Sociale zekerheidsrecht
Handboek is basis: op examen zeggen dat je wetboek 2018-2019 gebruikt (vooral voor bedragen)
Module 1
1. Inleiding tot het Socialezekerheidsrecht
Wat is sociale zekerheid?
Sociale zekerheid= de overheid die de beslissingen of bestaanszekerheid van elke burger probeert te
waarborgen
= sociale bijstand + sociale verzekeringen
iedereen komt risico’s tegen, deze hebben gevolgen
Inkomsten dalen
o Vb. zwangerschap, ziekte, werkloosheid, ouderdom
Uitgaven stijgen
o Vb. ongeval, zware ziekte, medische zorgen
Sociale zekerheid gaat door middel van regelingen ervoor proberen zorgen dat je een
bestaanszekerheid hebt risico’s proberen afdekken
Waar komt dit vandaan?
Vroeger familie (in sommige culturen nog steeds)
Mensen die eigendom vergaren
o Door sparen eigen zekerheid opbouwen
Caritas
o Mensen die veel geld hebben gaan mensen met weinig geld geven, hulp bieden
o Vooral minimum bieden
Mutualisering
o Mensen gaan zich verenigen
o Zelf verzekeringssysteem opstellen
Denkt aan kastje van de arbeiders
2 laatste: sociale bijstand en sociale diensten en sociale verzekering= sociale zekerheid
Sociale verzekering= overheid zorgt ervoor dat bijdrage geint wordt, betaalt word. Mensen die
bijdrage geven zullen hier van kunnen genieten wanneer dit moet.
Sociale bijstand= mensen die onder menswaardig minimum leven moeten geld krijgen via bijstand
Sociale diensten= diensten die bestaanszekerheid creëren Vb. ziekenhuizen
De bijdragen die worden betaald op het loon van de werknemers, worden gebruikt voor de
financiering van de sociale zekerheid voor alle rechthebbende.
Zie structuur sociale zekerheid p4
1
,De solidariteit is gewaarborgd doordat.
Werkende mensen bijdragen moeten betalen in verhouding tot hun loon
De financiering grotendeels gebeurt door de gemeenschap
De vakbonden, ziekenfondsen en de werkgeversorganisatie mee beslissen over verschillende
aspecten van het systeem
De sociale parastatalen zijn
Rijksinstituut voor Ziekte- en invaliditeit RIZIV
Federale Pensioendienst (FPD)
Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA)
Rijksdienst voor Jaarlijkse vakantie (RJV)
Regionale sociale parastatalen
o Verantwoordelijke voor gezinsbijslag
Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s (federis)
zie schema p6
De sociale zekerheidsregeling geldt voor werknemers en werkgevers die verbonden zijn door een
arbeidsovereenkomst
arbeid, gezag, loon
Sommige categorieën worden gelijkgesteld met werknemers
Leerjongens
Niet-werknemers
o Personen die zonder arbeidsovereenkomst verbonden zijn en tegen loon
arbeidsprestaties verrichten onder het gezag van een andere persoon
Au pairs
Sociale verzekering
Tot de sociale zekerheid worden traditioneel zeven takken gerekend.
1. Ziekte- en invaliditeitsuitkering
2. Arbeidsongevallenverzekering
3. Beroepsziekteverzekering
4. Rust- en overlevingspensioen
5. Werkloosheid
6. (Oude) gezinsbijslagen
7. Jaarlijkse vakantie
Mensen die werken, geld geven betalen bijdrage voor het moment of de mensen die door dat risico
gevat worden.
3 stelsels
De stelsels der loontrekkende
o Algemeen stelsel
Alle klassieke takken van de sz
o Bijzondere stelsels
Aanvullende sz
2
, Bestaanszekerheid
voor mijnwerkers en zeelieden
Het stelsel van zelfstandigen
o Verzekerd voor 5 takken van sz
Geneeskundige verzorging, arbeidsongeschiktheid of invaliditeit,
moederschapsverzekering, gezinsbijslag, het pensioen, faillissement
o Aansluiten bij sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen of nationale hulpkas voor
de sz der zelfstandigen
Beheert door Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen
(RSVZ)
2 taken
o Innen van bijdragen
o Coördineren van de uitbetaling van uitkeringen
De stelsels van ambtenaren
o Personeelsleden van plaatselijke en provinciale overheden
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Plaatse en Provinciale
Overheidsdiensten (RSZPPO)
o Andere administraties
Tewerkstellende overheid is verantwoordelijk
Kenmerken:
Verplicht en contributief
o = je moet verplicht bijdrage, je hebt niet de keuze
Gekoppeld aan beroepsactiviteit
o Werknemer
o Zelfstandige
o ambtenaar
Onafhankelijk van behoeftigheid
o Je hebt heel je leven pensioen betaalt, je krijgt sowieso pensioen ook al heb je veel
geld
o Je draagt bij dus je krijgt
Verblijf in België niet vereist
Sociale bijstand
= vangnet voor mensen die zich niet kunnen beroepen op sociaal verzekeringssysteem
Je hebt nooit gewerkt nooit bijdrage betaalt nooit verzekerd worden valt uit de boot
Vb: je hebt handicap, je wordt arbeidsongeschikt dus arbeidsongeschiktheidsuitkering van sociale
zekerheid. Als je hier geen recht op hebt dan heb je de sociale bijstand.
1. Leefloon (en sociale bijstand in bredere zin)
2. Inkomensgarantie voor ouderen (pensioenen)
3. Tegemoetkoming aan personen met een handicap (arbeidsongeschiktheid)
4. Gewaarborgde gezinsbijslag
Kenmerken
3
, Niet contributief
Los van beroepsactiviteit
Behoeftigheid
o Enkel sociale bijstand als je in behoeftige situatie zit
o Je krijgt minimum
Verblijf in België is vereist
De gezinsbijslagen: een buitenbeentje
Nieuwe groeipakket (opvolger van gezinsbijslag) is niet meer gekoppeld aan professionele status van
de ouder, maar is een universeel recht van het kind.
elk kind krijgt zelfde bedrag, ongeacht waar (en of) de ouders werken. Het is dus niet langer een
‘verzekering’ (contributief).
Het is groeipakket is universeel. Elk kind krijgt het, ongeacht vroegere bijdragen! In dat opzicht lijkt
het op een bijstandsregeling. Echter, anders dan bij bijstandsregelingen hoef je niet behoeftig te zijn.
De RSZ
Geld, gegevens, sociale zekerheid voor sociale verzekeringen (niet sociale bijstand)
Kind krijgen kinderbijslag
Ziek uitkering
Pensioen vervangingsinkomen
Been breken betaalbaar naar ziekenhuis
RSZ= rijksdienst voor sociale zekerheid
Taken
Geld verzamelen en verdelen
Informatie verzamelen en verdelen
eigentijds, doeltreffend en klantengericht
1. Inzamelen van gegevens
o Werkgevers gegevens van werknemers
o Via elektronica
2. Gegevens bepalen sociale bijdrage
o Hoeveel elke werkgever en werknemer moet bijdrage aan de RSZ
o Sociale bijdrage= verplicht
3. Met bijdrage financiert RSZ verschillende takken van de sociale zekerheid
o Kinderbijslag
o Uitkering
o Jaarlijkse vakantie
o …
Alles elektronisch
Vroeger vooral bezorgde burgers, verzamelde geld in kas. Na economische crisis greep overheid in,
deze zekeringen bieden meer bescherming en zekerheid.
Hoofdtaak: financiering van de sociale zekerheid waarborgen voor alle werknemers in België.
Met de tijd meegaan, meegaan met economische veranderingen.
4
