1. DE KERN VAN HET SOCIAAL WERK
help het schip varen maar neem het roer niet over
VARIËREND VAN… TOT…
SW = zeer breed (veel doelgroepen, thema’s, methodieken, op vele plaatsen) → 13 domeinen
DE KERN
de kernopdracht van SW = sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie en empowerment en
bevrijding van mensen teweeg brengen (globale definitie)
opdracht: de sociale positie en het welzijn van mensen in kwetsbare situaties te versterken en
streven naar een meer sociaal rechtvaardige samenleving
SW werkt verbindend. SW maakt voortdurend verbindingen tss. mensen die zich al dan niet in
kwetsbare situaties bevinden, tss. diensten(-verleners), beleidsmakers,…
sociaal werkers geven betekenis aan praktijken door er mee aan de slag te gaan en met elkaar in
dialoog te gaan (micro-meso-macro)
sociaal werkers geven betekenis aan praktijken rekening houdend met en vanuit historische,
demografische, geografische, pol., jur., eco., maatschappelijke en socio-culturele contexten
→ SW gebeurt in een bepaald tijdskader dat economisch en cultureel gekleurd is
→ SW speelt zich af in een maatschappelijke en bestuurlijke arena die voortdurend verandert
DOELEN
1. STREVEN NAAR SOCIALE RECHTVAARDIGHEID, SOCIALE GELIJK(WAARDIG)HEI D,
SOCIALE INCLUSIE EN SOCIALE COHESIE
soc. rechtvaardigh. gaat om de toebedeling van kansen om een menswaardig bestaan uit te bouwen.
Het onrecht kan structureel, contextueel of relationeel zijn
sociaal werkers krijgen van de SL, de burgers, actiegroepen & protestbewegingen en de overheid een
rol toebedeeld om inspanningsverbintenissen mee te bewerkstelligen (SW heeft een mandaat)
→ expliciet (door wetten en decreten die taken en opdrachten van het SW omschrijven)
→ impliciet (door subsidiering van initiatieven, erkenning van expertise, soc. ondernemerschap stim)
2. VERGROTEN EN VERSTERKEN VAN DE AUTONOMIE VAN BELANGHEBBENDEN
autonomie = het vermogen om zich ten volle als persoon te ontplooien in alle mogelijke levenssferen
= de capaciteit om het eigen bestaan in handen te nemen en een levensproject uit te
bouwen dat aansluit bij competenties, ambities en dromen
- de kansen tot autonomie worden bepaald door de context waarin men zich bevindt
- hierbij is beschikbaarheid/toegankelijkheid van eco, soc. & cult. kapitaal belangrijk
- de veerkracht van de persoon en de sterkte van zijn omgeving zijn cruciaal
,- om autonomie te vergroten moet SW inzetten op dubbel proces van emanciperen en empoweren
micro: competenties ontwikkelen, pos. zelfbeeld stimuleren, controle over situatie, zeggenschap en
zelfredzaamheid verhogen (kracht om verandering tot stand te brengen)
meso: beslissingsmacht, inspraak, participatie in de organisatie/gemeenschap vergroten
macro: macht en invloed krijgen op de sociale structuren, loskomen van onderdrukkende
mechanismen en autonoom kunnen beslissen
3. BOUWEN AAN EEN SOLIDAIRE SAMENLEVING
1 en 2 kan enkel in een solidaire SL, de leden van de SL geven verantwoordelijkheid voor het
herverdelen v/d hulpbronnen die hiervoor nodig zijn
SW streven met mensen nr - volwaardig en actief burgerschap
- visie op de SL en geven deze vorm vanuit het normatieve kader van
duurzame ontwikkeling
PRINCIPES
SW streven deze doelen na volgens 4 principes:
1. sociale rechtvaardigheid
2. mensenrechten
3. collectieve verantwoordelijkheid
4. respect voor diversiteit
KRACHTLIJNEN
bij het vervullen van de 3 doelen en het nastreven van de SW-principes zijn er 5 krachtlijnen:
1. verbindend werken
2. laagdrempelig werken
3. politiserend werken
4. generalistisch werken
5. procesmatig werken
, SW ZET IN OP SOCIALE KWESTIES
SW zit waar het schuurt - waar sociale fricties ontstaan
- waar maatschapp. ontevredenheid, onderdrukking, uitbuiting, conflict is
OP DE NAAD VAN LEEFWERELD EN SYSTEEM
SW zit waar de leefwereld van mensen (gedeeld met gezin, groep, gemeenschap) en de systemen en
structuren (soc. ordening, wetten, instituties) met elkaar interageren
→ de relatie kan goed verlopen en stimulerend zijn of niet vlot verlopen en onderdrukkend zijn
TUSSEN AANPASSINGSLOGICA EN VERANDERINGSLOGICA
op de naad tss. leefwereld en systeem beweegt de SW zich tss. het bevestigen van de sociale orde en
het streven naar verandering
aanpassingslogica = soc. orde bevestigen, rechten en plichten bewaken
→ om van soc. rechten gebruik te maken moet men zich conformeren aan regels
→ de SW ondersteunt burgers hierbij zodat ze hun rechten optimaal gebruiken
veranderingslogica = streven naar verandering door oog te hebben voor structurele tekortkomingen
streven naar verbetering, vernieuwing van structuren en regels
- verandering en innovatie promoten als het bestaande tekortschiet
- signaleren door onrecht en ongelijkheid vast te stellen en te benoemen
- kunnen efficiëntie en effectiviteit van maatregelen goed evalueren en (laten) bijsturen
ROLLEN EN TAKEN VAN SOCIAAL WERKER
bij spreidstand tussen aanpassings- en veranderingslogica, tussen individueel gericht en structureel
gericht werken vervult SW versch. rollen en kerntaken
WAAR DOEN WE AAN SOCIAAL WERK?
- vanuit het middenveld
- in en met gemeenschappen en burgergroepen
- in en vanuit de overheid
- vanuit de commerciële sector
SOCIAAL WERK IS NIET VRIJBLIJVEND
de SW botst op complexe situaties en dilemma’s
- helpende >< controlerende rol
- opkomen voor rechten van mensen >< omgaan met verwachtingen van SL
- werken met beperkte middelen overheid >< via andere wegen middelen zoeken