Deze samenvatting werd geschreven voor het vak kleur & licht in het eerste jaar interieurvormgeving.
Het document bevat zowel een samenvatting als enkele voorbeeldvragen voor het examen van kleur & licht.
,HOOFDSTUK 1: INLEIDENDE BEGRIPPEN
GESCHIEDENIS
2 lichtbronnen ter beschikking tot aan de 18de eeuw: natuurlijk daglicht en de vlam.
Deze twee soorten verlichting dicteerden de patronen van het leven en de architectuur door de eeuwen heen.
Nieuw tijdperk werd ingeluid met de uitvinding van de gasverlichting en nadien met de elektrische verlichting.
KWANTITATIEF LICHTONTWERP
De toenemende industrialisatie leidde tot:
- Intensieve studies op het gebied van werkplekverlichting
- Onderzoek naar de invloed de verlichtingssterkteniveaus
- Type verlichting op de productie-efficiëntie
Deze studies resulteerden in uitgebreide regels en voorschriften voor:
- De minimale verlichtingssterkteniveaus
- De kwaliteit van de kleurweergave
- De beperking van verblinding
Met tijd werden deze voorschriften normen die deel uitmaken van de bescherming van gezondheid en welzijn
op werkplaatsen maar ook daarbuiten.
Deze benadering liet de psychologie van de waarneming echter totaal ongemoeid.
De vraag hoe mensen gebouwen waarnemen en hoe verlichting ook een esthetisch effect waarborgt,
overstijgt de kwantitatieve verlichtingsregels en -voorschriften.
KWALITATIEF LICHTONTWERP
De opvatting om de menselijke waarneming tot een fysiologisch georiënteerd niveau te beperken, leidde tot
onvoldoende verlichtingsconcepten.
Het waarnemingsgerichte lichtontwerp is niet louter het primair denken in termen van kwantitatieve
verlichtingssterkteniveaus of luminantiedistributie, maar in termen van kwalitatieve factoren.
WAARNEMINGSGERICHT LICHTONTWERP
In het waarnemingsgerichte lichtontwerp van de jaren ’60 werd de mens met zijn behoeften niet langer
beschouwd als “ontvanger” van zijn visuele ruimte, maar als een actieve factor in het waarnemingsproces.
De ontwerpers analyseerden wat de betekenis was van de afzonderlijke ruimtes en de functie ervan.
RICHARD KELLY
Kelly ontdoet zich van de rigide beperkingen van het gebruik van uniforme verlichtingssterkte als centraal
criterium van het lichtontwerp.
In de jaren ’50 maakte Kelly een onderscheid tussen 3 basisfuncties:
- Basis/algemene verlichting
- Accentverlichting
- Licht om erop te kijken
BASIS/ALGEMENE VERLICHTING
= De algemene verlichting die het volume en zijn ruimte zichtbaar maakt. Ze zorgt ervoor dat de grenzen van
de ruimte, de aanwezige objecten en de mensen zichtbaar zijn.
Doel: niet het produceren van “een laag van licht” of “one-size-fits-all” verlichting op het veronderstelde
optimale verlichtingsniveau, maar het opbouwen van een gedifferentieerde verlichting die voortbouwt op de
basis laag van het ruimte-licht.
1
,ACCENTVERLICHTING
Om tot een differentiatie te komen stelde Kelly een tweede laag of type licht voor, die hij de naam “accent
verlichting” gaf (licht om aandacht te trekken).
Dit is waar aan de verlichting voor het eerst de uitdrukkelijke taak wordt gegeven om actief te helpen
informatie over te brengen.
Zones met essentiële informatie kunnen worden benadrukt door accentverlichting, terwijl de secundaire of
afleidende informatie kan worden afgezwakt door toepassing van een lager lichtniveau.
LICHT OM EROP TE KIJKEN
“Licht om naar te kijken”, resulteert uit het inzicht dat licht niet alleen onze aandacht vestigt op informatie,
maar ook informatie kan vertegenwoordigen in en door zichzelf.
Dit geldt vooral voor de spiegelende effecten die puntlichtbronnen kunnen produceren op reflecterende of
refracterende materialen.
