Samenvatting van hoofdstuk 10 van 'Nectar' voor het vak biologie.
Bevat alle benodigde informatie over processen, uitleg over dikgedrukte woorden/begrippen, formules en wetten (e.g. Wet van Fick).
H10 bloedstelsel en H11 vertering - Samenvatting - 5 VWO
Samenvatting Nectar 3e ed vwo 5 - Biologie
Samenvatting Nectar vwo 5 - Biologie
Alles voor dit studieboek (163)
Geschreven voor
Middelbare school
VWO / Gymnasium
Biologie
5
Alle documenten voor dit vak (5493)
Verkoper
Volgen
xLaralia
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie - Hoofdstuk 10
Paragraaf 1
Je lichaam probeert de temperatuur rond 37℃ te houden, de norm.
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen (elk eigen norm).
⤷ Receptor → meten lichaamstemperatuur (temperatuurzintuigje)
⤷ Effector → afwijkingen temperatuur corrigeren
Het regelcentrum stuurt impulsen naar effectoren als de temperatuur afwijkt.
Negatieve terugkoppeling → een afwijking van de norm veroorzaakt een proces dat ervoor
zorgt dat de afwijking tegen wordt gegaan.
Kerntemperatuur = temperatuur in het lichaam bij de vitale organen.
⤷ Receptor hiervoor zit in de hypothalamus.
Schiltemperatuur = temperatuur bij huid en ledematen.
Koorts is meestal een reactie van je lichaam op een infectie. Een hogere
lichaamstemperatuur stimuleert de productie en afgifte van afweerstoffen, voor een snellere
bestrijding. De verhoging van de norm voor kerntemperatuur vindt plaats onder invloed van
een cytokine geproduceerd door witte bloedcellen bij ontstekingen.[1]
Regelcentra in hersenen nemen maatregelen met hormoonstelsel als de samenstelling van
het interne milieu verandert (bloedsuikerspiegel, pH en O2-gehalte).[1]
⤷ Hart gaat sneller kloppen & ademfrequentie omhoog
⤷ Glucose afgifte aan bloed door de lever
Homeostase = Vermogen om het interne milieu voor de cellen redelijk constant te houden.
(⤷ onder- en bovengrenzen : 36,3℃ - 37,3℃ : bloedsuikerspiegel → 4 mmol/L - 8mmol/L)
Paragraaf 2
Ademfrequentie = het aantal ademhalingen per minuut.
Ademvolume = de hoeveelheid lucht die je bij één ademhaling in- en uitademt.
⤷ Vitale capaciteit = het maximale ademvolume (bepaalt hoeveelheid O2 levering longen)
Ingeademde lucht → mond → keelholte → luchtpijp → 2 hoofdbronchiën → bronchiolen.
Kraakbeenringen rond de luchtpijp en vertakkingen voorkomen dichtklappen luchtwegen. De
kleine bronchiën hebben echter geen kraakbeenringen maar een spierlaag. Aan de
uiteinden van de bronchiën zitten de alveoli (longblaasjes).[1]
Wet van Fick : n = DA・🛆c / 🛆x (zie bron 6, pagina 46!)
⤷ n : aantal moleculen dat per seconde oppervlak A passeert
⤷ D : diffusiecoëfficiënt
⤷ A : diffusieoppervlak
⤷ 🛆c : concentratieverschil tussen hoeveelheid moleculen aan weerszijden van A
⤷ 🛆x : diffusieafstand
, ‘Dode ruimte’ = het gedeelte van de luchtwegen waar geen diffusie van gassen optreedt.
Longcapaciteit = de hoeveelheid lucht die de longen kunnen opnemen.
Reservevolume = lucht die achterblijft in longen om dichtklappen van de long te voorkomen.
Ademcentrum = bevat norm voor CO2 en O2- concentratie in bloed (in hersenstam).
⤷ Ontvangt informatie uit receptoren en stuur impulsen naar ademhalingsspieren.
Receptoren:
- Rekreceptoren in longen en spieren
- Drukreceptoren in de rechterkamer (hart)
- Chemoreceptoren voor O2, CO2 en pH (aortaboog en halsslagader)
Voordelen neusademhaling:
- Vergroot oppervlak door neusschelpen → goed contact neusslijmvlies.
- Registratie gevaarlijke gassen of bedorven eten door zintuigcellen.
- Neusharen leiden luchtstroom langs neusslijm dat stof en ziektekiemen vangt.
- Langere weg: warme en vochtigere lucht wat beschadiging longblaasjes voorkomt.
De binnenkant van de luchtpijp en bronchiën is bekleed met slijmvlies, waar zich
trilhaarcellen met trilharen (ciliën) bevinden en slijmbekercellen, die slijm vormen. De
trilharen werken het vervuilde slijm omhoog naar keelholte, ongemerkt slik je het slijm in.[1]
Astma = ontstoken luchtwegen en ophoping slijm → moeilijk luchtblaasjes bereiken.
COPD = Verzamelnaam ziekten longemfyseem en chronische bronchitis.
Longemfyseem = een aantal longblaasjes is kapot en de fijnste vertakkingen van de
bronchiolen zijn dichtgeklapt → kleiner longoppervlak → kortademig.
Paragraaf 3
In de borstkas liggen beide longen. Het longvlies vormt de buitenkant van het longweefsel.
Het borstvlies is vergroeid met de ribben, binnenste tussenribspieren en het middenrif.
Tussen beide vliezen ligt de interpleurale ‘ruimte’, gevuld met een zeer dunne laag
vloeistof. Zolang er geen lucht tussen beide komt, houdt de onderdruk long- en borstvlies
tegen elkaar. De vloeistoflaag werkt als een plakmiddel, maar ook als een smeermiddel. De
vliezen kunnen langs elkaar schuiven, zodat de longen de bewegingen van de borstkas
kunnen volgen. [1]
Inademing: de middenrifspier en buitenste tussenribspieren trekken samen. Het middenrif
plat af, de ribben en het borstbeen gaan omhoog en naar voren. Dit vergroot de borstkas en
geeft een lagere druk in de interpleurale ruimte. Het borstvlies trekt daardoor de longen mee
in dezelfde richting → groter longvolume en luchtdruk in alveoli daalt tot druk buitenlucht.
Hierdoor stroomt buitenlucht de longen binnen tot de druk in de longen weer gelijk is aan die
van de buitenlucht.[1]
Bij een rustige uitademing ontspannen de spieren van het middenrif en de buitenste
tussenribspieren. Door de zwaartekracht, de veerkracht van de borstkas en de elasticiteit
van de longen zakken de ribben en het borstbeen omlaag. Het middenrif veert weer
omhoog. De druk in de interpleurale ruimte stijgt. De longen volgen de beweging van de
borstkas en het longvolume daalt. De luchtdruk in de alveoli stijgt tot boven de druk van de
buitenlucht en stroomt de longen uit.[1]
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xLaralia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
