complete samenvatting van alle 30 lessen. Na iedere les zijn ook de huiswerkopdrachten uitgewerkt en zijn de proefexamens ook uitgetypt.
Ik heb mijn examen met een 9.3 gehaald!
Het lijken veel pagina's, maar je hebt nu alles compleet waardoor je de mappen niet meer nodig hebt! Als je dit een...
Grondhouding van de hulpverlener
Ieder mens is uniek, dus ook iedere hulpverlener is uniek. Natuurlijk moeten alle hulpverleners wel
een aantal algemene basisvaardigheden en inzichten gemeen hebben.
De vorm van gesprek wordt door de hulpverlener bepaald, terwijl de inhoud meestal door de client
zelf wordt bepaald. Ook de grondhouding dient voor iedere hulpverlener min of meer gelijk te zijn.
Zo willen we dat iedere hulpverlener op een correcte, ethische verantwoorde en effectieve manier
omgaat met zijn cliënten. Zonder deze grondhouding kun je niet spreken van een professionele
relatie. De juiste grondhouding van de hulpverlener vormt de belangrijkste basis voor het slagen van
de therapie.
De grondhouding van de hulpverlener steunt op 2 pilaren;
- Ethiek; je waakt erover dat je ten allen tijde deugdelijk met de client omgaat. Dit is een
absolute basale voorwaarde voor iedere vorm van hulpverlenen.
- Effectiviteit; een hulpverlener zonder de juiste gesprekstechnieken, maar met een goede
grondhouding bereikt meer dan een hulpverlener zonder goede grondhouding maar met de
juiste gesprekstechnieken. Dit illustreert het belang van een goede grondhouding.
Hulpverlenen is een proces waarbij een hulpverlener op transparante en met de client vooraf
overeengekomen wijze, zo veel mogelijk professionele methoden toepast om de emotionele en/of
gedragsproblemen van de client systematisch, zo goed mogelijk, duurzaam en relevant te reduceren.
Coaching is een opbouwende, gelijkwaardige manier van gespreksvoering waarbij de gecoachte zelf
verantwoordelijkheid draagt voor de ontwikkeling van in potentie aanwezige competenties. Dit
proces voltrekt zich door het opsporen en wegnemen van weerstand en door het bewust worden van
al aanwezige kennis, vaardigheden en talenten.
Het gesprek is het belangrijkste medium dat de hulpverlener hanteert binnen de professionele
relatie.
Non-directieve of directieve houding
Non-directief; Inzichtgevende therapieën vinden dat de client vooral zelf tot conclusies moeten
komen. De therapeut geeft daarbij nauwelijks of geen richtlijnen en adviezen.
Voordeel: de client neemt geen denkbeelden van de hulpverlener over, maar komt tot eigen inzicht.
Nadeel: de client moet steeds zelf zoeken en kan daarbij makkelijke de weg kwijt raken.
Directief; cognitieve gedragstherapeuten staan erom bekend dat ze juist wel directief zijn. Ze geven
wel de richting aan waarin de client moet zoeken. Ze geven nooit zomaar adviezen. Ze adviezen zijn
op basis van onderzoek effectief gebleken.
Oordelen en veroordelen
Als hulpverlener mag je oordelen over wat wel en niet helpend is met betrekking tot het probleem
van de client. Wanneer je veroordeelt, geef je een waardeoordeel over een persoon.
Hulpverleners mogen nooit veroordelen en alleen een oordeel geven bij situaties die duidelijk
schadelijk zijn. Wanneer je iemand veroordeelt, zet je die persoon vast in een rol waar hij niet uit kan
komen. Wanneer je oordeelt, maak je onderscheid tussen de persoon en zijn gedrag.
Overdracht en tegenoverdracht
Overdacht; alle gevoelens, wensen en angsten die de client voelt ten opzichte van de hulpverlener.
Feitelijk draait het bij overdracht niet om oorspronkelijke gevoelens jegens de hulpverlener, maar om
1
,gevoelens die de client in het verleden bij iemand anders heeft ervaren en die hij nu op de
hulpverlener projecteert.
Tegenoverdracht; dit zijn gevoelens, wensen en angsten die de hulpverlener voelt ten aanzien van de
client. Vaak is er sprake van tegenoverdracht zonder dat je je ervan bewust bent. Ook jij zult
gevoelens uit je privéleven op je cliënten projecteren.