Bovendien kan de lichtbron zelf ook worden beschouwd als briljant en decoratief.
Dit “licht om naar te kijken” kan ambiance toevoegen, vooral aan prestigieuze plaatsen.
Wat traditioneel geproduceerd werd door kroonluchters en kaarslicht kan nu worden gerealiseerd in een
modern lichtontwerp door het gericht gebruiken van lichtbeelden of door het creëren van effecten op de
verlichte materialen.
WILLIAM LAM
Hij maakte onderscheid tussen twee groepen van criteria:
- De “activiteitsbehoeften” = de behoeften als gevolg van het uitvoeren van activiteiten binnen een
visuele ruimte.
- De “biologische behoeften” = de psychologische eisen die aan een visuele ruimte worden gesteld en
die toepasselijk zijn in elke context
ACTIVITEITSBEHOEFTEN
De “activiteitsbehoeften” beschrijven de vereisten aan licht die nodig zijn voor het uitvoeren van bepaalde
activiteiten binnen een ruimte.
In tegenstelling tot de voorstanders van een kwantitatief lichtontwerp, streeft hij naar een uniforme
verlichting die alleen bedoeld is voor de meest moeilijke visuele taak.
BIOLOGISCHE BEHOEFTEN
Lam beschouwt het 2de complex van zijn systeem van essentieel belang.
De biologische behoeften sommen de psychologische eisen op, die worden geplaatst op een visuele ruimte en
die in elke context toepasbaar zijn.
De biologische behoeften hebben grotendeels betrekking op onbewuste eisen die fundamenteel zijn voor het
beoordelen van een emotionele situatie.
Ze hebben betrekking op het gevoel van welzijn in een visuele ruimte.
De emotionele evaluatie van een visuele ruimte hangt af van de vraag of die ruimte duidelijk de vereiste
informatie bevat of dat ze de informatie voor de waarnemer verborgen houdt.
ORIËNTATIE
Van alle fundamentele psychologische eisen die aan een visuele ruimte worden gesteld, plaatst hij de
noodzaak aan een duidelijke oriëntatie op de 1ste plaats.
Oriëntatie kan in eerste instantie worden uitgelegd in ruimtelijke termen.
ONDERSCHEIDINGSMOGELIJKHEID
2
, Een 2de groep van psychologische behoeften heeft betrekking op hoe goed de omliggende structuren kunnen
worden waargenomen en begrepen.
In 1ste instantie valt op te merken dat alle gebieden van de ruimten voldoende zichtbaar moeten zijn.
Dit is de beslissende factor voor ons gevoel van veiligheid in een visuele ruimte.
COMMUNICATIE
Een bepaalde ruimte moet het contact met andere mensen vergemakkelijken, maar tegelijkertijd moet het
ook mogelijk zijn privéterreinen te omschrijven.
Een dergelijk particulier gebied zou kunnen worden gedefinieerd door een lichtvlek die enkele zitplaatsen of
een conferentietafel verlicht binnen een grote ruimte.
EXAMENVRAAG LAM & KELLY: WANNEER IS DIE KWALITATIEVE AANPAK BEGONNEN?
KIJKEN EN WAARNEMEN
De meerderheid van de informatie die wij ontvangen over de wereld
om ons heen bereikt ons via onze ogen.
Licht is niet alleen een essentiële voorwaarde, het is het medium
waarmee we in staat zijn om te zien: dankzij de intensiteit, de
manier waarop het wordt verspreid en via zijn eigenschappen.
Uiteindelijk is het de werkelijke invloed die de verlichting heeft op
de gebruiker van een ruimte en zijn subjectieve waarneming, die
beslist of een verlichtingsconcept succesvol is of niet.
FYSIOLOGIE VAN HET OOG
Bij de beschrijving van de menselijke waarneming is het
onvoldoende om het oog enkel als een optisch systeem te beschouwen.
Het waarnemingsproces is niet alleen een kwestie van hoe een beeld van onze ruimte wordt overgedragen op
het netvlies, maar ook hoe dit beeld wordt geïnterpreteerd en hoe we onderscheid maken tussen objecten
met constante eigenschappen in een veranderende ruimte.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MartheOosterlynck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
