In deze samenvatting staat uitgebreid maar overzichtelijk uitgelegd welke onderwerpen in dit hoofdstuk worden besproken, meestal aangevuld met afbeeldingen en tabellen.
Thema 1 Vertering (voeding), Biologie voor Jou 6VWO
Samenvatting transport
Samenvatting gaswisseling en uitscheiding
Alles voor dit studieboek (19)
Geschreven voor
Middelbare school
VWO / Gymnasium
Biologie
6
Alle documenten voor dit vak (5497)
Verkoper
Volgen
annemijnwoelders
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie SE-week 3
Hoofdstuk 4 (6V) Bescherming
Basisstof 1: De huid en bescherming
De huid bestaat uit twee lagen: de opperhuid en de lederhuid
De opperhuid: hoornlaag en kiemlaag
- De hoornlaag (dode, verhoornde epitheelcellen): bescherming tegen beschadiging, uitdroging en
infecties
- De kiemlaag (levende epitheelcellen): melanocyten produceren pigment (melanine) dat
bescherming geeft tegen ultraviolette straling
De onderste laag deelt voortdurend; de bovenste laag schuift naar de hoornlaag toe
- Haren ontstaan in haarzakjes die tot de kiemlaag worden gerekend
In de haarzakjes bevinden zich talgklieren die talg (een vettige
stof) afscheiden
De lederhuid: bindweefselcellen
- Hierin liggen de zintuigen, zenuwen, haarspiertjes, bloedvaten en
zweetklieren
Het onderhuidse bindweefsel ligt onder de huid. Hierin ligt het vet
opgeslagen in vetcellen. Het vet vormt een warmte-isolerende werking.
De huid speelt een belangrijke rol bij de temperatuurregulatie:
Bloedvaten:
De bloedvaten in de huid kunnen worden verwijd. Hierdoor stroomt er meer warm bloed door
de huid, waardoor de warmte afgifte wordt vergroot.
Zweet:
Zweet bestaat voornamelijk uit water en zouten. Wanneer er zweet geproduceerd wordt, kan er
door verdamping van het water uit dit zweet warmte aan het lichaam onttrokken worden.
Basisstof 2: Afweer
Organismen die je ziek kunnen maken zijn pathogeen.
Een infectie is het binnendringen van ziekteverwekkers in je lichaam.
Lichaamsvreemde stoffen zijn stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren.
Virussen:
- Ze bestaan uit één molecuul DNA of RNA met daaromheen een eiwitmantel.
- Een virus is heel klein
- Virussen kunnen zich niet zelfstandig voortplanten, maar gebruiken daarvoor specifieke gasheren
- Bij virusinfectie (virale infectie) wordt je ziek doordat virussen zich in je cellen vermenigvuldigen
- Ze kunnen de gastheer ziek maken door cellen te doden of te beschadigen dmv:
- Afgifte van eiwit verterende enzymen
- De geïnfecteerde cellen toxinen te laten produceren
, Binnen het immuunsysteem worden twee typen afweermechanismen onderscheiden:
aspecifieke afweer en specifieke afweer
1. Aspecifieke afweer is gericht tegen vele verschillende typen ziekteverwekkers en dient als snelle
afweer tegen infecties
2. Specifieke afweer is tegen één type ziekteverwekker gericht.
Uit stamcellen in het rode beenmerg ontstaan witte bloedcellen: fagocyten en lymfocyten.
Na hun ontstaan komen de bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed terecht.
Afweer:
Eerste verdedigingslinie:
De huid en de slijmvliezen vormen de eerste linie in de afweer:
- Mechanische afweer = de huid en slijmvliezen bemoeilijken het binnendringen van
ziekteverwekkers en schadelijke stoffen
- Chemische afweer = zoutzuur in maagsap doodt bacteriën; zweet en oliën op de huid zorgen voor
een pH waarop bacteriën niet kunnen groeien
Tweede verdedigingslinie:
Dit is het aspecifieke afweersysteem.
Fagocyten spelen een belangrijke rol in het aspecifieke afweersysteem:
- Fagocyten worden opgedeeld in granulocyten en monocyten
- Fagocytose is de insluiting en vertering van ziekteverwekkers door fagocyten
- Monocyten verplaatsen zich naar de weefsels en veranderen van vorm: ze worden macrofagen.
Macrofagen kunnen in tegenstelling tot granulocyten meerdere ziekteverwekkers vernietigen
Koorts is een verhoogde lichaamstemperatuur vanaf 38°C. Deze reactie wordt veroorzaakt door
macrofagen die in reactie op een ziekteverwekker cytokinen afgegeven.
- Cytokinen behoren tot de groep mediatoren (eiwitten met een regulerende functie) en ze verhogen
de normwaarde voor de lichaamstemperatuur.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annemijnwoelders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.