Het boek sociaal recht in essentie, negende editie + powerpoint is hierin samengevat.
LET OP: dit was voor het vak 'inleiding sociaal recht'. Niet alles is dus samengevat, enkel de essentie/belangrijke punten.
Sociaal Recht
Deel 1: Inleiding
Sociaal recht:
< 19e eeuw
1789: Franse Revolutie Liberté, Egalité et Fraternité
Ancien Régime: gilden, standenmaatschappij (clerus, adel, …) (gilden verboden
door Franse Revolutie)
1804: Code Napoléon: wilsautonomie, contractsvrijheid
Probleem: Industriële Revolutie
Platteland fabrieken in en rond de steden
uitbuiting van arbeidersproletariaat = Sociale Kwestie (reactie daarop: ontstaan van
het sociaal recht)
arbeiders verenigen zich:
- vakorganisaties (vakbond) (waren eigenlijk verboden). Probleem: geen
syndicale vrijheid
in 1867 toegelaten (pas na WOI “volledige syndicale vrijheid”)
- maatschappijen voor onderlinge bijstand (MOB)
- politieke partijen. Probleem: politieke vrijheid
- coöperaties
Hoofdstuk 1: Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Sociale wetgeving: geen duidelijk afgebakend geheel
Gemeenschappelijke kenmerken
- Bijzonder doel:
Bescherming van belangen van de werknemers
Bevorderen van hun welzijn
- Beschermingswetten en sociale verzekeringswetten
- Sociale wetgeving omvat dus:
Arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht
Sociale wetgeving: poging tot schematisch overzicht:
- Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
- Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers
- Beschermingsmaatregelen voor werknemers
- Arbeidsvoorziening
- Sociale zekerheid
- Minimumvoorzieningen
- Geschillen van sociaal recht
Sociaal Recht
= sociale correctie op het burgerlijk recht
1. Arbeidsrecht (arbeidsverhouding op de werkvloer) Modernisering Europees en
2. Sociale zekerheid (bescherming buiten de arbeidsverhouding) Internationaal Recht
sociaal risico
,1. Arbeidsrecht
1.1. Individueel arbeidsrecht
Overeenkomstenrecht
- Wet van 3 juli 1978 op de AO
- Wet 1978 tijdelijke arbeid, uitzendarbeid
- …
Arbeidsreglementering
- Arbeidswet 1971: arbeidsduur (max 9u/dag, gemiddeld maar max 38u/week)
Zwangerschapsrust (15 weken)
Nachtarbeid (in principe verboden, uitzonderingen)
- Wet arbeidsreglement 1965
- Wet bescherming van het loon 1965 Trucksysteem (ipv met geld betaald
worden, met producten uit de fabriek)
- Feestdagenwet
Arbeidsbescherming
- Welzijnswet 1995 Welzijnscodex (= KB)
1.2. Collectief arbeidsrecht
Collectieve arbeidsverhoudingen
- Onderneming:
o Ondernemingsraad: vanaf 100 WN Informatie en
o Comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) (opgericht door overlegorganen
welzijnswet) vanaf 50 WN
Syndicale delegatie onderhandelt bedrijfs CAO’s
- Bedrijfstak: Paritair Comité
- Interprofessioneel:
o Nationale Arbeidsraad (NAR)
CAO over GGMMI = gewaardig gemiddeld minimum maandinkomen
! CAO’s kunnen door de Koning ge-AVVd worden = algemeen verbindend verklaard !
Hoofdstuk 2: Bronnen van sociale wetgeving
1. Internationale rechtsbronnen
1.1. Bilaterale verdragen
Verdrag tussen België en één ander land
Regels van toepassing op werknemers afkomstig uit het ene land die in het andere land
gaan werken
1.2. Multilaterale verdragen en instellingen
Internationale Arbeidsorganisatie (IAO): conventies en aanbevelingen
Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO): beslissingen,
akkoorden, aanbevelingen en resoluties
Raad van Europa: EVRM, Europees Sociaal Handvest
Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (AISS)
, De Benelux Economische Unie
Europese Unie: is het belangrijkst
6 hoofdinstellingen:
o Europese Raad
o Europese Commissie
o Europese Raad van Ministers
o Europees Parlement
o Europees Hof van Justitie
o Europese Rekenkamer
4 nevenorganen:
o Economisch en Sociaal Comité
o Comité van de Regio’s
o Europese Investeringsbank
o Europese Centrale Bank
Europese rechtsregels:
o Worden uitgevaardigd door de Raad en de Europese Commissie na raadpleging
van het Europees Parlement
Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding:
o Verordeningen: rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
o Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
o Besluiten: rechtstreekse toepassing op welbepaalde bestemmeling(en)
o Aanbevelingen: binden de lidstaten niet
o Adviezen
Mogelijkheid Europese “cao’s” algemeen bindend te verklaren
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie
o Is ook belangrijk voor het Belgische arbeidsrecht
Hiërarchie van nationale rechtsbronnen
Art. 51 Wet 1968 op CAO
2. Nationale rechtsbronnen
2.1. Sociale grondrechten
Artikel 23 van de Grondwet (geen directe werking voor de burger – wel richtlijn en
doelstelling voor de overheid)
2.2. Sociale rechtsbronnen
Wetten en decreten
Koninklijke besluiten
Ministeriële besluiten
Rechtspraak en rechtsleer (in België geen precedentenrecht)
Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
Het gebruik
De eenzijdige verbintenis
2.3. Hiërarchie van de nationale rechtsbronnen
1. Dwingende bepalingen van de wet
2. Algemeen verbindend verklaarde cao’s
3. Niet algemeen verbindend verklaarde cao’s wanneer de werkgever lid is van een
organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao zelf ondertekende
4. Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
, 5. Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die de cao niet
ondertekende of geen lid is van een ondertekende organisatie) behoort tot het ressort
van het PC
6. Arbeidsreglement
7. Aanvullende bepalingen van de wet
8. Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
9. Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als
- hij hiermee niet strijdig is
- of de rechten van de werknemer vermindert
- of zijn plichten verzwaart
1. Dwingende bepalingen van wet
- Dwingend in voordeel van werknemer
2. Ge-AVVde CAO’s
- NAR
- Paritaire Comité
- Paritair Subcomité
3. Niet ge-AVVde CAO als WG tekende of aangesloten
- NAR
- PC of PsC
- Buiten paritair orgaan: onderneming
4. Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
5. Niet – geAVVde CAO als de WG niet tekende of niet aangesloten is
6. Arbeidsreglement
Ondernemingsraad of WGN overleg met WN
7. Aanvullende bepalingen wet +/- vangnet
VB: ziek WG onmiddellijk verwittigen
Eventueel: ziektebriefje
Als termijn niet geregeld is: binnen 2 werkdagen
8. Mondelinge Arbeidsovereenkomst
= steeds AOT (onbepaalde tijd) (vast contract)
9. Gebruik
- Besteding
- Vast
- Algemeen
Deel 2: Arbeidsrecht
Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet van 3
juli 1978 (BELANGRIJKE WET)
1. Toepassingsgebied van de Arbeidsovereenkomstenwet
1.1. Wat is een arbeidsovereenkomst?
Een wederkerige overeenkomst eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het verrichten van arbeid volgen van opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon onkostenvergoeding (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever geen gezag (zelfstandige
aannemingsovereenkomst)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rinskec. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
