Inhoud
LES 1: INLEIDING EN TERMINOLOGIE..............................................................................................2
LES 3: BASISWAARDEN EN ROLINTEGRITEIT...................................................................................5
LES 5: DE VERHOUDING TOT DE CLIËNT / DEELNEMER................................................................11
LES 7: JURIDISCH KADER BEROEPSGEHEIM...................................................................................14
LES 8: BEROEPSGEHEIM IN DE CODE............................................................................................18
LES 9: RELATIE TOT BEROEP, BEROEPSGENOTEN EN DE SAMENLEVING......................................22
LES 10: ETHISCH DENKKADER.......................................................................................................24
LES 11: ETHISCH DENKKADER CASUS............................................................................................27
1
,LES 1: INLEIDING EN TERMINOLOGIE
Een aantal termen kunnen toelichten:
o waarden en normen,
o ethiek, beroepsethiek, ethisch dilemma,
o deontologie, deontologische code
In een casus een ethisch dilemma kunnen duiden en motiveren
Wat zijn waarden en normen?
Ze hebben te maken met keuzes in het menselijk handelen.
o Of ik een gele of een blauwe trui ga dragen?
o Of ik gehakt of een biefstuk wil?
o Of ik al dan niet door een rood licht rij? dit is een norm: Welke waarden heb je hier? Ik
wil geen tijd verliezen.
Waarden versus normen
Bij de keuze of ik al dan niet door het rode licht zal rijden: welke waarde speelt hier een rol?
o De waarde “respect voor het leven”
Bij de keuze tussen het opzoeken van je demente vader of de voorrang geven aan een
ontspannende zondagnamiddag televisie kijken: welke waarde speelt hier een rol?
o De waarde “liefde voor de naaste”, norm is gaan bezoeken
In deze voorbeelden krijgt het menselijk handelen een ethische of morele dimensie.
Wat is nu het onderscheid tussen normen en waarden?
Onderscheid is niet altijd éénvoudig
Norm: (concreter)
o Latijn: “Norma” betekent “richtsnoer”
o Richtsnoer voor het handelen
o Wegwijzers die ons in staat stellen op het juiste moment de juiste weg in te slaan
o Vanuit opvoeding en socialisatieprocessen hebben we tal van concrete normen
meegekregen. Vb.:
met twee woorden spreken,
je rechterhand geven,
niet met volle mond spreken,
...
Waarden: (algemener)
o Naarmate een norm algemener wordt en door meer mensen aanvaard wordt, komt het
dichter bij waarden te liggen.
o = Essentiële gedragsregels die de kwaliteit van ons mens-zijn en van de samenleving
regelen ( doen de kwaliteit van het leven toenemen)
o = Idealen
o Voorbeeld:
Eerlijkheid is een waarde die de goede communicatie tussen mensen bevordert
Norm die hieruit voortvloeit: Je mag niet liegen.
o Opvoeding
wordt gekenmerkt door het meegeven van allerlei normen,
maar is uiteindelijk gericht op een bepaald einddoel, een bepaalde waarde.
De normen zijn de wegwijzers en de waarden zijn het doel waarna de wegwijzers
verwijzen.
2
, Binnen zonder kloppen!
J. is een begeleider in een forensisch psychiatrische instelling (gedwongen hulpverlening). Hij
komt regelmatig bij de cliënten in de “cel”. Hij heeft een pasje waarmee hij altijd binnen kan
komen. Omgekeerd is het niet zo dat de cliënten altijd de deur uit kunnen. Het is de gewoonte
om zonder kloppen naar binnen te gaan. Op een dag begint J. te twijfelen of dat een juiste
handelwijze is. Hij bespreekt met zijn collega’s wat beter te verantwoorden is: kloppen voor je
naar binnen gaat of zonder kloppen de cel in?
Welke argumenten kun jij bedenken om al dan niet te kloppen?
o Wel kloppen
Respect voor de cliënt goede werkrelatie
Recht op privacy (ook voor geïnterneerden)
...
o Niet kloppen
Veiligheid
Controle (bv. bezit drugs)
...
Conclusie
Waarden:
o Centrale maatstaven voor beoordeling van gedrag
o Abstract
o Vb.: betrouwbaarheid, rechtvaardigheid, ...
Normen:
o Regels voor het gedrag
o Richtlijnen voor het realiseren van waarden
o Vb.: je rechterhand geven, met twee woorden spreken, ...
o Regels organisatie, wetgeving, …
Ethiek: (Hoe je moet handelen/gedragen)
o Complexe terrein van waarden en normen
o Nadenken over het menselijk handelen in het perspectief van
menswaardig/mensonwaardig, correct/fout, ...
Beroepsethiek
Beroepen:
o “Bepaalde bezigheden die bij voortduring aan bepaalde mensen worden toevertrouwd
met uitsluiting van anderen waarbij die mensen deze bezigheden tegenover anderen ook
gaan beschouwen als hun domein.”
Beroepsethiek:
o Onderdeel van de ethiek waarin de morele problemen rondom beroepen in het
algemeen of één beroep in het bijzonder worden bestudeerd.
o vb. maatschappelijk werk / sociaal-cultureel werk
Ethisch dilemma
Een dilemma is een probleem waarbij de maatschappelijk werker uit twee (of meer)
alternatieven moet kiezen, die te maken hebben met waarden en normen.
De maatschappelijk werker moet dus handelen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chariben. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.