1 Inleiding
Waar gaat internationale economie over?
Wat is internationale economie
De interactie tussen landen door handel in goederen en diensten, kapitaalstromen en investeringen
Het is een oud onderwerp maar de continue evolutie van de wereldhandel maakt internationale
economie steeds belangrijker
De link tussen internationale handel en BBP/economische groei
Landen worden steeds meer afhankelijk van de internationale context en verliezen hun economische
onafhankelijkheid
Input productieproces
Productiefactoren arbeid (L) en kapitaal (K)
• Arbeid (handen)
• Kapitaal (machines, human capital, dingen die ervoor zorgen dat je meer kan produceren)
Output productieproces
Goederen en diensten
Exportbedrijven kopen intermediaire goederen en diensten bij niet-exportbedrijven
• Intermediaire goederen = zit in eindproduct vervat, maar is niet het eindproduct op zich
• Intermediaire goederen vormen grootste deel van de handel
• Onderdelen die in België gemaakt worden, daarna exporteren, vervaardigen in eindproduct
• Als export stilvalt vallen alle andere bedrijven ook stil
K, L, goederen en diensten gaan over de grenzen → mobiel
• Internationale handel
• Internationale factormigratie van
o Kapitaal (Buitenlandse Directe Investeringen (FDI = foreign direct investments))
o Arbeid (geschoold (human capital) en ongeschoold)
Creative destruction: bedrijven zullen stoppen, maar nieuwe opstarten met nieuwe technologieën
Verklaring globaliseringspatroon
• Handels- en investeringspatroon
• Oorzaken toenemende internationale handel
Welvaartswinst & welvaartsverdeling van globalisering
Winnaars maar ook verliezers
• Er zijn altijd winnaars en verliezers door integratie en internationale handel
Stijgen van 15 naar 20 → van 8/7 naar 5/10 → som is groter, maar er is verlies
• Verliezers gaan zich verenigen met extreme standpunten. Make America great again,
nationalisme, we zouden beter op ons eigen zijn
1
,Welvaartsverlies
• Minder geschoolde mensen, jobs overgenomen door mensen in Azië, Latijns-Amerika, totaal
aantal jobs is niet afgenomen, minder voor laaggeschoolden en meer voor hooggeschoolden
Internationaal handelsbeleid
Handelspatronen: wie verkoopt aan wie?
• Klimaat en grondstoffen zijn soms determinerend
• In afgewerkte en intermediaire producten en diensten is patroon minder duidelijk
Minder duidelijk van waar het komt, maar voornamelijk uit bepaalde landen, hoe komt dat?
• Twee types van handel
o Interindustry trade: verschillen tussen landen
Waarom aardolie uit Qatar? Omdat wij het niet hebben. Verschil tussen wij en hen
o Intraindustry trade: meer homogene landen
Nederlanders eten Belgische kazen en wij eten Nederlandse kazen. Consument wil niet
eigen kaas opeten. Handel. Keuze wordt groter. Niet te verklaren door verschillen
tussen landen maar eerder door consumptiegedrag
Grootte van de handel
Regeringen proberen bepaalde sectoren af te schermen van de wereldeconomie
• Afscherming tegen de rest van de wereld, nu doet men dat minder
• Jaren 50,60,70 veel! Mijnen, staal en auto-industrie
• Beter niet doen, je steekt er veel geld in maar het sterven wordt gewoon uitgesteld
• Veel slimmer hetzelfde geld te investeren in vernieuwde industrieën. Innovatief zijn. Kijken
naar de toekomst en toekomst is innovatie
• Vernieuwing = Human capital = opleidingen = onderwijs → waterval
Quota, exportsubsidies, tarieven, reglementen,…
• Quota: beperking in hoeveelheid, er mogen er maar zoveel binnen, enorm hoge prijzen voor
dingen die verboden zijn. Soms om bepaalde sectoren te beschermen
• Exportsubsidies: bedrijf geld geven zodat ze kunnen exporteren. Subsidies aan innovaties.
