Suïcidepreventie
INLEIDING
Begrippen
Suïcidegedachte-of ideatie - Onder suïcidale gedachten (= suïcidale ideatie) verstaan we het actief
denken aan, of het overwegen van suïcide, als mogelijkheid of als uitweg om
ervaren problemen te verminderen of op te lossen
- Het kan vele vormen aannemen --> gaande van vage fantasieë, en
dooswensen tot concrete plannen
Bv: ik wou dat ik eens niet meer wakker word tot ik spring morgen
- In sommige gevallen kunnen gedachten,wensen en fantasieën evolueren
naar concrete plannen en eventueel resulteren in een suïcidepoging terwijl
het in andere gevallen uitblijft
- De evolutie van gedachten naar meer concrete plannen tot het uitvoeren
van de handeling wordt het suïcidale proces genoemd
• De duur van dit proces kan schommelen van enkele maanden tot
verschillende jaren
- De term ‘suïcidaliteit’ verwijst naar “het geheel van gedachten (vaag tot
concrete plannen), voorbereidende handelingen, suïcidepogingen en
suïcide”
Suïcidepoging - Niet-habitueel gedrag zonder dodelijke afloop
- Zichzelf verwonden of het innemen van een zodanige hoeveelheid van een
bepaalde stof dat de therapeutische norm is overschreden
- Opzettelijk en weloverwogen uitgevoerd
- Met de verwachting of het risico om te overlijden of lichamelijke schade te
veroorzaken
- De persoon bedoelde via de gevolgen van deze handeling door hem
gewenste veranderingen te bewerkstelligen
- Hoewel suïcidepogingen zich kunnen herhalen, laat de notie niet-habitueel
gedrag’ toe suïcidepogingen te onderscheiden van automutilatie of
zelfbeschadigend gedrag, wat eerder gezien kan worden als een
gewoontepatroon waarbij geen suïcidale intentie aanwezig is.
Suïcide/zelfmoord/zelfdoding - Is een daad met dodelijke afloop
- Gesteld door de betrokken persoon zelf
- Met de wetenschap of verwachting van de dodelijke afloop
- Doel: gewenste veranderingen bewerkstelligen
- 3 essentiële criteria
• Uitkomst
• Intentie (onderscheidt zich van moord/ongeval/euthanasie)
• Verantwoordelijkheid (zelf bewerkstelling)
--> Potentiële fatale afloop = ambivalentie
Suïcideproces - De evolutie van gedachten naar meer concrete plannen tot het uitvoeren
van de handeling wordt het suïcidale proces genoemd
• De duur van dit proces kan schommelen van enkele maanden tot
verschillende jaren
pag. 1
, Florence Lamberts 3VBh 7/10/2021
Om de hoeveel tijd (uren,minuten,seconden) overlijdt er iemand aan zelfmoord op de wereld?
- Wereld
• Elke 40 seconden een zelfdoding
• Elke 30 seconden een zelfmoordpoging
= 1000 000 wereldwijd per jaar
= 500 00 wereldwijde per jaar door
oorlog,terrorisme en moord
- België
• Elke dag 5 à 6 zelfdodingen (VL = 3 ZM) ( VL
30 pogingen)
• Elke 4 uur een zelfdoding
- Vlaanderen
• 1052 zelfdodingen in 2013
• 10236 pogingen (naar schattingen) in 2014
• Elke 35 minuten een poging Vlaanderen bevindt zich in het gezelschap van
• Leeftijd: 25 j - 64 j meeste zelfdodingen Europese lidstaten die kampen met hoge
suïcidecijfers = het Vlaams/Belgisch suïcidecijfer ligt
1,5 keer hoger dan het gemiddelde binnen de
Europese Unie.
Hoger cijfer dan België
• Letland
• Slovenie
• Hongarije en Litouwen
Enkele stellingen
Vooral jongeren plegen zelfmoord?
