Dit is een samenvatting van het vak Beleid, politiek en samenleving. Voor het examen had ik enkel mijn samenvatting geleerd en was er vanaf de eerste keer door!
Beleid, Politiek en Samenleving
Inleiding
De signaalfunctie van sociaal werk
Kerntaak= positie innemen en signaleren
Radicaal sociaal werk
o Bevraagt de legitimiteit van voorzieningen, instellingen en economische systemen
o Verbetering van welzijn realiseren door fundamentele veranderingen
o Conflictbenadering: samen met de doelgroep strijd voeren
o Individuele en collectieve weerstand, al dan niet toegedekt
3 vormen structureel SW o Mullaly (2007): Radicaal humanisme <--> radicaal structuralisme
Radicaal humanisme= door vorming mensen bewust maken actie
ondernemen
Radicaal structuralisme= primeert sociale verandering, alternatieve diensten
uitbouwen buiten het systeem
Kritisch sociaal werk
o Kritische reflectie: reproduceert sociaal werk onderdrukking?
o Eigen denkbeelden en discours ter discussie stellen
Beleidsgericht sociaal werk
Inspelen op de beleidscyclus via beleidsbeïnvloeding
Samenwerkingsmodel: machtsverwerving cruciaal
Beleidscyclus: “a never ending story”
Agendasetting: probleem op de agenda zetten
Beleidsbepaling: wat wil je bereiken?
Besluitvorming
Implementatie: uitvoeren Hulpmiddelen beleidsbepaling
Evaluatie
Beleidsbeïnvloeding
= proces dat bepaalde verandering wil realiseren door op een systematische en doelgerichte manier
druk uit te oefenen op het beleid
1
,Fasen:
1. Fase 1: Analyse
= informatie verzamelen en verwerken
2. Fase 2: Doelbepaling
= welke verandering heb je voor ogen?
3. Fase 3: Strategiebepaling
= nadenken over basisstrategie, over de rol van alle actoren in het beleidsspeelveld, over
communicatiestrategie
a. Fase 4: machtsverwerving
= voldoende machtsmiddelen inzetten
b. Fase 5: Beïnvloeding
= via formele en informele kanalen
Deel 1: Hoe komt beleid tot stand?
1. Politiek en democratie
1.1 Politiek
Wat is politiek?
Politika= de zaken die met de polis te maken hebben
o Politès= burger als ‘publiek persoon’
o Idiotès= burger als ‘privaat persoon’
De productie van beslissingen die bindend zijn voor de bevolking
Vele definities – essentie:
o Een collectieve activiteit van mensen die een gemeenschappelijk lidmaatschap
aanvaarden of minstens erkennen dat ze een bepaald lot delen
o Het verzoenen van uiteenlopende opinies en belangen door middel van dialoog,
debat en discussie
o Politieke beslissingen leiden tot een beleid dat door een gemeenschap officieel
wordt erkend en die de overheid, desnoods met macht, in de praktijk brengt.
Visies op politiek:
Historisch
o Aristoteles: politiek als deel van een volwaardig leven, morele plicht
o Machiavelli: macht verwerven, het doel heiligt de middelen
o De Verlichting: hoe de samenleving organiseren om het beste voor mens en
maatschappij te realiseren?
Hedendaags
o Aspectbenaderingen: politiek is een aspect van het leven, van alle gedrag
o Domeinbenaderingen: politiek vindt plaats binnen het politieke domein de politiek:
2
,1.2 Democratie
Wat is democratie?
Demokratia
o Demos= het volk
o Kratein= regeren Het volk regeert
Non-democratie
o Dictatuur
Absolute macht, onbeperkt mandaat
Beperkte politieke rechten en vrijheden
Hiërarchische maatschappijvisie, eis van gehoorzaamheid aan politieke
leiders
o Totalitair systeem
Controle op elke aspect van het leven
Totale ondergeschiktheid en gehoorzaamheid
Fundamentele ingreep op het burgerleven
Overheid schrijft culturele, economische, morele… keuzes voor
Bestuur:
Van het volk
o De macht gaat uit van het volk (of de Natie)
o Het soevereine volk delegeert haar macht aan volksvertegenwoordigers
Door het volk
o Directe democratie
Vb. referenda
o Indirecte democratie
Vertegenwoordigers aanduiden via verkiezingen of loting
Deliberatieve democratie
Dialoog tussen burgers en bestuurders
Voor het volk
o Bestuur in het algemeen belang
<--> de ‘algemene wil’ van het volk?
Basisonderdelen van een democratie
‘Rule of Law’
o De wet moet de macht van de staat en de bestuurders beperken
o Niemand staat boven de wet
o ‘Checks and balances’, oa. door scheiding der machten (trias politica)
Inclusie en gelijkheid
o Democratische rechten en vrijheden moeten voor iedereen gelden
o Politieke rechten en vrijheden aan iedereen op gelijke basis toekennen
Vb. vrijheid van meningsuiting, algemeen stemrecht, …
Parlementair stelsel met een competitief, open meerpartijensysteem
Goed functionerende instellingen
o Zeggenschap, macht, informatie en vrijheid voor het parlement
o Onafhankelijke en deskundige administraties
Democratie en vertegenwoordiging
3
, Keten van vertegenwoordiging = keten van verantwoording
o Burgers <--> Parlement Regering <--> Administratie
o Vrijheid van handelen? ‘handelen namens’ of ‘handelen voor’?
Modellen
o Afgevaardigdemodel: vertegenwoordiger van deelbelangen, als gezant / doorgeefluik
o Regentmodel: volmacht om te handelen voor het algemeen belang
o Mandaatmodel: mandaat van het volk om een (partij)programma uit te voeren
o Resemblance model: vertegenwoordiging lijkt qua samenstelling op haar kiezers
1.3 Politieke participatie
Traditionele indeling
o Institutionele participatie (bv. gaan stemmen bij verkiezingen)
o Partijpolitieke activiteiten (bv. deelname aan partijcongressen)
o Maatschappelijke activiteiten (bv. lidmaatschap middenveldorganisatie)
o Directe individuele contacten (bv. minister aanschrijven, schepen aanspreken, …)
Nieuwe vormen
o (Sociale) media (Twitter, blogs, …)
o Burgerinitiatieven (bv. G1000)
o Lokale referenda
o ‘Participatory budgets’
Verkiezingen
De Belgische kieswetgeving: zie GIS
Enkele vraagstukken omtrent verkiezingen
o Wie mag stemmen?
EU-burgers?
Migrantenstemrecht?
o Stemgerechtigde leeftijd?
21 jaar 18 jaar 16 jaar?
o Stemplicht of stemrecht?
Stemplicht of opkomstplicht?
Vervolging?
Wat gebeurt er met de blanco-stem?
Kiessystemen:
Meerderheidskiessystemen
o First past the post (FPTP) (bv. lagerhuis VK)
Eén zetel per kiesdistrict (‘single member districts’)
Kandidaat met relatieve meerderheid (meest aantal stemmen) wint die zetel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liezedierckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
