Basis van gedrag
Waarnemingen
0. Intro: is de waarneming voor iedereen gelijk?
Neen: zie o.a. synesthesie
= Zeldzaam fenomeen: 1/20 heeft dit
= Letterlijk: zintuigen ‘werken samen’= wanneer een zintuig geprikkeld wordt, ervaart men ook gewaarwordingen
van een ander zintuig
Vb Kleur-woord-synesthesie: woord horen -> kleur zien
=> CONCLUSIE: waarneming gebeurt niet op het niveau vd zintuigen, wel in de hersenen!
=> Waarnemen is niet gelijk aan gewaarwording
1. Het waarnemingsproces in vogelvlucht
Zintuigen hebben RECEPTOREN -> Receptoren zetten prikkels om in zenuwimpulsen= TRANSDUCTIE
Hersenen moeten ruwe informatie interpreteren
Bijvoorbeeld: de visuele waarneming
- 1ste stap: het beeld wordt omgekeerd geprojecteerd op je netvlies (‘retina’)
- 2de stap: netvlies bevat 2 soorten receptoren
• staafjes= +/- 120 miljoen per oog=> Licht & donker
• kegeltjes= +/- 6 miljoen per oog=> Kleurgevoelig
Gele vlek (fovea)= plaats waar je op focust als je naar iets kijkt=> Grootste concentratie kegeltjes
Blinde vlek: Gezichtszenuw naar hersenen
- 3de stap: transductie = de staafjes en kegeltjes (= de receptoren) zetten het binnenkomende licht om in
zenuwimpulsen. Deze worden via de gezichtszenuwdoorgestuurd naar de diverse centra in de
hersenen
- 4de stap: de informatie wordt verwerkt tot een totaalbeeld dat wordt geïnterpreteerd
1.1. Waarneming VS gewaarwording
Gewaarwording of sensaties
= Onmiddellijk resultaat van een prikkeling van de zintuigen
Bewustzijnsinhouden: licht versus donker, kleur, losse geluiden, ...
(passief)
Waarneming of percepten
= Resultaat van meer diepgaande verwerkingsprocessen
Betekenisvolle gehelen: bekend logo, muziek van Adele, smaak van pita...
(actief)
Waarnemen= activiteit waarbij het hele individu betrokken is => Informatie uit diverse zintuigen worden
onderling vergeleken en op elkaar betrokken•Vb. Rauw gehakt
, Daarnaast spelen ook andere processen rol: Motoriek, Geheugen, Fantasie, Denken, Behoeften, Interesses,
Emoties
1.2. Drie psychologische activiteiten
i. Selecteren
ii. Structureren
iii. Zingeven
2. Waarnemen is selecteren
2.1 De verschillende zintuigen
Exteroceptieve zintuigen: informatie van buitenaf
Interoceptieve zintuigen: informatie van binnenin
Proprioceptieve zintuigen: informatie over de positie van het lichaam
2.2 Het waarneembare spectrum
Adequate prikkel= de energievorm waarvoor een receptor het meest gevoelig is
Gevoeligheid van een receptor voor een soort prikkel is echter nietonbeperkt
2.3 De minimumintensiteit van de prikkels
Absolute drempel(=detectiedrempel)= minimumintensiteit die een prikkel moet hebben om hem te kunnen
waarnemen
Maximumgrens?: Pijndrempel
2.4 De differentiële gevoeligheid
Differentiële drempel (= de verschildrempel)= het minimumverschil dat nodig is om twee
prikkels van elkaar te kunnen onderscheiden
Wet van Weber: de differentiële drempel is geen vaste grootheid, maar wel een vaste verhouding
(WEBERFRACTIE) ten opzichte van de intensiteit van de uitgangsprikkel
Het juist waarneembare verschil is groot als de intensiteit van de stimulus groot is, en klein
als de intensiteit klein is
=> de weberfractie verschilt naargelang het soort zintuig, hoe kleiner de fractie, hoe
gevoeliger de zintuiglijke modaliteit (zie tabel 3.2.)
Vb: een donkere ruimte met kaarsen. => De Weberfractie van kaarslicht is 0,017.
Gevraagd: Hoeveel kaarsjes moet je toevoegen om een verschil in lichtintensiteit te
zien...
• als er maar 10 kaarsen staan? 10 x 0,017 = 1.7 kaars = ongeveer 2 kaarsen
• als er 600 kaarsjes staan? 600 x 0,017 = 10.2 = ongeveer 10 kaarsen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Apachke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
