Dit is een samenvatting voor het vak ontwikkelingspsychologie in het tweede bachelorjaar aan de vub. Het is gebaseerd op de colleges en het digitaal cursusmateriaal van het vak gegeven door professor Van Den Broeck. Het is een duidelijke en volledige samenvatting om te kunnen slagen voor het vak.
• Imitatie (nabootsing):
o Imitatie bij pasgeborenen van gelaatsuitdrukkingen (Meltzoff et al.)
¨ 12-21 dagen na de geboorte vertonen baby’s al imitatiegedrag van
gelaatsuitdrukkingen.
¨ Universeel fenomeen
¨ MAAR er zijn ook enkele nulstudies bij
Þ Geen volledig zekere kwestie
¨ De beweging zien is noodzakelijk om imitatie te vertonen (bv. tong uitsteken)
¨ Kan nog voorkomen 24 uur na de beweging
¨ 2-3 maanden oud (kindje is ouder) => dan is het moeilijker waar te nemen
(meer geïnteresseerd in andere dingen volgens Meltzoff)
o Automatische respons die in de tijd verdwijnt (reflex) <-> flexibele, willekeurige
vaardigheid
à Hoe imitatie interpreteren?
¨ Sterk controversieel
¨ Een jaar geleden: nieuwe meta-analyse
Þ Conclusie dat het in eerste instantie op die vroege babyleeftijd toch
gaat om een reflexmatig gebeuren
Þ Gaat in tegen wat Meltzoff zei
¨ Sociaal-communicatieve functie: baby’s imiteren om de interactie met
anderen te laten doorgaan.
• Motorische ontwikkeling:
o De evolutie van de motorische ontwikkeling breidt de mogelijkheden van het kind
geweldig uit
o Evolueert van ritmische stereotype bewegingen zonder specifiek doel
à Naar georganiseerde willekeurige bewegingen
¨ Evolueert van eerst ontwikkeling in de grove motoriek: zich in de omgeving
bewegen
¨ Ook ontwikkeling in de fijne motoriek: manuele vaardigheden (vooral in de
handen)
o Sociale relaties worden hier ook door beïnvloed.
à Ouders/opvoeders gaan grenzen moeten stellen aan het kind (kind mag niet alles
vastpakken)
o Kind kan dit ook gebruiken als vorm van communicatie (bv. wijzen)
• Trends in de motorische ontwikkeling:
1. Cephalocaudaal:
¨ “Hoofd naar staart” (letterlijk)
¨ Hoofd zal eerder ontwikkelen voor de armen en romp, en dan pas benen
2. Proximodistaal:
¨ Van centrum van lichaam naar buiten
¨ Eerst controle van het hoofd en de romp, daarna de armen en benen,
daarna de handen en voeten, vingers en tenen.
, o Er is een grote variatie tussen kinderen
Þ Volgorde in de motorische ontwikkeling is niet altijd volledig vaststaand.
o Er zijn heel wat kinderen die bv. kruipen overslaan, gaan niet kruipen
Þ Hebben geen ontwikkelingsachterstand/problemen.
• Motorische vaardigheden als een dynamisch systeem:
o Toenemende complexe actiesystemen
¨ Het verwerven van steeds complexere systemen die in actie moeten treden.
¨ Verschillende deelacties dienen gecoördineerd te worden en aangepast te
worden aan de omgeving
o Continu interactie met de omgeving
Þ Motoriek wordt steeds beter en beter afgestemd op die omgeving
o Die motorische ontwikkeling kan nooit volledig erfelijk bepaald zijn
o 4 factoren in elke nieuwe vaardigheid
1. Ontwikkeling centraal zenuwstelsel
2. Bewegingsmogelijkheden
3. Doel van het kind
4. Steun door de omgeving (fysieke omgeving!!!)
o Culturele variatie
¨ Niet in alle culturen op dezelfde manier hierop inspelen
• Ontwikkeling van de fijne motoriek:
o Vuistjes (geboorte -1ste weken)
o Prereaching:
¨ Pogingen om een object te pakken te krijgen, maar niet accuraat en geen
gecoördineerd grijpen (tot 2 maanden)
o Gericht reiken (vanaf 3 maanden), matuur reiken (5-6 maanden)
à 5-6 maanden: zelfs al reiken naar een object in het donker (eerst is het object
belicht geweest en dan doe je het licht uit) => Ze doen dit op grond van de
proprioceptieve informatie
o Grijpen:
¨ Met de handpalm (4 maanden), duimoppositie (7 maanden), evolueert naar
pincetgreep (9 maanden) (eerst met de zijkant van de wijsvinger, daarna met
de vingertop)
o Coördinatie tussen beide handen:
¨ Functionele asymmetrie: complementaire handelingen (5-6 maanden)
¨ Bv. met de ene hand iets vastnemen en met de andere hand fijner gaan
expoleren/verkennen
o Tussen 8 en 11 maanden: er komt aandacht vrij van de motorische bewegingen want
die worden meer en meer vanzelfsprekend. Om zich dan toch te kunnen gaan
aanpassen aan voorafgaande en daaropvolgende gebeurtenissen.
à Anticiperen
à Bv. aanloop nemen voor ze een bal wegstootten.
, • Ontwikkeling van perceptie:
o Relatie tussen motorische actie en perceptie
¨ Tussen wat je motorisch kan en wat je allemaal kan waarnemen (en
omgekeerd)
o Interactie van aangeboren disposities, ervaringen en hersenontwikkeling
o Voorwaarden voor emotionele en sociale ontwikkeling en taalontwikkeling
o Onderzoek via non-verbale responsen, operante conditionering, habituatie en
psychofysiologische metingen
• Tastzin:
o Baby’s zijn gevoelig voor aanraking:
¨ Reflexen
¨ Belangrijk voor interactie met de ouders (moeders herkennen hun baby door
tast)
¨ Strelen induceert responsief gedrag
o Baby’s zijn pijngevoelig (circumcisie = de besnijdenis)
o Via tast wordt de omgeving verkend
¨ Rond 6 maand piek van exploreren via de mond
• Smaak en geur:
o Zoet, zuur en bitter worden door pasgeborenen gediscrimineerd (kunnen
onderscheid maken)
à Verschillende gelaatsuitdrukkingen
o Voorkeur voor zoet (moedermelk is lichtjes zoet); smaak voorkeur kan geleerd
worden (bv. soyamelk bij baby’s die allergisch zijn voor koemelk
=> leerproces)
o Ook geurvoorkeur (ook hierbij leerprocessen):
¨ Banaan: ontspannen
¨ Rotte eieren: fronsen
o Bij vele dieren is geur belangrijk voor wederzijdse erkenning van moeder en kind
¨ Baby’s worden aangetrokken door de geur van hun moeder en moedermelk
¨ Omgekeerd ook herkenning van haar baby door de moeder
• Evenwicht:
o Gebaseerd op informatie van 3 types van sensorische stimulatie:
1. Vestibulair systeem
¨ Zit in het binnenoor è slakkenhuis è semicirculaire kanaaltjes
2. Proprioceptief
¨ De sensaties die je hebt in je huid, in je gewrichten, in je spieren
3. Optische flow
¨ Heeft te maken met het visuele aspect
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ranikemps. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
