Psychologie als wetenschap
Wat is het verschil tussen psychologie als wetenschap en
mensenkennis (intuïtie)?
- Wetenschappers toetsen veronderstellingen grondiger voordat ze tot een
oordeel komen
Wetenschap en mensenkennis zijn beide belangrijk
- Wetenschap heeft intuïtieve kennis nodig om hanteerbaar te zijn. Een
specifieke theorie of model zal niet steeds bij elke cliënt werken of nuttig
zijn. mensenkennis nodig om gepast om te kunnen gaan met je cliënt.
- De psychologie kan door de strenge voorwaarden van het
wetenschappelijk onderzoek niet alles onderzoeken.
Domeinen in de psychologie
Waar komen verschillen tussen mensen vandaan?
- Twee spanningsvelden
1. Nature versus nurture
o Nature
Belang van de aangeboren eigenschappen van de mens
o Nurture
Belang van de omgeving
o Psychologie onderzoekt in welke mate dingen zoals intelligentie,
psychische stoornissen, persoonlijkheid en ontwikkeling door de
genen of door de omgeving worden beïnvloed.
2. De objectieve en subjectieve wereld
o Objectief
Zaken zoals ze echt zijn, onafhankelijkheid van de menselijke
waarneming
o Subjectief
Nadat wij de objectieve werkelijkheid hebben waargenomen,
ontstaat de subjectieve wereld. Deze verschilt per persoon en
is afhankelijk van hoe onze zintuigen werken.
,Psychologische stromingen
1. Psychoanalyse
- Freud
o Legt nadruk op onbewuste processen en het belang van de
kindertijd voor verdere ontwikkeling
o samenhang lichaam en geest
o driften (geweld, seks,..)
o mens = conflict wezen dagelijks in aanraking met conflict
o sleutel tot gezonde persoonlijkheid id, ego, superego (aangeboren
driften, behoeften)
- id
o Enige component van de persoonlijkheid die (onbewust) aanwezig is
vanaf geboorte
o instinctieve en primitieve gedrag
o genotsprincipe streeft naar onmiddellijke bevrediging van alle
verlangens, wensen en behoeften
o geen onmiddellijk bevrediging angst of spanning van de staat.
o bron van alle psychische energie, waardoor het de primaire
component van de persoonlijkheid is
- ego
o omgaan met de werkelijkheid
o ontwikkelt vanuit id
o impulsen van id worden op een aanvaardbare manier tot uitdrukking
gebracht
o realiteitsprincipe streeft ernaar om op realistische en sociaal
gepaste wijze aan de verlangens van het id te voldoen
o functioneert in bewuste, pre-bewuste en onbewuste geest
o alle verontrustende en negatieve gedachten die we over onszelf en
de omgeving hebben naar het onbewuste te verbannen.
- Superego
o Geweten
o Gedrag perfectioneren
o helpt alle onaanvaardbare neigingen van de id te onderdrukken
o worstelt om het ego te laten handelen op grond van idealistische
normen in plaats van op realistische principes.
o al onze geïnternaliseerde morele normen en idealen die we van
ouders en de samenleving krijgen
o helpt in het maken van oordelen
, o 2 delen superego
Ego ideaal
regels en normen voor goed gedrag
Gedragingen die zijn goedgekeurd door ouderlijke en andere
autoriteiten. Het gehoorzamen aan deze regels leidt tot een
gevoel van trots, waarde en prestatie
Geweten
informatie over zaken die door ouders en samenleving
als slecht worden ervaren
Deze gedragingen zijn vaak verboden en leiden tot
slechte gevolgen, straffen of schuldgevoelens en
wroeging
- afweermechanismen
o Verdringing
bepaalde onprettige gedachten en behoeftes uit het
bewustzijn worden geweerd
traumatische ervaringen
gedachten kunnen uit het bewustzijn verdwijnen, maar ze
blijven bestaan in het onbewuste (vb: dromen).
o Rationalisatie
We praten onze handelingen goed
Op die manier kan een persoon agressieve behoeftes uiten en
blijft een positief zelfbeeld intact
o Verplaatsing
We uiten onze behoeftes in afgezwakte vorm, op een manier
die maatschappelijk geaccepteerd is
o Sublimatie
uit iemand de behoeftes op een manier die de maatschappij
toejuicht of zelf beloont.
o Reactieformatie
Hierbij uiten we een behoefte door precies het
tegenovergestelde te doen van wat we werkelijk willen.
De behoeftes uiten zich in gedrag, maar ze kunnen ook op
een meer mentale manier tot uitdrukking komen
o Projectie
Volgens Freud bezitten we eigenschappen waarover we ons
schamen. We verbannen deze eigenschappen naar ons
onderbewuste, maar ze blijven wel bestaan en oefenen
invloed uit op ons gedrag en onze waarneming.
, - Overdracht en tegenoverdracht
o Overdracht
herhalen van een patroon in een belangrijke maar verstoorde
relatie uit het verleden, in een onbewuste poging deze relatie
alsnog gezond te maken.
Freud gebruikte het in de therapie en stimuleerde het
verschijnsel. Door met zijn cliënten hun overdracht te
analyseren kwamen ze snel tot inzicht
o Vb: een cliënt die boos wordt omdat zijn therapeut te weinig
voor hem doet en vervolgens wil stoppen met de therapie.
De analyse richt zich dan op vragen als: voelt de patiënt dat
andere mensen ook te weinig voor hem doen of in het
verleden hebben gedaan? Gebruikt de patiënt woede wel
vaker als pressiemiddel? Loopt hij snel weg als hij niet krijgt
wat hij wil?
Een probleem bij het analyseren van overdracht is dat deze
zich vaak heftig voordoet in het begin van de therapie,
wanneer er nog geen wederzijds vertrouwen is om de
overdracht te analyseren.
Verschil overdracht en projectie
bij overdracht gaat het om de poging om iets te
herstellen wat eerder in de relatie mis ging, bij
projectie kan het bovendien óók nog gewoon gaan over
je eigen gevoelspatronen en overtuigingen. Projectie
kan dus over meer gaan dan overdracht, overdracht
gaat alleen over de poging tot herstel van oude
relatiepatronen.
o Tegenoverdracht
De term tegenoverdracht wordt in meerdere betekenissen gebruikt
De eigen overdracht van de therapeut op de patiënt
o hoeft niet per se veroorzaakt te zijn door
overdracht van de patiënt, maar kan ook
samenhangen met associaties die de patiënt
oproept bij de therapeut.
De eigen onbewuste overdrachtsreactie van de therapeut op
de overdracht van de patiënt
is een reactie op de overdracht van de patiënt.
Wanneer bijvoorbeeld de patiënt op de therapeut
reageert zoals op zijn autoritaire vader, kan het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlottekaes99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.