Geriatrie 3 S. suykens examen: casussen.
HC 1: TENDENSEN EN INITIATIEVEN IN DE MAATSCHAPPIJ
ACTUELE TENDENSEN
Vlaanderen vergrijst en verzilvert
Binnen 20jaar verwachten we dat de 65+ 1/4 e vd bevolking innemen.
2014
Vrouw gem. 83,50jaar
Man gem 78,56j
2060
Vrouw gem 89,09 jaar
Man gem 86,70jaar
Gezond ouder worden
Stijging vd levensverwachting en de
vergrijzing van onze samenleving zijn
belangrijke factoren id toename vh aantal chronische ziekten
Het gevaar vd ontwikkeling van een comorbiditeit neemt toe
o Fysieke klachten kunnen samen met psychische en sociale beperkingen leiden tot
kwetsbaarheid
Leeftijd gerelateerde welzijns- en gezondheidsnoden zullen een aanzienlijke impact
hebben op de vraag naar welzijns- en gezondheidszorg
Hoger opgeleid, vitaler en mondiger
Hoe hoger iemand is opgeleid, hoe beter de gezondheid
o Meer financiële middelen op gezondheidszorg in te kopen en die levensstijl aan te
houden (fitnessabonnement, gezonde voeding,…)
Actief leven heeft een positieve impact op het welzijn en de gezondheid van mensen
Hoe lager de scholing, hoe groter het risico op slechte QOL, meer lijden, chronische
aandoeningen en minder geode geestelijke gezondheids, langdurige functionele
beperkingen.
Gezinsverdunning en toenemende aantal alleenstaande
Vergrijzing stijging van één- en tweepersoonshuishoudens
o Tussen 2008 en 2028 komen er ongeveer 160.000 alleenwonende bij
o De groep alleenwonende zal vervrouwelijken en verouderen.
Eenzaamheidvraagstuk wordt groter bedreiging psychische en sociale gezondheid van
oudere
o Verliezen van mensen rondom. Heb je geen netwerk/familie isolement.
o Alert zijn als ergo! Preventie van
Isolement, vereenzaming en verwaarlozing
Mantelzorg en informele zorg
= iemand die al een relatie/band heeft met een persoon die hij verzorgt (familie, vriend,…)
Meer en meer alleenstaande ouderen
Oudere ouderen (vergrijzing, verzilvering)
Mantelzorger (nog werkzaam of zelf ook al ouder)
Draagkracht en draaglast
Meer initiatieven nodig, momenteel hebben we:
Tegemoetkoming zorg (mantelzorgpremie)
o Door overheid of sommige gemeentes.
Praatcafé’s (bv thema en experts/ervaringsdeskundige), lotgenotencontact (actief deelname)
Centra voor kortverblijf (max 8 dagen)
Tijdskrediet of loopbaanonderbreking
1
, Palliatief verlof
Verlof medische bijstand
Druk op de mantelzorger
Tweeverdienersmodel en verhoging pensioensleeftijd heeft impact op beschikbaarheid van
mantelzorger en sociale omkadering voor ouderen.
Sandwichgeneratie: meestal 40-60ers
Rollen mantelzorger
De 4 rollen vd mantelzorger die het SOFA-model benoemt zijn:
Mantelzorgers als partner in zorg (Samenwerken).
Mantelzorger als hulpvrager bij overbelasting (Ondersteunen).
Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt (Faciliteren).
Mantelzorger als expert, weet alles van de cliënt (Afstemmen).
Casus mantelzorg
Leonie (42) is kapster en kan vestigingsmanager worden. Zij haalt energie uit het werk, heeft een druk sociaal leven en runt een gezin.
• Haar vader wordt steeds vergeetachtiger en onlangs is bij hem de diagnose Alzheimer gesteld. Leonie maakt zich zorgen over
hem, omdat hij er steeds onverzorgder uitziet. Het lijkt erop dat haar moeder de zorg voor haar vader niet meer aankan.
