2018 -
2019
Ontwerp & vormleer
SAMENVATTING EXAMENS SEMESTER 2
MARTHE OOSTERLYNCK
,Samenvatting - Ontwerp & vormleer
SEMIOTIEK
De studie van het karakter, het ontstaan en het gebruik van tekens en tekensystemen > “tekenleer”.
Semiotiek omvat:
- Semantiek: betekenis van tekens.
- Pragmatiek: gebruik van tekens.
- Syntaxis: onderlinge verhouding van tekens.
SOORTEN TEKENS
- Index: teken verwijst naar een ander object op basis van een duidelijk inhoudelijk verband bv.
rook en vuur.
- Icoon: teken verwijst naar een ander object op basis van een duidelijk vormelijke overeenkomst
of gelijkenis bv. kaart en landschap.
- Symbool: relatie tussen teken en betekenis berust op afspraken, conventies bv. verkeersborden >
symboliek.
SEMIOTIEK & (INTERIEUR)VORMGEVING?
Relaties tussen vormen onderling
ð Inhoudelijk, vormelijk, conventioneel (index, icoon, symbool).
ð Vormbegrippen, ordeningsprincipes, composities!
Vormgeving als taal
ð Inhoudelijk, vormelijk, conventioneel (semantiek, pragmatiek, syntaxis).
ð Communicatie – betekenis – interpretatie
COMMUNICATIE
STANDAARD SCHEMA
Door welke kanalen kunnen wij architectuur opvangen?
Wat zou de boodschap zijn?
THE SHANNON-WEAVER MATHEMATICAL MODEL 1949
MARTHE OOSTERLYNCK 1
,Samenvatting - Ontwerp & vormleer
De knoop! = voor de zender is zowel de architectuur, als de functionaliteit, als de beleving van de
ruimte de boodschap.
BERLO’S MODEL OF COMMUNICATION
Aan de hand van uw voorkennis zal de perceptie van het object anders beleefd worden.
COMMUNICATIE & (INTERIEUR)VORMGEVING
“COMMUNICATIE”
MARTHE OOSTERLYNCK 2
, Samenvatting - Ontwerp & vormleer
- Zender: vormgever, ontwerper…
- Ontvanger: gebruiker, bewoner, bezoeker…
- Kanalen: zintuigelijke waarneming > zien, aanraken, ruiken… > vormelijke, architecturale
kenmerken!
- Filters, ruis, code: kennis, context, socioculturele achtergrond…
“BETEKENIS” – “INTERPRETATIE”
- Boodschap: (architecturale) vormgeving zelf > ook de beleving van de (architecturale)
vormgeving.
!!Architectuur kan zowel boodschap als kanaal zijn!!
INTENTIE – PERCEPTIE
- Code – de-code > context, cultuur…
- Denotatie – connotatie > teken versus interpretatie > bv. Benetton racisme: ongeacht het ras
zien we er allemaal hetzelfde uit vanbinnen.
- Studium – punctum > bv. cover: vanuit onze culturele voorkennis denken we dat het een kind
soldaat is.
PERCEPTIE
Verschillende percepties van dezelfde vraagstelling > empathie is noodzakelijk om de kloof van
perceptie te overbruggen > zie voorbeelden PowerPoint.
PERCEPTIE = PROCES
1. Waarneming: “zintuigelijke waarneming”
= proces van verwerven, interpreteren, selecteren en organiseren van zintuigelijke informatie.
> Zintuigen: zicht, gehoorzin, reukzin, tastzin, smaakzin.
> bewust of onbewust.
> persoonlijk of interpersoonlijk (sociaal).
2. Cognitie: “kennis, idee, overtuiging”
= proces van leren, herinneren, denken, interpreteren, geloven, probleem-oplossen.
> bewust of onbewust.
> persoonlijk of interpersoonlijk (sociaal).
3. Emotie: “innerlijke beleving, gevoel”
> bewust of onbewust.
> persoonlijk of interpersoonlijk (sociaal).
ð PROCES = van zintuigelijke waarneming via kennis, idee en/of overtuiging over interpretatie naar
emotie, innerlijke beleving, gevoel.
MARTHE OOSTERLYNCK 3
