Slaap= Periodieke (reversibele) toestand van verminderde reactiviteit t.o.v. externe stimuli
- Kenmerken
Verschilt per soort, individu, stimulus
Slaap-waak afwisseling in een 24-uurs ritme
(Circadiaan)
Functioneren overdag hangt af van
slaapkwaliteit/kwantiteit ’s nachts en omgekeerd
Voor ritme is een biologische klok nodig:
Suprachiasmatische nucleus (SCN)
- Kenmerken
o M.b.v. een Self-sustained pacemaker te meten
o Bij mensen 24.2 uur
- Werking
o Transcriptie van PERIOD (Per) en TIMELESS
(Tim) DNA naar mRNA
o Vertaling door ribosomen van mRNA naar per en tim-eiwitten
o Negatieve feedbackloop= Eiwitten (Period, timeless) inhiberen hun eigen DNA-
transcriptie
o Zon activeert enzym dat Tim-eiwit afbreekt
o Los per eiwit wordt afgebroken
o Dus > Verschillen in eiwitefficientie veranderen transcriptiekinetiek, en daarmee de
cyclustijd (=Tau)
Licht (Via de retina) zorgt voor reset van het 24-uurs ritme
- Kenmerken
o Meest belangrijke Zeitgeber
o Zeitgeber= Externe cue waarop het endogene circadiane ritme kan synchroniseren.
Free-running ritme= Endogeen ritme zonder koppeling met de externe tijd
Chronotypen= Soort slaaptype (Bv. vroege chronotypes die in de ochtend voor wekker wakker
worden en uitgerust zijn)
- Beinvloed door
SCN: Circadiane component – Maar kan genegeerd worden
Proces C & S model: Waak- vs. Slaapdruk (=Voor
homeostase van slaapduur en intensiteit)
- Onderdelen
o Process C= Circadiane druk om wakker te blijven
- Componenten
Fysiologisch – SCN-acitiviteit
Melatonine, cortisol, temperatuur e.a. als marker
o Process S= Homeostatische druk om te slapen
- Componenten
SWS als marker in EEG
Fysiologisch kandidaat nog niet
zeker (Mogelijk
adenosine(=bijproduct van
cellulaire activiteit, onderdrukt door
cafeïne))
- Kenmerken
o Hoe langer wakker, hoe meer en dieper de
daaropvolgende slaap
Licht
- Kenmerken
o Lichtgevoelige cellen in retina
, o Cellen in retina voornamelijk gevoelig voor blauw licht (100 lux. Nodig om melatonine te
laten dalen)
o Van de SCN naar het lichaam
o Vroeg aanbieden van licht zorgt ervoor dat het ritme naar achter schuift
o Melatonine= Boodschapper vanaf SCN die aan alle verdere organen verteld wat voor tijd
het zou moeten zijn.
- Kenmerken
Licht doet melatonine dalen
Onafhankelijk van visie
Beter te omschrijven als een circadiaan ritme-middel
- Blindheid
o Exogene melatonine als zeitgeber; mensen zonder retina synchroon houden met de buiten
wereld
Huidtemperatuur
Fysieke activiteit
Lichaamshouding
Mentale stress
Pijn
Voeding
- Functie
Energiebesparing
- Voorbeelden
o Daling zuurstof gebruik
o HR
o Stofwisseling
Fysiek herstel
- Voorbeelden
o Diepe slaap stimuleert immuunsysteem
o Eiwitproductie meer dan eiwitafbraak
Geheugenconsolidatie
- Voorbeelden
o Diepe slaap verbetert geheugen
Je kunt ervoor kiezen om slaap uit te stellen. Hoe langer we wakker zijn, hoe meer we de druk voelen om te
slapen. Het lichaam neigt naar een homeostase van slaapduur en intensiteit.
Circadiane ritmiek
- Kenmerken
Heel veel biologische processen zijn circadiaan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurarenkema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.