• Moeder belt Leonie regelmatig op haar werk en vraagt haar dan om hulp bij praktische zaken of om gewoon even haar hart
luchten. Leonie wil haar ouders graag helpen, maar vindt het erg ongemakkelijk als haar moeder haar op haar werk belt.
• Leonie’s broer woont in Amerika, dus daar kan ze geen hulp van verwachten. Leonie woont bij haar ouders om de hoek en gaat
vaak na haar werk bij haar ouders langs om wat zaken te regelen. Als ze bij hen is, komt ze bijna niet meer weg omdat er van
alles te doen is. Leonie wil haar ouders graag helpen, maar ze merkt dat de druk op haar steeds groter wordt. Temeer omdat
ook haar gezin veel aandacht vraagt en ze zich de laatste tijd vaak moe voelt. Juist nu heeft Leonie het aanbod gekregen om
vestigingsmanager te worden, een mooie kans die Leonie graag zou aanpakken. Haar beste vriendin Tineke stimuleert haar: je
hebt alle papieren, nu heb je de kans!
Toenemende diversiteit en intercultureel werken
Onderzoek toont aan dat mensen met Marokkaanse / Turkse origine weinig/geen gebruik maken vd
voorzieningen id ouderenzorg
Het aandeel ouderen met buitenlandse origine nu slechts een kleine groep, maar zal
evolueren naar een aanzienlijke groep in de volgende generaties
o Vraagt van het ouderen(zorg-)beleid bijzondere aandacht voor de wensen en
behoeften van specifieke doelgroepen bij ouderen.
Kansarmoede bij oudere
Personen ouder dan 65 jaar hebben groter risico op armoede.
Beschikbaar inkomen lager dan armoede-drempel (1 115 euro per maand).
Ouderen kampen vaker met hogere gezondheidskosten en extra kosten voor thuiszorg en
hulp.
In 2015 loopt in België 15,4% van de ouderen een armoederisico.
Er is een daling voor armoederisico bij 65+ers door
o Periodieke verhoging vh laagste pensioen
o Inkomstengarantie voor ouderen (IGO)
o Betere inkomenspositie van de jongste generatie ouderen
Armoederisicopercentage houdt geen rekening met eigendommen.
Gevolg armoede
1. Lagere cultuurparticipatie
2. Minder sociale contacten
3. Minder goede woonomstandigheden
4. Uitstel van gezondheidszorgen
Bepaling armoede
Inkomen/vermogen van een persoon
Uitgaven van de persoon
Armoede en dementie
Armoede heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid en levensverwachting
Psychosociale en economische onzekerheid leidt tot cogniteve achteruitgang
Leefomgeving en leefstijl van mensen in armoede verhoogt de kans op vasculaire
dementie en Korsakov
2
, Armoede versnelt de biologische veroudering dus hebben deze mensen ook meer kans op
dementie
o Door actief bezig te zijn kan je de kans op dementie verminderen met 30%
Beperkte toegang tot gezondheidszorg verhoogt het gezondheidsrisico
Medische en technologische ontwikkelingen en innovaties
Medische wetenschap staat niet stil
Wetenschappelijk onderzoek neemt steeds toe
Nieuwe geneesmiddelen, technieken, inoovaties en behandelmethoden
o Zorgen dat de leeftijdsverwachting blijft toenemen
Digitaliseren van het zorg- en ondersteuningsdossier
o Snel en accuraat gegevens wisselen
Diverse proefprojecten, domotica en ICT toepassingen
o Ondersteunen zelfstandig leven en wonen.
Door technologie kan de zorg efficiënter en effectiever georganiseerd en uitgevoerd worden
Elektronisch zorgdossier,
Dwaal- en valdetectie,
eHealth,
Vitalink,
Dwaaldetectie
Horloge/gps watch (fiets, sleutelhanger,…
Met horloge kan je bellen, berichten sturen,..
