Inleiding
Classificatiesystemen
- 19e eeuw: allemaal als diagnose ‘gek/mad/insane’ ongeacht diagnose
- Pinel bracht hier verandering in
o Letterlijk uit kettingen gaan halen
o Gedifferentieerd binnen pathologie
o Aanzet diagnosticeren van ziektebeelden
- Jaren 50: psychofarmaca vergrootte nood aan diagnostiek
Kraepelin
- 1883: groepering ziektebeelden obv gemeenschappelijke patronen van
symptomen
o Syndroom = patronen van symptomen
o Afzonderlijke entiteiten
o Elk eigen oorzaak
DSM
DSM = Diagnostic & Statistical Manual of mental disorders
- Psychoanalytische psychotherapie doet interesse toenemen
o Mensen met psychiatrische problematiek worden niet enkel in grote
asielen behandeld, maar ook in private praktijken
o Interesse om te diagnosticeren op alle vlakken
- 1952: DSM
o Gebaseerd op etiologische theorieën rudimentair
o Impairment of brain tissue function (hersenen werken niet goed)
o Psychogeen (psychoanalytisch)
o Geen empirische ondersteuning
- US-UK diagnostic project
o Manier waarop men in US en UK diagnoses stelt
o In US 2x zo vaak diagnose schizofrenie als in UK niet door meer
mensen die dit hadden MAAR door diagnostische praktijken
gewoonte
o Dezelfde problematieken werden in US zo gelabeld, maar in UK niet
o Nood aan internationale afspraken voor diagnostiek met eenduidig
diagnostisch criteria repliceerbaar, observeerbaar
o Generatie nieuwe DSM’s
o Eerste DSM na dit project was DSM III
Atheoretisch
Geen etiologische theorie
Geen psychoanalytisch denken
Alleen beschrijving van symptomen zodat elke
gezondheidswerker obv deze criteria op dezelfde diagnose
komt
Observeerbaar
Descriptief
1
, Categoriaal = je behoort tot ene diagnose of tot andere, niet
beide
2
, - Nu: DSM 5 (2013)
o Voordeel: communicatie over de hele wereld mogelijk
psychiatrisch Esperanto (taal)
- Classificatie
o Gebaseerd op etiopathogenese en prognose etiopathogenese niet
met zekerheid vaststellen veroordeeld tot beschrijvende
diagnostiek beschrijvende syndroomdiagnoses
Etiopathogenese = oorzaak van ziekte of aandoening
o Betrouwbaarheid
Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid = 2 clinici komen los
van elkaar in een gegeven casus tot eenzelfde diagnose
Test-hertest-betrouwbaarheid = herbeoordeling leidt
opnieuw tot dezelfde diagnose
o Validiteit = clinicus kan ene diagnose van de andere onderscheiden
Kritiek
- Antipsychiatrie
- Experiment Rosenhan (sociale psychologie)
o Diagnostische labelen is inhumaan
o In psychiatrisch ziekenhuis geen onderscheid maken tussen iemand
die psychiatrisch ziek is en iemand die niet ziek is
o Experiment: 8 medewerkers verdeeld over 12 verschillende
ziekenhuizen en zeggen dat ze stemmen hoorden vanaf dat ze
opgenomen werden terug normaal gedragen en zeggen dat ze sinds
opname geen stemmen meer gehoord hadden
- Multivariate statistiek: categoriaal VS dimensionaal
o Geen kritiek op ziekteconcept
o Vaak ‘ongespecificeerd’
o Vage grens tussen ziek & gezond: veel criteria komen ook in
normaliteit voor
o Categoriaal model = categorieën die los van elkaar staan en niet
overlappen voldoen aan categorie of niet (bv. ziek en gezond zijn
geen duidelijk afgegrensde categorieën)
o Spectrum = gemeenschappelijke…
Symptomen
Genetische factoren
Omgevingsfactoren
Neuraal substraat
o Vb. depressie: min. 5 symptomen binnen dezelfde periode van 2
weken + tenminste 1 kernsymptoom totaal verschillende
ziektebeelden met allemaal dezelfde diagnose
o Tegengestelde symptomen bv. afgenomen of toegenomen
slaap/gewicht/… binnen dezelfde diagnose dezelfde diagnose is
mogelijk zonder dezelfde symptomen te hebben
- Lage betrouwbaarheid: verschillende beoordelaars komen tot verschillende
diagnoses
3
, - DSM is niet atheoretisch
- DSM gebaseerd op consensus
o Diagnoses en afspraken over aantal criteria voor bepaalde
diagnoses zijn gebaseerd op consensus en debat en niet
wetenschappelijk
Kwetsbaarheid-stress model
- Kwestbaarheidsfactoren = genetische aanleg, vatbaarheid, erfelijk
bepaald
o Bepaalde aandoening autisme, bipolaire stoornis, schizofrenie,
ADHD
o Neurobiologische veranderingen
o Aandoening op zich is niet erfelijk WEL overerfbare kwetsbaarheid
Niet weten of je kwetsbaarheid voordat je ziek geworden bent
Gebonden aan combinatie van meerdere genen op
chromosomen liggen genen waarbij genetische
kwetsbaarheid voor bepaalde stoornis vergroot kan zijn
polygene overerving = combinatie van alle genen bepaalt
kwetsbaarheid voor bepaalde stoornis niet gebonden aan 1
gen, maar aan groep van genen die overerfbare
kwetsbaarheid bepalen
Uniek voor ieder individu, verschillend bij iedereen de ene
kan beter tegen stressfactoren dan iemand anders
o Kwetsbaarheid kan gaan van laag naar hoog onveranderlijk
- Stressfactoren brengen ons dichter bij drempel
Kwetsbaarheid + stress = mogelijks over drempel van ziekte
o Niets doen aan kwetsbaarheid, wel aan impact die stress heeft
ondervinden wat stressfactoren zijn voor bepaald persoon zodat
hier rekening mee gehouden kan worden
Diagnostiek en DSM
Madness
Madness = gedrag dat onvoorspelbaar, afwijkend, irrationeel is
- Geen oorzaak
- Beschrijvend
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Save1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.