Afstand en nabijheid
de relatie tussen hulpverlener en client kent twee uitersten. Enerzijds heb je een zakelijke relatie. Je
stelt samen met de client de hulpvraag vast en maakt afspraken over de soort hulp die je aanbiedt.
Dit zijn grenzen die je nodig hebt om misverstanden te voorkomen en je werk goed te kunnen
uitvoeren. Anderzijds heb je een inhoudelijke relatie. In deze relatie steun je de client
onvoorwaardelijk.
Als hulpverlener is het dus zaak de juiste balans te vinden tussen de zakelijke en inhoudelijke relatie.
Ook de fysieke afstand heeft invloed op de professionele relatie tussen hulpverlener en client. Het is
voor cliënten het prettigst om in een hoek van 120 graden te zitten. Zo zit je niet recht tegenover
elkaar en komt het minder confronterend over.
Gedragsgrenzen van client en hulpverlener
Binnen iedere relatie is er sprake van grenzen. Er zijn een groot aantal grenzen aan het gedrag van
een hulpverlener.
- Alles wat er gebeurt in de professionele is relatie vertrouwelijk. (je mag zaken wel anoniem
bespreken met een collega, zonder een naam of specifieke details te noemen)
Wanneer je echter in een team samenwerkt aan de behandeling van een client hoor je juist
wel alles met je collega’s te delen. De client moet hier wel toestemming voor geven. Voor
veel instellingen vormt deze goedkeuring een voorwaarde voor de behandeling.
- De hulpverlening staat centraal, niet jij. Maak jezelf niet té belangrijk
- Neem nooit de plek in van iemand uit de omgeving
- Neem de problemen van een ander niet over
- Maak geen misbruik van de vertrouwensrelatie
Respect en betrokkenheid
Elke relatie tussen hulpverlener en client begint met respect. Dit betekent dat je onderscheid maakt
tussen de persoon en zijn gedrag. Je dient betrokken te zijn bij de client. Zonder betrokkenheid kun
je niet werken. De valkuil van betrokkenheid is dat je als hulpverlener gelijkwaardige wederkerigheid
verwacht. Veel cliënten kunnen dat niet en dat hoeft ook niet.
Empathie
Empathie is het vermogen om je in te leven in de gevoelens of de gedachtegang van anderen. Je
verplaatst je in de situatie van de client om zijn reacties te begrijpen. Empathie is naast acceptatie en
oprechtheid onontbeerlijk voor een goede therapeutische relatie met de client.
Omgaan met agressie
Ga niet tegenover elkaar staan, maar op 120 graden, zorg dat je zelf nooit in een hoek staat!
Stap 1: inschatten van agressie
4 fasen; boosheid > schelden> dreigen> fysieke agressie
Stap 2: boosheid benoemen
Stap 3: bruggen bouwen > je neemt de ander serieus en toont begrip
Stap 4: voorwaarde stellen > afspraak maken en vragen of iemand zijn woord geeft
Stap 5: gedragsinstructie
De roos van leary
Een belangrijk middel dat je helpt om inzicht te verwerven in de positie van jezelf ten opzichte van de
client is de roos van leary.
2
,Leary ontdekte dat er twee variabelen altijd een rol spelen in sociale relaties. De eerste variabele is
de machtspositie. De machtspositie van de hulpverlener kan hoger of juist lager zijn dan die van de
client. De tweede variabele is de mate van afstand tussen hulpverlener en client. De hulpverlener kan
heel dichtbij de client staan of juist heel ver er vanaf.
Er bestaan 4 posities die de client kan of hulpverlener kan innemen binnen de roos van Leary
Nabijheid/ hogere machtspositie: de client of hulpverlener stelt zich als expert op en vertelt e
ander vriendelijk hoe hij zich zou moeten gedragen.
Nabijheid/ lagere machtspositie: de client volgt wat de hulpverlener zegt en werkt mee met
zijn behandeling
Afstand/ hogere machtspositie: de client wil niets van de hulpverlener aannemen.
Afstand/ lagere machtspositie: de client verwijt de hulpverlener dat hij niet wil helpen.
Verschillende posities nader belicht
- Systeemtherapeuten: laten hun cliënten vaak hun eigen positief innemen binnen de groep.
Door de gedragspatronen en posities ten opzichte van elkaar te observeren, ontdekken ze
snel welke problemen er in de groep of het gezin voorkomen.
- Aandachtgerichte therapeuten: zij kiezen ervoor om exact in het midden van de roos te
blijven. Ze bieden de client ruimte om iedere positie in te nemen die ze maar willen innemen.
