen. Er is sprake van een problematische schuldsituatie als het bedrag dat je moet afbetalen per
maand hoger is dan het bedrag dat je zou overhouden als je door een gemeente of
schuldhulpverlenende organisatie geholpen zou worden met een schuldregeling.
Er is ook sprake van een problematische schuldsituatie als iemand schulden heeft die tot grote
problemen kunnen leiden. Bijvoorbeeld aan een dreigende uithuiszetting en afsluiting van energie of
water.
Het onderscheid tussen een risicovolle en problematische schuldsituatie is relevant voor de
oplossingsmogelijkheden. In beide gevallen komt een huishouden in aanmerking voor
schuldhulpverlening. Maar alleen als de schuldsituatie problematisch is, komt het huishouden in
aanmerking voor een schuldregeling met kwijtschelding.
,KENMERKEN VAN HUISHOUDENS MET SCHULDEN
De groepen van huishoudens met ernstige of lichte financiële achterstanden zijn niet identiek. De
groepen zonder achterstanden, met lichte of ernstige achterstanden verschillen van elkaar, zij hebben
andere demografische kenmerken.
Als huishoudens zonder achterstanden worden vergeleken met huishoudens met achterstanden zijn de
verbanden als volgt:
• Als er kinderen zijn, dan is de kans groter dat het huishouden te maken heeft met een lichte
schuldsituatie
• Bij de leeftijd is er sprake van een parabolisch effect: de kans op lichte achterstanden neemt toe tot
een leeftijd van 48 jaar om vervolgens weer af te nemen.
• Huurders hebben een grotere kans dat zij te maken hebben met een lichte achterstand
• Als er sprake is van een inkomensterugval is de kans groter dat er lichte financiële achterstanden
zijn
• Met een toename van het inkomen neemt de kans af dat het huishouden een lichte achterstand heeft.
SOORTEN SCHULDEN
OVERLEVINGSSCHULDEN
Overlevingsschulden spelen met name bij de lage en middeninkomens. Deze schulden ontstaan als een
huishouden te lang moet rondkomen van een (te) laag inkomen. Doordat er te weinig reserves zijn,
kunnen onvoorziene uitgaven niet betaald worden. Achterstanden op huur, energie en zorg zijn
typische overlevingsschulden.
De groep huishoudens met overlevingsschulden gaat zorgvuldig met haar geld om, maar het inkomen
is te laag om normaal rond te kunnen komen. Een onvoorziene rekening kan het budget al helemaal in
de war brengen.
Stijging van de huren
In de afgelopen jaren werden woningcorporaties verplicht om de huren inkomensafhankelijk te maken.
Daarnaast zijn er eisen gesteld aan de maximale inkomens die mensen mogen hebben om bij een
corporatie een huis te huren. Deze inkomenseis heeft voor veel huishoudens met een inkomen daar net
wat boven als consequentie dat ze in de vrije sector moeten huren of moeten kopen. Een maandelijkse
woonlast van 700 a 800 euro komt als gevolg daarvan veel voor bij mensen die dat eigenlijk (net) niet
kunnen betalen.
Toename zorgkosten
De zorgverzekeringen werden de afgelopen jaren ook flink duurder. Dit komt door drie
ontwikkelingen. Om te beginnen is het eigen risico flink gestegen. Een tweede ontwikkeling is dat de
basispremie in de periode 2007-2015 met bijna 100 euro per jaar steeg. De derde ontwikkeling is dat
er allerlei zorg vanuit de basisverzekering is verschoven naar de aanvullende verzekering. Dit maakt
het afsluiten van een aanvullende verzekering steeds noodzakelijker, zeker voor de mensen met
medische problemen en een beperkt budget.
COMPENSATIESCHULDEN
, Bij compensatieschulden is er ook sprake van weinig geld, maar de schulden zijn op zich wel te
vermijden. Huishoudens maken compensatieschulden doorgaans omdat ze de stressvolle situatie waar
ze in zitten willen compenseren. Een laptop of ander luxegoed op afbetaling, een roodstand om
aankopen mee te financieren of een creditcardsaldo zijn voorbeelden van compensatieschulden.
Het gevolg van die keuzen is dat er problemen ontstaan. Als bij dit soort schulden betaling via
incassoprocedures wordt afgedwongen, dan ontstaan er in de nasleep vaak ook schulden in de vaste
lasten.
Financiële problemen geven doorgaans veel stress. Als gevolg van die stress gaan we slechter
functioneren. We vinden het bijvoorbeeld moeilijker om ons te beheersen. Wie te veel stress heeft als
gevolg van schulden is daardoor bijvoorbeeld bevattelijker voor flitsende reclames die je uitnodigen
dure spullen aan te schaffen.
AANPASSINGSSCHULDEN
Aanpassingsschulden kunnen ontstaan als mensen plotseling minder inkomen krijgen of als de vaste
lasten flink stijgen. Huishoudens maken aanpassingsschulden als ze opeens minder te besteden
hebben. Ze moeten hun uitgaven dan aanpassen aan de nieuwe situatie en dat lukt vaak niet van de ene
op de andere dag.
Het inkomen kan bijvoorbeeld dalen door werkloosheid, ziekte, een scheiding of minder opdrachten
met een eigen bedrijf.
OVERBESTEDINGSSCHULDEN
Overbestedingsschulden ontstaan als mensen consequent te veel uitgeven. Ze weten wel hoeveel er
beschikbaar is, maar (bijna) elke maand geven ze meer uit dan ze hebben. Voorbeelden van typische
overbestedingsschulden zijn kwartaalkredieten en roodstanden.
Door allerlei omstandigheden komt het voor dat mensen stelselmatig meer uitgeven dan ze te besteden
hebben. De bron kan bijvoorbeeld liggen in een verslaving, onvermogen om de administratie goed bij
te houden, niet om kunnen gaan met de druk van de omgeving of overkreditering.
BUREAUCRATISCHE SCHULDEN
De definitie van deze schulden is dat ze ontstaan als gevolg van bureaucratisch onvermogen van een
huishouden om zaken met de overheid goed te regelen. Bureaucratisch onvermogen omschrijft de
moeite die mensen hebben om hun zaken met de overheid goed te regelen. Bijvoorbeeld omdat ze niet
voldoende goed kunnen lezen en schrijven, niet voldoende computervaardig zijn of niet begrijpen dat
de regels van de overheid hard worden toegepast.
OORZAKEN
Voor de meeste schuldenaren geldt dat hun schuldenpakket kenmerken vertoont van meerdere typen
schulden.
Er is een samenhang tussen bepaalde gedragingen en psychologische kenmerken van mensen, zoals
een lage zelfcontrole. Zelfcontrole is het vermogen van mensen om hun gedrag te sturen. Het niet
bijhouden van de post staat niet op zichzelf, maar is een uiting van lage zelfcontrole. Voor
professionals die zich bezighouden met financiële problematiek is dit een belangrijke constatering. Het
duidt erop dat het niet voldoende is om mensen te leren hoe ze hun post moeten bijhouden. Het is van
belang dat mensen op weg geholpen worden om - in dit geval - hun zelfcontrole te vergroten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Isa07. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.