2.Incidentie
15 (Finland) en 8,4 (Duitsland) per 100 000.
20 (Nederland) per 100 000.
60% mannen.
80% > 65jaar.
3.Oorzaak
90% vaatproblemen met kritieke ischemie (combinatie met diabetes mellitus:
95%).
Andere.
o Trauma.
o Maligniteit: kwaadaardige ziekte.
o Infectie.
o Aangeboren aandoeningen.
4.Overwegingen operatie
Delicate reconstructieve procedure waarbij chirurg gaat kijken naar:
Motorische functies.
Sensorische feedback.
Cosmetische aspecten.
Eerste overweging; revascularisatie:
Revascularisatie: herstel v/d bloedvoorziening.
Geslaagde revascularisatie: 85% kans op wondgenezing.
o Behoud van zo distaal mogelijk niveau.
Bij 5-10% mislukt revascularisatie.
o Gevolg: amputatie hoger niveau.
5.Bepalen amputatieniveau
Doel v/e amputatie: (primair) wondgenezing te bereiken op een zo distaal
mogelijk niveau met een zo hoog mogelijke functionaliteit v/d patiënt na
amputatie en geschiktheid voor prothesegebruik.
Vermijden uitbreiding infectie/necrose: afsterven van cellen en weefsel.
Primaire wondgenezing.
,5.1. Hoge amputatie
Primair:
Te slechte conditie voor vasculaire interventie.
Vasculaire interventie zou niet leiden tot functionele verbetering.
Secundair:
Voorafgaande geslaagde vasculaire interventie zonder verbetering circulatie
(progressieve distale verslechtering).
Geen mogelijkheid tot volgende vaatreconstructie.
5.2. Transtibiaal (of lager)
10-15cm onder mediale gewrichtsspleet of lengte tibia (stomp) is even groot
als breedte tibiaplateau.
Aandacht: contra-indicatie: infectie op minder dan 3cm v/d tuberositas tibiea.
5.3. Transtibiaal (TT) VS transfemoraal (TF)
Lichtgewicht prothese (TT).
o Minder energieverbruik bij lopen.
o Zwakkere patiënten kunnen ook leren lopen met prothese.
Grotere kans op onafhankelijke mobiliteit bij TT.
Succesvolle ononderbroken primaire genezing: 80% TT en 90% TF.
Revascularisatie verdubbelt het risico op hoger amputatieniveau.
o Transfemoraal na transtibiaal (met revascularisatie): 24%.
o Transfemoraal na transtibiaal (zonder revascularisatie): 12,4%.
5.4. Wanneer amputeren?
Weloverwogen beslissing: zo lang mogelijk uitstellen tenzij…
Infectie.
Necrose: reddeloze voet.
Onbehandelbare pijn tgv vaatlijden.
Crisis.
o Sepsis: bloedvergiftiging.
o Acute bedreigde ischemie (arterieel obstructief vaatlijden).
5.5. Belang preoperatieve mogelijkheden
Goede mobiliteit zonder comorbiditeit: 67% kans op succesvolle revalidatie.
Verminderende mobiliteit met coronair lijden of cerebrovasculaire pathologie:
10-20% kans op stappen met prothese.
1jaar na transtibiale amputatie: 60% is mobiel.
1jaar na transfemorale amputatie: 29% is mobiel.
Verhoogde kans op verminderende mobiliteit.
o Preoperatief verminderende mobiliteit.
o >70jaar.
o Dementie.
o Nierziekte of ernstige coronaire hartziekte.
Overwegen knie-exarticulatie of transfemorale amputatie.
, Knie-exarticulatie:
Verwachting dat zij niet zullen revalideren met een prothese.
Rolstoel of bedgebonden post-operatief.
Vermijden optreden flexiecontractuur v/d knie.
Vermijden decubitus stomp.
6.Voorlichting
Complicaties: wondstoornissen (infectie, wonddehiscentie, slechte
stompvorm), kans op reamputatie, fantoompijn (sensaties), stomppijn.
Belang van wondgenezing, stompharding en stompverband, aspect van
oedeem.
Oefenen v/d stomp qua beweeglijkheid, coördinatie, spierkracht en
contractuurpreventie.
Stomp- en huidverzorging.
Fysieke consequenties voor de rest v/h lichaam (bv. verhoogd energieverbruik
bij lopen).
Verwerking v/d amputatie (angst, depressie, maar ook aanleren coping-
strategieën), reactie v/d omgeving.
Consequenties voor omgeving en sociale contacten.
Oefenen v/d patiënt met en zonder prothesen in allerlei dagelijkse situaties
(looptraining, balanstraining, transfers, valtraining, sport en spelt etc) maar
ook op het gebied v/d ADL zoals kleden, wassen en huishouden.
Seksualiteit.
Sociale aanpassingen, hulp bij contact met overheidsinstanties, re-integratie in
de maatschappij en arbeid.
Ontslag en eventueel vervolgtraject.
Informatie over patiëntenvereniging, lotgenotencontact.
7.Revalidatie
Afhankelijk van amputatieniveau.
o Kniegewricht nog aanwezig?
o Heupgewricht nog aanwezig?
Afhankelijk van persoonlijke doelstellingen.
o Wonen, werken, vrije tijd.
o Prothese.
Preoperatieve fase.
Postoperatieve fase.
o Preprothese fase.
o Postprothese fase.
7.1. Preoperatieve fase: voor de operatie
Educatie over wat van hem verwacht wordt (bv. niet meer roken voor een
tijdje).
Voorbereiding op operatie.
We gaan hier kijken naar.
o Gewrichtsbeweeglijkheid: preventie en behandelen van contracturen,
meten van mobiliteit in bovenliggende gewrichten en aan de
contralaterale zijde, informatie over behoud van mobiliteit.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievancalster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.