Thema 1 Vertering (voeding), Biologie voor Jou 6VWO
Samenvatting transport
Samenvatting gaswisseling en uitscheiding
Alles voor dit studieboek (19)
Geschreven voor
Middelbare school
VWO / Gymnasium
Biologie
6
Alle documenten voor dit vak (5510)
Verkoper
Volgen
mariskafaasen
Voorbeeld van de inhoud
Bio thema 4 bescherming
Paragraaf 1: De huid en bescherming
Huid bestaat uit opperhuid en lederhuid.
- Opperhuid: hoornlaag en kiemlaag. Bevat geen
bloedvaten.
o Hoornlaag: dode, verhoornde epitheelcellen
(dekweefselcellen)
Beschermt tegen
beschading/uitdroging/infecties
Buitenkant slijt af
Eelt: extra dikke hoornlaag
o kiemlaag: levende epitheelcellen
onderste laag deelt zich voortdurend.
Bovenste laag schuift omhoog, verhoornt en sterft af
Bevat melanocyten: vormen pigment melanine
Beschermt tegen ultraviolette straling in zonlicht
Uv straling in zonlicht zorgt voor aanmaak vitamine D
- Opperhuid bevat haarzakjes (uitstulping van kiemlaag in lederhuid)
o Scheiden talg af via talgklieren (vettige stof die huid soepel houdt)
- Lederhuid: bindweefselcellen/zintuigcellen/uitlopers v
zenuwcellen/haarspiertjes/bloedvaten/zweetklieren
- Onderhuidse bindweefsel: vet opgeslagen in vet cellen warmte-isolatie
Rol huid: o.a. temperatuurregeling
Zweet: water en zouten -> verdamping v water warmte onttrokken aan lichaam
Bloedvatvernauwing: koude omgeving: minder warmte afgegeven
o Ook minder zweetproductie
o Lichaamsharen rechtop: kippenvel – meer warmte behouden
Bloedvatverwijding: warme omgeving: meer warmte afgifte
Paragraaf 2: afweer
Pathogenen: ziekteverwekkende organismen
Zijn lichaamsvreemd: horen niet in je lichaam thuis
Infectie: het binnendringen van pathogenen
Virus: 1 streng dna/rna.
- Gastheercellen voor voortplanting dna/rna komt in gastheercel
vermenigvuldiging van virus in gastheercel virusinfectie
kunnen gastheercellen:
- Doden/beschadigen door afgifte eiwit verterende enzymen
- Toxinen laten produceren: beschading cel/afsterving
Bij afweer zijn witte bloedcellen belangrijk – ontstaan in rode beenmerg.
, Aspecifieke afweer
Gericht tegen vele verschillende typen ziekteverwekkers en dient als snelle afweer
- Fagocyten belangrijke rol – kunnen wand haarvaten passeren: komen overal in
lichaam voor
o 2 soorten: 1) granulocyten 2) macrofagen
- Fagocytose: insluiting en vertering van ziekteverwekkers door fagocyten
(granulocyten en monocyten)
o Lyosomen smelten samen met het blaasje waarin bacterie is ingesloten:
etter/pus door dode granulocyten.
- Monocyten verplaatsen naar weefsels en veranderen v vorm macrofaag
o Fagocyteren ziekteverwekkers en ruime dode resten op
Kunnen meerdere ziekteverwekkers vernietigen (tegenstelling tot
granulocyten)
- Infectie macrofagen geven cytokinen af (mediatoren) verhoogt lichaamstemp
koorts ontwikkeling ziekteverwekker tegengegaan en afweerreactie versneld.
- Antibiotica: tijdelijke versterking v afweer.
o Alleen werkzaam tegen bacteriele infecties
Mechanische afweer: de huid en slijmvliezen van de luchtwegen, het verteringsstelsel, het
uitscheidingsstelsel en het voortplantingsstelsel bemoeilijken het binnendringen van
ziekteverwekkers en schadelijke stoffen
Chemische afweer: zoutzuur in maagsap doodt bacteriën.
Specifieke afweer
Werkzaam tegen één type ziekteverwekker. Afweer door aanmaak veel witte bloedcellen.
- T en B-lymfocyten uit stamcellen rode beenmerg betrokken.
o Thymus: T-lymfocyten en beenmerg: B-lymfocyten
Via bloed in lymfeknopen in de milt
Antigeen: een groot molecuul waar het immuunsysteem op reageert door een specifieke
antistof te produceren.
Iedere antistof specifiek voor 1 antigeen
Antigenen worden aan receptoren van MHC-systeem gebonden en geplaatst op
celmembraan. 2 groepen MHC-receptoreiwitten:
1) MHC-I-receptoreiwitten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariskafaasen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.