Volledige samenvatting van het beenderenstelsel of de botten met alle foto's uit de powerpoint die gekend moeten zijn voor de module Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 3 of vhri3.
Anatomie – beenderstelsel
1. osteologie
⇒ de studie/leer van het beenderstelsel en de gewrichten, het beenderstelsel of botstelsel
maakt deel uit van de tractus locomotorius = het musculoskeletaal systeem en:
- Is opgebouwd uit 206 botten en die vormen het hele skelet
- 1 os (bot), meerdere ossa
- Kraakbeen: cartilago
- Ligamenten
- Skeletspieren: dwarse spieren, 1 musculus, meerdere musculi
- Botten zijn zeer sterk, als beton maar toch lichter (door ruimten tussen botstructuur)
o Botopbouw: soort van netwerk/raster met cellen er in
o Botstructuur: binnen is er een holle ruimte met beenmerg
Rood beenmerg: hematopoïese
Geel beenmerg: energieopslag van vetten 95% wit, 5% bruin vet
(warmte)
- Her-modellering: passen zich aan aan de veranderde metabole behoefte en aan de
veranderende fysieke activiteitsniveaus
1.1 botmetabolisme
⇒ een bot is zeer levendig materiaal, heeft een hoog metabolisme en hoge turn-over ⇒
dit is een continue remodelling (6jaar) en vervormt vaak en past zich aan de uitwendige druk.
2. functies van het skelet
1. Ondersteuning: belangrijk! Stevigheid en vorm geven aan lichaam
2. Opslag: calcium, fosfaat (bloedconcentraties worden gereguleerd vanuit botreserve) en
energieopslag van de vetcellen/adipocyten
3. Aanmaak bloedcellen (hematopoïese) door pluripotente (tot veel in staat, te
onderscheiden in cellen) stamcellen: thv de epifysaire holtes van de meeste botten en thv
de platte beenderen bv. bekken, borstbeen, ribben en wervels:
a. RBC
b. WBC
i. Granulocyten (eosinofielen – basofielen – neutrofielen): aspecifieke afweer
ii. Lymfocyten (B- en T-lymfocyten): specifieke afweer
iii. Monocyten
c. Bloedplaatjes
4. Bescherming vitale organen: hart en longen
5. Beweging en hefboomwerking: aanhechting van skeletspieren (locomotoriek) en grootte
en richting van de krachten die spieren uitoefenen mee helpen veranderen
2.1 macroscopische opbouw van bot
2.1.1 uitwendige kenmerken en macroscopische opbouw van een lang bot
Typische uitwendige kenmerken van een lang bot:
- Gewrichtskraakbeen
- Epifyse
- Diafyse
- Groeischijf
- Beenmerg
2.1.2 van buiten naar binnen (lateraal – mediaal)
- Periost
, - Compact bot: osteonen met een Havers systeem
- Spongieus bot: trabekels
- endost
- mergholte met merg
2.1.3 206 botten
⇒ er zijn in totaal 4 soorten botten:
- lange botten: pijpbeenderen (meeste)
- korte botten
- platte botten
- onregelmatige botten
- sesam-botjes
2.1.3.1 lange botten/pijpbeenderen
⇒ dit zijn pijpvormige slanke botten
Dun middendeel: diafyse (voornamelijk compact bot)
Brede uiteinden: epifysen (voornamelijk spongieus bot
- arm en hand
o humerus
o ulna
o radius
o ossa metacarpi
o ossa digitorum manus
- been en voet
o femur
o tibia
o fibula
o ossa metatarsi
o ossa digitorum pedis
- functie: vaak en vooral een hefboom functie: met spieren kracht uitoefenen
2.1.3.2 platte beenderen
⇒ dit zijn grote botten in de breedte en in de lengte, voornamelijk zijn ze opgebouwd uit
compact bot en met een dun laagje spongieus bot erin
- ossa cranii
- scapulae
- ossa coxae
- costae
- sternum
met als functie: aanhechten van spieren en beschermen van de onderliggende organen
2.1.3.3 de korte botten
⇒ zij zijn eerder kleine botten, en bestaan voornamelijk uit een dun laagje compact bot er in
en een dun laagje spongieus bot
- ossa carpi (handwortel)
- ossa tarsi (voetwortel
⇒ ze gaan de krachten verdelen als we de handen en voeten belasten bv. stappen
2.1.3.4 de onregelmatige botten
, ⇒ botten die qua vorm en functie vrij uiteenlopend zijn en een dun laagje compact bot en
spongieus bot er in hebben
- schedelbasisbeenderen
- Maxilla: kaakbeen
- Mandibula: kaakbeen
- gebitselementen
- vertebrae: wervels
- os hyoideum: tongbeen
2.1.3.5 sesam-bot
⇒ botten die in een pees of ligament zitten & hebben als functie beschermen van de
onderliggende structuren en hebben een hefboomfunctie
- botjes in de voetpezen van de voetzool naar de grote teen
- os pisiforme van de ossa carpi
- patella: knieschijf
2.2 microscopische bouw van buiten naar binnen
- periosteum: buitenste botvlies of periost
- compact bot: osteonen met een Havers systeem en concentrische lamellen
- spongieus bot: trabekels
- endosteum: binnenste botvlies of endost
- mergholte met merg
2.2.1 periost of periosteum
⇒ dit is een taai, sterk, dubbellagig bindweefselvlies uit:
- buitenste vlies: bindweefsellaag
- binnenste vlies: voornamelijk osteoblasten en osteoclasten
o door dit vlies gaan verschillende bloedvaten en zenuwvaten via Volkmann-kanalen
(een verbindingskanaal) het bot in
o periost zit met het collageen van het bot verweven en is dus heel stevig
voor aanhechtingsplaats voor pezen, gewrichtkapsels en spieren
isolatie van bot
belangrijke rol in de groei en herstel botten: nieuwe botcellen leveren.
2.2.2 compact bot
⇒ hard weefsel dat vrij compact en massief is zonder holten erin
- buitenkant: uit concentrische lamellen van collageenvezels als matrix met hydroxy-
apatiet als grondstof rond een kanaal
- binnenkant bestaat uit osteonen = Haverse kanalen: centrale kanalen met bloedvaten
- tussen concentrische lamellen bevinden zich lacunes met botcellen (o.a. osteocyten)
- Volkmann-kanalen lopen door op de Haverse kanelen: verbindingen van periost naar
centrale mergholte brengen bloedvaten naar merg
- Tolereren zware belastingen maar wel uit beperkte richtingen (verticaal, horizontaal
gaat moeilijker
⇒ bv. lange botten
2.2.3 spongieus bot
⇒ een sponsachtig botweefsel bestaande uit 1 grote holte die als het
ware gedragen wordt en gesteund wordt door de botbalken/trabekels.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linskevdb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.
