Samenvatting van het vak 'epidemiologie en economie van de diergezondheidszorg' gedoceerd door Jeroen Dewulf, inclusief afbeeldingen en notities van in de hoorcolleges
Epidemiologie en
economie van de
diergezondheidszorg
1e bachelor diergeneeskunde
1
,Epi: wat zich voordoet in
Demos: de populatie
Logos: bestuderen
Beschrijven en verklaren van ziekte (fenomenen) in hun natuurlijke omgeving.
Wat is epidemiologie?
Pathologie = bestuderen van het verloop en effect van ziekte in een dier
Epidemiologie = bestuderen van het verloop en effect van ziekte in een populatie
Studie van de noemer
(als ze zeggen dat er 2000 besmetting zijn, maar de noemer niet is gegeven: 2000 op 50 000,
kunnen we hier niets over afleiden)
Bestuderen van:
- Ethiologie
- Voorkomen
- Determinanten
- Manier van verspreiden
- Werking van therapie
- Mogelijkheden voor preventie
Epidemiologie:
- Infectieuze ziekten: ziekten die worden doorgegeven door een infectie
- Metabole ziekten: een hond die heel vroeg wordt gesteriliseerd (voor de leeftijd van 6
maanden), geeft veel nadelen (gewrichtsproblemen, kanker). Je krijgt dan geen hormonale
ontwikkeling en deze biedt een bescherming voor later in het leven.
- Zoonosen: ziekten die worden doorgegeven van dier op mens
<--> antropozoonosen: ziekten doorgegeven van mens op dier (vb.: corona bij katten, honden)
- Productie karakteristieken: factoren die een zorgen voor een snelle groei, een hoge melkgift bij
melkkoeien, goeie eierleg, sportkarakteristieken bij sportpaarden …
- Welzijn: ziekten worden zelfden beïnvloed door 1 factor: mensen met overgewicht, andere
onderliggende aandoeningen … zijn vatbaarder voor de meeste ziekten.
Multifactoriële ziekten
(De meeste dieren zijn geen corona verspreiders, nertsen daarentegen kunnen dit razendsnel
verspreiden, de gehele nertsenhouderij is dan ook stilgelegd)
- Preventieve diergeneeskunde
- Veterinaire volksgezondheid << one health >>
- Economie van de diergezondheidszorg
- Beleidsondersteunend
Epidemiologie: DATA
- Verzamelen van data
- Nagaan kwaliteit data
- Verwerken data
- Vertalen in interventies
- Bouwen van simulatiemodellen
2
,Epidemiologie ≠ (bio)statistiek
Epidemiologie gaat over het bestuderen van ziekten en fenomenen bij dieren, (bio)statistiek is een
middel dat hierbij gebruikt wordt
< 18de eeuw:
- Behandelen van symptomen + afslachten
- Runderpest in Europa
- 1762: eerste veeartsenijschool in Lyon
- Begin besef belang van hygiëne (cfr verbranden van karkassen)
19de eeuw:
- Opkomst van de microbiologie; de oorzaak van veel ziekten werd duidelijk
- Door: Louis Pasteur en Robert Koch
De postulaten van Koch
- Agens aanwezig bij alle dieren die ziekte hebben
- Agens komt niet voor bij dieren met een ander ziekte of bij niet-zieke dieren
- Agens in reincultuur uit zieke dieren
- Agens isoleren uit ziek dier ander dier infecteren = symptomen
OK voor acute of epidemische ziekten
20ste eeuw:
- Verbetering therapieën en preventie van ziekten
- Belang van metabole ziekten
- Veel ziekten = multifactorieel
Epidemiologie zoekt factoren die invloed hebben op voorkomen, verspreiding, preventie …
Multifactorieel karakter van een ziekte
- Toeval
- Mens
- Management
- Voeding
- Klimaat
- Huisvestiging
- Genetica
- Parasieten
- Virussen
- Bacteriën
Multi- en interdisciplinair onderzoek
= essentieel om de puzzels van de vele complexe ziekten en aandoeningen op te lossen
Beïnvloed door: - Genen
- Gedrag
- Voeding
- Infectieuze agentia
- Omgeving
- Samenleven
3
, Postulaten van Evans
- Proportie dieren met ziekte in groep met RF >> groep niet blootgesteld aan RF (= risicofactoren)
- Groep dieren met ziekte --> sign. Meer blootgesteld aan RF dan groep dieren zonder ziekte
- # nieuwe ziekte gevallen in groep blootgesteld aan de RF >> groep niet blootgesteld aan RF
- Ziekte volgt op blootstelling RF ~ incubatieperiode
- Meetbare gastheerreacties (vb.: AS) --> frequentie bij dieren blootgesteld aan RF; niet bij niet-
blootgestelden
- Onder exponentiële omstandigheden --> ziekte frequenter bij dieren blootgesteld aan RF dan bij
niet blootgestelden
- Wegnemen RF --> # nieuwe gevallen daalt
- Stijgen gastheerreactie (vb. vaccinatie) op blootstelling aan RF --> frequentie ziekte daalt
- Verbanden ziekte – RF --> verklaarbaar
Het verband tussen ziekten en risicofactoren:
Voorbeelden van multifactoriële aandoeningen
Mastitis bij rundvee
- Infectieus: S. aureus bacteriën
- Gastheer: uierconformatie
- Omgeving: bedding
Salmonellose bij varkens
- Infectieus: S. Typhimurium bacteriën
- Gastheer: dragers
- Omgeving: hygiëne, voeder, bioveiligheid
Verhaal van dokter Snow (!)
Hij was de lijfarts van de koning in de 19 de eeuw, tijdens deze periode waren er grote uitbraken van
een ziekte in Londen. Het netwerk van Southwark (een soort pompen om water te halen) zorgde
voor veel meer overlijdens dan het netwerk van Lambeth. De mensen moesten aan deze pompen
water gaan halen deze waren dus de besmettingsbron. De waterbevoorrading van Southwark kwam
van water dat stroomafwaarts ging en dat van Lambeth kwam van stroomopwaarts.
Voorbeelden belang epidemiologie in de diergeneeskunde
- Besmettelijke pleuropneumonie bij rund: uitgeroeid in Noord-Amerika in 1892; 5 jaar voor
oorzaak (mycoplasma) bekend was
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper diergeneeskundeGent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,99. Je zit daarna nergens aan vast.