- Speltherapeuten: staan ook in het midden. Het kind mag vooral zichzelf zijn.
- Cognitieve gedragstherapeuten: kiezen wel een positie. Afhankelijk van hun doelen kiezen ze
een positie ten opzichte van de client.
- Oplossingsgerichte therapeuten: kiest ervoor om dezelfde positie in te nemen als de client.
Hierdoor zitten client en therapeut altijd in hetzelfde schuitje.
- Coach: client is zelf verantwoordelijk voor veranderingsproces, dus de coach neemt een
gelijke machtspositie in.
- Kindercoach: waar mogelijke zijn kinderen verantwoordelijk voor het veranderingsproces.
Soms is het nodig om een hogere machtspositie in te nemen.
Huiswerkvragen les 1
1. De client bepaald de inhoud van het gesprek. Wat bepaalt de hulpverlener?
A) Het succes
B) De duur
C) De vorm
D) De problemen
1. De grondhouding van iedere hulpverlener steunt op 2 pilaren. Welke zijn dat?
A) Ethiek en effectiviteit
B) Ethiek en verantwoordelijkheid
C) Betrokkenheid en zorgvuldigheid
D) Betrokkenheid en echtheid
1. Wat is het belangrijkste medium van ieder hulpverleningsproces?
A) De client
B) Het gesprek
C) De hulpverlener
D) De juist grondhouding
1. Een goede hulpverlener maakt onderscheid tussen oordelen en veroordelen. Welke van de
volgende uitspraken is een oordeel?
A) Je moet wat sterker in je schoenen staan als hij dat tegen je zegt
B) De situatie vermijden helpt je niet om er beter mee om te gaan
C) Maar zoiets hoor je ook niet te zeggen tegen je vrienden
D) Ben je nou helemaal mal? Wat ben jij voor een vader?
3
, 1. Wanneer je veroordeelt, zet je iemand vast in een rol. Wanneer je oordeelt, maak je
onderscheid tussen twee eigenschappen van de client. Welke eigenschappen zijn dat?
A) Persoon en gedrag
B) Client en omgeving
C) Verleden en toekomst
D) Heden en toekomst
1. Met …. Bedoelen we alle gevoelens, wensen en angsten die de client voelt voor de
hulpverlener. Feitelijk draait het hierbij niet om oorspronkelijke gevoelens jegens de
hulpverlener maar om gevoelens die de client in het verleden voor iemand anders had. Een
client kan bijvoorbeeld de gevoelens voor een mishandelende vader overdragen op
hulpverlener.
A) Echtheid
B) Zelfonderzoek
C) Overdracht
D) Tegenoverdracht
1. De fysieke afstand tussen client en hulpverlener heeft invloed op de relatie. Onder welke
hoek kun je over het algemeen het beste tegenover cliënten gaan zitten.
A) 30 graden
B) 60 graden
C) 90 graden
D) 120 graden
1. De roos van Leary is een model waarmee je sociale relaties gemakkelijk in kaart kunt
brengen. Welke twee variabelen bepalen de roos van Leary.
A) Overdracht en tegenoverdracht
B) Overdracht en mate van afstand tussen client en hulpverlener
C) Machtspositie en tegenoverdracht
D) Machtspositie en mate van afstand tussen client en hulpverlener
1. Wat is tegenoverdracht?
A) Gevoelens, wensen en angsten die de hulpverlener voelt ten aanzien van de client
B) Gevoelens, wensen en angsten die de client voelt ten aanzien van de hulpverlener
C) Een moeizame relatie tussen hulpverlener en client
D) Een vijandelijke houding tussen hulpverlener en client
1. Respect voor cliënten betekent dat je onderscheid maakt tussen twee zaken. Welke zijn dat?
A) Woorden en daden
B) Verleden en toekomst
C) Persoon en gedrag
D) Client en hulpverlener
1. De professionele relatie tussen hulpverlener en client is vertrouwelijk. Wat mag je niet doen
met informatie uit gesprekken?
A) Een eigen rapportage bijhouden
B) Zonder toestemming bespreken met een huisarts
C) Anoniem bespreken met derden
D) Anoniem gebruiken in artikelen
1. Boosheid en agressie bouwt zich op in 4 fasen. In welke volgorde komen deze fase meestal
voor?
A) Boosheid, schelden, dreigen, fysieke agressie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sbrok85. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €19,99. Je zit daarna nergens aan vast.
