Basisbegrippen v/h recht
Wat is recht
Recht- centrale elementen
o Een geheel van gedragsregelen…
- bevel of verbod, van verschillende intensiteit
dwingende of aanvullende regels
o met een institutioneel en begripsmatig kader…
- voor de formulering, toepassing en afdwinging van de gedragsregels
o opgelegd door de maatschappij…
- via wetgevende organen
o met als doel: de ordening van de maatschappij
- de kwaliteit van deze ordening is afhankelijk van drie parameters:
1. Rechtszekerheid
o Juridisch-technische vereisten:
- voorspelbaarheid (cf. het adagium Nemo censetur ignorare legem)
- vastheid
- algemeenheid
- onderlinge consistentie
→ er zijn al meer uitzonderingen dan regels
2. Rechtvaardigheid
o Is evolutief, met een harde kern voor het respecteren van waarden
Vb. Vroeger: kind buiten huwelijk= minder waard, nu niet zo
3. Doeltreffendheid
o Middelen aanpassen aan doelstellingen
Rechtsregels = in stand gehouden door/volgens het maatschappelijk gezag:
o uitvoerende macht
o rechterlijke macht
Rechtsregels in stand houden in privaatrecht ≠ in publiekrecht
o Iedereen heeft bepaalde subjectieve rechten.
Kan geschonden worden door medeburger -> zelf je subj. Rechten afdwingen in privaatrecht.
(heel uitzonderlijk, gaat de overheid zich bemoeien)
Dus: privaatrecht = tussen burgers onderling
publiekrecht = de staat bemoeid zich
,basisbegrippen
Rechtssubjecten
Begrippen
Privaatrecht:
o het geheel van rechtsregels dat de onderlinge rechtsverhoudingen tussen personen beheerst, en
beoogt de private belangen van individuen of groepen van individuen te regelen
Publiekrecht:
o regels ten aanzien van de verhouding tussen de burger en de overheid. Ook omvat dit rechtsgebied de
verhouding tussen overheidsinstanties onderling.
o Regelt de uitoefening v/h staatsgezag
Objectief recht:
o recht dat op een bepaald tijdstip en op een bepaalde plaats geldt
Subjectief recht:
o het burgerlijk recht van een actief rechtssubject
Rechtssubject:
o “persoon” voor wie de rechtsnorm rechten en plichten meebrengt
fysieke personen
rechtspersonen
Rechtsfeit:
o iets wat u overkomt (passief), iets wat onbewust is.
vb. de geboorte -> massa rechtsgevolgen.
Vb. overleiden -> verliest veel rechten
vb. door rood licht rijden met fiets -> riskeert boete
Rechtshandeling:
o de mens doet een bepaald zaak bewust (actief) -> rechtsgevolgen
Vb. ik erken een kind, toestemming moeder, vaderlijke erkenning
vb. huwelijk sluiten,
Vb. naar bakker gaan om boterkoeken te kopen.
Vb. gesloten vennootschap sluiten
Rechtsgevolgen:
o Gevolgen die het recht koppelt aan feiten
Persoon => drager van rechten en plichten
, (Juridische) persoonlijkheid: het geheel van rechten en plichten v/e rechtssubject
Twee facetten:
1. Staat v/d persoon:
= Het geheel van bepaalde eignschappen van een persoon die zijn rechtspositie in de maatschappij en de
familie bepalen en hem onderscheiden van andere personen (art. 6, § 2 BW)
Drie elementen:
o staat i/d maatschappij
o staat i/d familie
o staat als enkeling: Deze elementen verkrijgen= afhankelijk van:
- fysieke elementen - Rechtsfeiten
- Materiele rechtshandelingen
- psychische elementen
- Rechtelijke uitspraken
- civielrechtelijke elementen - Een wet (formele zin)
burgerlijke staat van een persoon ≠ burgerlijke stand
Burgerlijke staat= gehuwd,…
Burgerlijk stand= administratie, naar daar gaan om te wijzigen
2. Bezit v/d staat
= feitelijke sociale gedragingen -> uitoefenen van rechten, naleving v plichten
Vb. Ik ben vader van twee dochters uit kracht van de wet. Ik was namelijk getrouwd met de moeder op het
moment van geboorte. Ik moet dus geen juridische erkenning doen. (=wettelijk vermoeden van vaderschap)
Mijn vaderschap wordt bevestigd door bezit van staat. Ik gedraag mij namelijk als vader. Ik stel vaderlijk
sociaalgedrag. Dit staat los van de juridische correctheid.
Functies ( i/h afstemmingsrecht):
bewijsmiddel (zie art. 324 BW)
grond van niet-ontvankelijkheid (zie de artikelen 318, § 1 en 330, § 1 BW)
Vb. Delphine Boël: ze is nog altijd juridisch kind van meneer Boël. Delphine betwist dit en het is al bewezen. Maar
Jaque heeft Delphine wel opgevoed. Heeft Delphine dan bezit van staat op Jaque? Dit werd bevestigd in eerste
aanleg en de vaderschap mocht dus niet betwist worden. Delphine is hier niet mee eens en stapt naar het
Grondwettelijk Hof. Zij beslissen dat artikel 318, § 1 BW strijdig is met het recht op eerbiediging van het
privéleven van een kind. De wettelijke regel bestaat dus nog, maar is dus uitgehold. Er moeten uitzonderingen
mogelijk zijn.
Vb. Thuis: Er is een kind geboren en iedereen weet dat Bob de biologische vader is, maar de moeder heeft
beslist om haar kind te laten erkennen door Dries. De biologische vader wilt nu juridische vader worden, dus er
moet een procedure op basis van artikel 330, § 1 BW worden gestart (betwisting van vaderlijke erkenning).
Maar in de wet staat dat als het kind bezit van staat heeft tegenover de erkenning dat deze vordering niet
mogelijk is. Als Dries zich dus als vader van het kind gedraagt kan Bob de juridische vaderschap niet betwisten.
Dit is ook ongrondwettelijk verklaard door het Grondwettelijk Hof, dus ook hier zijn er uitzonderingen mogelijk.
, Enkelvoudig en tweezijdig karakter
→ enkelvoudig: vb. Als de juridische vaderschap van een kind bevestigd wordt door man, kan er nooit een
andere man ook vader zijn van dit kind
→ tweezijdig: vb. Het is wel mogelijk om bezit van staat te hebben tegenover een man en
een vrouw of tegenover een moeder en een meemoeder (twee vrouwen)
bekwaamdheid (deel1, vervolg bij puntje 5)
3 begrippen:
o rechts- of genotsbekwaamheid
- de bevoegdheid om titularis te zijn van rechten en plichten
- rechten gegeven door staat
o handelingsbekwaamheid:
- de bevoegdheid om rechten en plichten zelfstandig uit te oefenen
o feitelijke bekwaamheid:
- de feitelijke mogelijkheid die een persoon bezit om een bepaalde daad te stellen (≠ juridisch begrip)
- bv. wie 1 been heeft kan niet met een normale auto rijden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtennugent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