We zien meer pogingen bij jongeren maar meer
succesvolle pogingen onder oudere mensen
--> Meer succesvolle pogingen bij mannen
• over gevoelens praten is bij mannen vaak
taboe = blijven met hun gevoelens zitten
Suïcide = belangrijskte doodsoorzaak
• Mannen als vrouwen
• 10-15 jaar en 25-44 jaar
- Suïcide
• In vergelijking met andere leeftijdsgroepen, komt overlijden door suïcide in Vlaanderen het minst voor
bij jongeren
• Het is echter wel de tweede meest voorkomende doodsoorzaak bij jongeren (na verkeersongevallen)
- Suïcidepoging
• komen bij jongeren, in vergelijking met andere leeftijdsgroepen, het meest frequent voor
• Meisjes ondernemen meer pogingen dan jongens
- Enkele factoren bij jongeren
• Aan de basis van suïcidaal gedrag bij jongeren ligt nooit één oorzaak
Bv: pesten
• Suïcidaal gedrag ontstaat altijd vanuit een interactie tussen genetische, biologische, psychologische en
sociale factoren
pag. 2
, Florence Lamberts 3VBh 7/10/2021
• Onderzoek bij jonge Vlaamse suïcideslachtoffers toonde aan dat bij alle slachtoffers een psychiatrische
diganose kon worden vastgesteld
• Blootstelling aan negatieve levensgebeurtenissen, zoals geweld, pesten, een overlijden van een
vriend(in) of familielid, kan het risico verhogen dat kwetsbare jongeren zelfmoordgedachten
ontwikkelen
• Het sociaal netwerk van jongeren speelt een cruciale rol --> Indien sociale steun ontbreekt, kan dit een
risicofactor vormen voor het ontwikkelen van suïcidaal gedrag
• Indien jongeren wel kunnen rekenen op een goede relatie en verbondenheid met ouders en/of
vrienden, kan dit net beschermend werken en het ontwikkelen van suïcidale gedachten of gedrag
tegengaan
Ouderen: 6 pogingen => 1 suïcide
Versus 150 pogingen => 1 suïcide
Suïcidale ouderen
- Ook ouderen, en vooral oudere mannen, lopen een groot risico om door suïcide om het leven te komen
- Voorbije jaren, kwamen nog meer hoogbejaarde mannen (80 jaar of ouder) te overlijden door suïcide dan
‘actieve’ mannen
--> worden minder snel gevonden
- suïcide bij ouderen is binnen westerse wereld belangrijk gezondheidsprobleem
• Ouderen kwetsbare groep = Voorbereiding is intensiever, impulsieve pogingen ook intenser
• In 2006 werd het preventieplan bijgestuurd in functie van ouderen --> Afkorting TGG = Totaal Gewogen
Gemiddelde
Het doel van iemand die een zelfmoord(-poging) onderneemt is om dood te zijn?
- 13% van de Vlaamse bevolking vanaf 15 jaar en oude, heeft ooit in zijn leven ernstig aan zelfdoding gedacht
- van wie 5% in het afgelopen jaar
- onderzoek: Golden Gate bridge --> zie youtube filmpje slide 18
Er zijn echte pogingen en flut pogingen
- Literatuur = aantal suicidecijfers zijn vrij correct op enkele na
Bv: verkeersongevallen
- Het is soms lastig om de doodsoorzaak en de intentie om te zetten in een correcte ICD-code. Om deze reden
weerspiegelen officiële suïcidecijfers vermoedelijk een onderrapportering van het reële aantal suïcides
- Deze moeilijk te definiëren overlijdens worden voornamelijk geregistreerd onder de noemer
• sterfte waarvan de intentie onbepaald is’(SOI)
• In mindere mate worden ‘verdoken’ suïcides ondergebracht in de categorie--> ‘sterfte waarvan de
oorzaak onbepaald is’ (SOO) of in de categorie ‘ongevallen’
- Bijgevolg worden officiële suïcidecijfers dan ook veelal binnen deze context geïnterpreteerd --> Zo wordt
voor de Vlaamse suïcidecijfers het aandeel suïcides in de ‘SOI’ categorie vaak expliciet aangeduid in de
legenda of zijn onderliggende cijfers hierover beschikbaar
pag. 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florencelamberts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.