(Bv om vaccins goedkoper op de markt te kunnen brengen)
• Tarieven: vast bedrag
• Reglementen: (bv Europese veiligheidsnormen, strikte regelement voor voeding etc. Altijd een
voor- en tegenstand, maar in Europa heel strikt)
Debat over kosten en baten van protectionisme
Afname transportkosten
Onderdeel mondiale productieketen (transit = invoer en uitvoer. België is transitland)
Lange versus kortetermijndoelstellingen
Internationale instellingen
IMF, GATT,…
Handelsbeleid in diverse regio’s
ZO-Azië, historische evolutie,…
2
,Verschillen
Verschillen in klimaat en grondstoffen kunnen verklaren waarom Brazilië koffie en Koeweit olie
exporteert
Maar waarom exporteert Zuid-Korea auto’s en produceren wij vliegtuigen in Europa?
• Kan je niet verklaren door klimaat → arbeidsproductiviteit
Verschillen in arbeidsproductiviteit kunnen bepaalde patronen verklaren
• Hoeveel eenheden produceer je per tijdseenheid
• Wij zijn heel productief, kantoren in jaren 50, productiviteit was veel lager
• Toegenomen vanaf jaren 80/90, dan begon men productiviteit te meten
Het relatieve gebruik van het aanwezig kapitaal, arbeid en land in de productie van goederen en
diensten kan de export van bepaalde producten verklaren
• Meer en meer kapitaal, wij zijn een kapitaalintensief land, kapitaal belangrijkste factor,
arbeid steeds minder
• Arbeid die we nodig hebben moet meestal opgeleid zijn
Intermediaire goederen zijn hoofdaandeel van
internationale handel
Grondstoffen: minst verhandeld
Inkeping jaren 70: crisis
Intermediaire goederen gaan de wereld rond
Onderdelen van iPad (intermediaire goederen)
komen uit België, Nederland,… maar gaan voor
assemblage naar China en komen uiteindelijk als
eindproduct terug naar hier
Intra industrie primeert Onze toekomst zijn vooral intermediaire
goederen, dat is onze specialiteit
Extra: van binnen EU naar buiten EU
• Rood: intermediaire goederen, deze zijn
het hoogst
• Roze: kapitaalgoederen (machines,
investeringsgoederen)
• Blauw: import en export in evenwicht
tussen ons en rest van de wereld
Rood en roze grootste deel internationale handel
In werkelijkheid zie je ze eigenlijk niet, we zien
vooral dat donkerblauw. Perceptie bij mensen is
anders: we denken dat we overstelpt worden
door blauw
Detail: voornamelijk duurdere goederen
exporteren en goedkopere importeren
3
, Stroom vanuit sub Sahara Afrika (vooral zuiden)
Grondstoffen naar Europa, Amerika maar voornamelijk China, Qatar,…
China plundert Afrika (kolonisatie)
“Made in” niet uit Afrika, zij hebben knowhow niet, wel grondstoffen en geen finale goederen
Belgische export Belgische import
Hoe donkerder, hoe meer export Hoe donkerder, hoe meer import
Grootste afzetmarkten, buurlanden → intra Voornamelijk uit buurlanden
China, India,… grote landen met veel inwoners, Saudi-Arabië (aardolie)
logisch dat er veel export is Bijna copy paste van export
Grote blinde vlek is Afrika
Waarom internationale handel?
Verschillende “voordelen”
• Koper en verkoper verhandelen een product uit vrije keuze en maken winst
• Door handel hebben we in ons land bv bananen die we moeilijk zelf kunnen produceren.
• De producent van bananen krijgt een inkomen die hij vrij kan besteden
Landen kunnen hun beperkte hoeveelheid PF aanwenden om te produceren waar ze (in vergelijking
met andere productiemogelijkheden) de hoogste productiviteit in hebben. Deze goederen/diensten
kunnen ze verhandelen voor andere gewilde goederen/diensten.
Concentreren op waar we wel goed in zijn
Gevolg is dat er jobs verdwijnen → verschuiving
Populaire pers gaat zeggen 500 jobs verloren in A, maar zeggen niet dat er 500 zijn bijgekomen in B
4
