Hoofdstuk 1: Situering van de gevolgen van verworven hersenletsels
1.0. Inleiding
Een verworven hersenletsel zorgt voor veel meer verandering dan je denkt.
Er zijn twee soorten gevolgen:
1) Primaire gevolgen van het hersenletsel:
- lichamelijke restbeperkingen (vb: arm of been dat niet meer wil bewegen)
- minder zichtbare gevolgen (geheugenstoornissen, communicatie- en
concentratieproblemen, karakter- of persoonlijkheidsveranderingen)
2) Secundaire gevolgen
Voorbeelden: naar school of naar het werk gaan is niet meer haalbaar,
veranderingen in de woonsituatie en de financiële situatie
Ook de houding van de omgeving zal langzaam veranderen ten opzichte van het getroffen
gezin. De mate waarin dit gebeurt, hangt samen met de ernst van de minder zichtbare en
emotionele beperkingen. De eerste bepaalt in hoge mate wie we zijn.
Motorische beperkingen zijn na lange termijn aanvaardbaar en overkomelijk. Dit in
tegenstelling tot de minder zichtbare en emotionele beperkingen.
1.1. Stoornissen, beperkingen, handicaps
Om de gevolgen van een hersenletsel beter te begrijpen, maken we een onderscheid
tussen:
1. Stoornissen
Een stoornis = iedere afwezigheid of afwijking van een psychologische, fysiologische of
anatomische structuur of functie. Ze zijn de directe gevolgen van een hersenletsel op het
zenuwstelsel of het gedrag.
Enkele voorbeelden: verlammingsverschijnselen, gevoelsstoornissen, spraak- en
taalproblemen, waarnemingsproblemen, angst en depressie.
2. Beperkingen (activiteitenbeperkingen)
Een activiteitenbeperking = iedere vermindering of afwezigheid van de mogelijkheid tot
een voor de mens normale activiteit, zowel wat betreft de manier als de reikwijdte van de
uitvoering.
Beperkingen zijn eigenlijk de gevolgen van de stoornissen voor het persoonlijk dagelijks
functioneren: iemand wordt erdoor beperkt in de uitvoering van tal van activiteiten die hij
voordien wel kon.
3. Handicaps (participatieproblemen)
Een participatieprobleem = een nadelige positie van een persoon als gevolg van een
stoornis of beperking, welke de normale rolvervulling van de betrokkene begrenst of
verhindert. Er is pas sprake van een handicap als de beperkingen ook een ernstige sociaal-
maatschappelijke invloed heeft met een inperking van het sociaal leven en
zelfwaardegevoel tot gevolg.
,De persoon kan minder deelnemen (participeren) of krijgt minder de gelegenheid om deel
te nemen aan activiteiten in het dagelijks levens.
1.2. Een kader om gevolgen te situeren
Er bestaat een model van de relaties tussen onze hersenen en ons gedrag. Ook de gevolgen
van een hersenletsel passen in dit model.
Een bepaald ziektebeeld of een ongeval kan leiden tot een beschadiging van de hersenen.
Aan de basis ligt:
een interne oorzaak , deze liggen bij het individu zelf (o.a. genetische afwijkingen,
bepaalde neurologische aandoeningen : hersenbloedingen, -infarct of –tumor)
een externe oorzaak, deze liggen buiten het individu ( bijwerkingen van medicatie
of traumatische hersenletsel: ongeval en dergelijke)
, De aard en de ernst van de stoornis is afhankelijk van de plaats en de grootte van de
beschadiging. Deze wordt vastgesteld via beeldvormingstechnieken van de hersenen zoals
structurele CT- en MNR- (of MRI)-scans
functionele SPECT- en PET-scans
Een hersenletsel kan leiden tot duidelijke zichtbare gevolgen (primaire neurologische
symptomen). We bedoelen :
Sensorische stoornissen (voelen, horen en zien)
eenzijdige gezichtsvelduitval of gevoelsstoornissen
Motorische stoornissen (bewegen)
hemiplegie (éénzijdige verlammig) of hemiparese van 1 of meerdere ledematen
Het in stand houden van een goede alertheid
Er is ook sprake van minder zichtbare gevolgen. Enkele voorbeelden: aandachts- en
concentratieproblemen, geheugenproblemen, taalproblemen, gedragsveranderingen, …
Dit zijn gedragsneurologische of neuropsychologische gevolgen.
De neuropsycholoog zal de neuropsychologische klachten en problemen in kaart brengen.
Hij inventariseert :
de stoornissen in aandacht, geheugen, probleemoplossend vermogen, taalfuncties,
praxis en visuele perceptie
de veranderingen in het emotioneel functioneren en persoonlijkheidsveranderingen
De beschadiging van de hersenen samen met de zichtbare en minder zichtbare gevolgen
kan leiden tot aanzienlijke beperkingen in het dagelijks functioneren. Concreet wil dit
zeggen dat mensen met een verworven hersenletsel afhankelijk zijn van anderen.
Voorbeelden: zelfverzorging, communicatie, concentratie, …
Vaak leidt dit tot ernstige problemen in de thuissituatie of de omgeving.
Een hersenletsel komt tot uiting in gedragsveranderingen omdat het gedrag onderhevig is
aan psychologische en psychosociale factoren. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
Interne modulerende factoren: persoonlijkheids- en motivationele factoren
Voorbeeld: interesses, sociaal inzicht, faalangst, …
Externe modulerende factoren: sociale en pedagogische factoren
Voorbeeld: opvoedingsstijl en gezinsstructuur
Deze hebben invloed op hoe iemand omgaat met een hersenletsel. Dit noemen we
het copinggedrag.
De factor tijd speelt een grote rol bij alles. Zo kan eenzelfde hersenletsel een verschillend
effect en verloop hebben naargelang het moment waarop de beschadiging in de levensloop
plaatsvindt. Voorbeeld: hersenletsel bij een kind – bij een volwassenen
Er is een belangrijkje accentverschuiving na het ontstaan van een hersenbeschadiging. In
het begin ligt de nadruk op de stoornissen, maar later op het leren omgaan met de
beperkingen en de handicap.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AlexandraN. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.