Dit document omvat de voorbeeldvragen van het vak Ethiek van het academiejaar , met hun uitgeschreven antwoord. Ik behaalde zelf 17/20 voor dit opleidingsonderdeel.
Examenvragen Ethiek 2020-2021 Prof. Dr. Johan Stuy
Algemene Inleiding
1. Wat verstaan we onder de descriptieve methode enerzijds en de normatieve methode
anderzijds? Zijn er overeenkomsten tussen beide methoden?
- De descriptieve methode beschrijft voorhanden morele systemen met de bedoeling deze
systemen te begrijpen, te verklaren en binnen een wetenschappelijk kader te interpreteren. Ze
doet daarvoor een beroep op wetenschappelijke disciplines zoals geschiedenis, culturele
antropologie, sociologie, ontwikkelingspsychologie en semantiek. Strikt genomen neemt ze geen
eigen normatief standpunt in. Zij wenst de werkelijke toedracht en samenhang van de relevante
feiten te kennen.
- De normatieve benadering daarentegen vertrekt wél van morele standpunten. Zij tracht eerst
en vooral aan te tonen dat bepaalde beginselen aan de basis liggen van elk moreel systeem, om
vervolgens deze beginselen uitdrukkelijk als algemene richtlijnen voor het morele handelen aan
te bevelen. Dit impliceert niet dat de normatieve ethiek concrete aanwijzingen voor het morele
handelen zou aanreiken. Elke vorm van moraalfilosofie, en dus ook de normatieve benadering,
vertrekt van de opvatting dat mensen autonome keuzen kunnen maken.
- Er zijn echter wel overeenkomsten/ een verband tussen beide methoden. Het ligt niet voor de
hand om de descriptieve methode volledig af te scheiden van de normatieve methode en
omgekeerd. Max Weber ontwikkelde een sociologische verklaring voor het ontstaan van het
kapitalisme (descriptief). Volgens deze auteur ligt de protestantse ethie aan de basis van het
westers kapitalisme. Deze ethiek legt de klemtoon op de ascese en op het ‘beroep als roeping’.
Deze omvattende stelling van Weber is schatplichtig aan de morele waarden van het
protestantisme, die hij zelf ook hoog in het vaandel droeg (normatief).
Omgekeerd zal de normatieve ethiek steeds beroep doen op de beschrijving en analyse van de
voorhanden moraal om tot normatieve richtlijnen te komen.
2. Bij de bespreking van de kenmerken van morele oordelen hebben we aandacht besteed aan
twee vormen van tegenstrijdigheid tussen morele normen. Kan je dit uitleggen aan de hand van
de voorbeelden uit de cursus?
a. De normen van hetzelfde morele systeem komen met elkaar in conflict:
Het morele systeem van Kant is gebaseerd op het streven naar waarheid of, in termen van
deugden, op waarachtigheid. In een casus die hij aanhaalt, waarbij persoon x zich afvraagt of het
gerechtvaardigd is een leugen te vertellen aan persoon y (die de bedoeling heeft z te doden) om
persoon z het leven te redden, antwoordt hij:
elke persoon moet steeds de waarheid spreken, zonder rekening te houden met de mogelijke
gevolgen. Kant aanvaardt de tegenstelling tussen de norm ‘steeds de waarheid spreken’ en ‘het
leven van een persoon in nood redden’ niet.
Zijn ethiek geeft de voorrang aan de waarachtigheid en niet aan de mogelijke negatieve
gevolgen. Volgens Kant weet persoon x niet op voorhand wat de gevolgen van zijn optreden
zullen zijn.
b. De normen van twee moralen komen met elkaar in conflict:
J.-P. Sartre bespreekt de casus van een jongeman die tijdens WO II voor een dilemma komt te
staan: zal hij zijn verantwoordelijkheid in de familie opnemen, en bijgevolg zijn zieke moeder
verzorgen, of zal hij in het Franse verzet gaan en zijn verantwoordelijkheid voor de Franse natie
tegen de bezetting opnemen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper filosofevub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