Doel: persoon in kwestie terugbrengen
Zorgrobot
Snoezelhonden, poppen, katten,…
Variatie
o Nacht “bewaking” / hulp
o Gezelschap
o Oefeningen
Zorglab vives
Expertise over zorgtechnologie en interprofessioneel samenwerken
Samenwerking rond thema’s zoals een aangepaste woon- en leefomgeving,
communicatietechnologie voor mensen met een beperking, dwaaldetectie, zorgdomotica,
zorg op afstand,…
Cubigo
Waar heeft persoon nood aan?
Houdt alles bij over gezondheid, agenda, videobellen,…
o Kan gedeeld worden met omgeving
Cubigo helpt zorgvoorzieningen en familieleden om bezoek te plannen. De voorziening
beheert haar bezoekagenda.
Online
Interrai
= een online platform/zorgdossies op internationaal niveau (alle professionals kunnen info bundelen)
Reden
Voordeel
Zorg in vlaanderen = internationaal vergeleken uitgebreid en van goede kwaliteit
Enige systeem dat toelaat met 1 type instrument over al die vss sectoren heen te werken
Één manier van denken en scoren
Geen dood systeem: evolueert
Bevorderd de continuïteit van de zorg
Inzicht in blinde vlekken ‘wat missen we nog van de pt?’
Pt voelt zich gehoord en wordt md opgevangen.
Nadelen
3
, Betaalbaarheid
Haalbaarheid id toekomst
o Want demografische evoluties, vooruitgang
o Want medische wetenschap
o Want economische omstandigheden
o Want kenmerken van het zorgsysteem
Fragmentering binnen sectoren
Zorgtrajecten te complex
Talrijke zorgorganisaties en professionals moeten communiceren
Nood aan multidisciplinariteit waarbij iedereen zelfde taal spreekt.
Oplossing
Een comprehensief assessment dat in ELK van de verschillende zorgsettings wordt gebruikt
= interRAI instrument
R: resident
A: assessment
I: instrument
Kenmerken
Vragenlijst met daaraan gekoppelde algoritmes
Resultaten worden berekend
Impact op micro, meso, macro niveau
o Meso: dwingt multidisciplinaire samenwerking
o Macro: Geeft inzicht in kwaliteit vd zorg.
Vergelijking en optimalisatie van
voorzieningen.
Informatiebronnen uit
o Observaties
o Gesprekken met pt, fam,
mantelzorgers
Multidisciplinair samenwerken
Belrai (Belgische resident assessment instrument)
= hulpmiddel voor zorgverleners/organisaties om de noden en het functioneren van kwetsbare
personen of personen in complexe zorgsituaties op te volgen.
Staat toe een globale beoordeilng te maken van een persoon zijn fysieke, cognitieve, psychische en
sociale zorgnoden.
Zorgverleners verzamelen op een gestandaardiseerde en gestructureerde wijze gegevens die
vervolgens kunnen dienen om een kwaliteitsvol zorgplan op te stellen voor iedereen die
behoefte heeft aan (complexe) zorgverlening.
Kenmerken
Belgisch
Kleine aanpassing binnen grenzen toegelaten door interRAI
Vertaling in Nederlands, frans, Duits
Belrai screener
Reden?
o Niet alle ouderen in de woonzorg die professionele zorg ontvangen, hebben nood
aan een volledige BelRAI-beoordeling
o Administratieve (over)last in de zorg verminderen door integratie van verschillende
instrumenten
Katz schaal vervangen
Belang voor zorgverzekering
Resultaat is kort instrument met 5 ja/nee vragen. Enkel bij ja verder in gaan.
1. Heeft deze cliënt problemen met instrumentele activiteiten van het dagelijkse leven?
2. Heeft deze cliënt problemen met activiteiten van het dagelijkse leven?
3. Heeft deze cliënt cognitieve problemen?
4. Heeft deze cliënt psychische problemen?
4