100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting ETHISCHE VRAAGSTUKKEN €6,99
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting ETHISCHE VRAAGSTUKKEN

2 beoordelingen
 90 keer bekeken  7 keer verkocht

Samenvatting van de lessen Ethische vraagstukken Deel Stijn Rottiers en Luc Faes

Voorbeeld 4 van de 34  pagina's

  • 6 november 2021
  • 34
  • 2021/2022
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (16)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: helenaseerden • 2 jaar geleden

review-writer-avatar

Door: sw2018 • 2 jaar geleden

avatar-seller
marthevanquaethem
ETHISCHE VRAAGSTUKKEN
ETHIEK: EEN INLEIDING

1. ETHIEK

Komt van “ethos”: gewoonte, gebruik

 Ethiek: normen en waarden
o Hoe iets “zou moeten zijn”
 Klein: tafelgewoonten
 Groot: geen seks met minderjarigen
  we verwachten dat mensen dit weten, maar het is niet omdat ze
dit weten dat ze dit ook automatisch volgen
o Synoniem: norm
 Het onzichtbare van de filosofie
 Leeuw en mens kunnen allebei agressief zijn, bij de mens
wordt dit gedrag niet aanvaard

2 invalshoeken van ethiek

 Prescriptief
o Voorschrijven, verplichten, regels en richtlijnen
 Ethiek vertelt je wat je moet doen in bepaalde situaties, hoe je
gedrag zou moeten zijn
 Descriptief
o Hoe doen we het nu echt?
 Observeren en dan beschrijven: hoe handelen mensen nu echt?

Discours: iedereen sjoemelt wel eens als ze de kans krijgen

 is ethiek dan een poging tot perfectie die gedoemd is om te mislukken?

 descriptieve analyse maakt prescriptieve ethiek ofwel nutteloos ofwel
hoogstnoodzakelijk! (zie wantrouwend vs. vertrouwensvol mensbeeld)

Sociaal werk is een ethisch beroep

 Werkt rond onrecht van een individu/groep in de sml
o Onrecht is een ethisch concept: het zou anders moeten
 Opdrachten van de sociaal werker zijn niet altijd ethisch neutraal
o Werk je controlerend of ondersteunend? Soms kan je niet anders dan
allebei
 Ook sommige methoden zijn niet ethisch neutraal
o Bv: empowerment
 Focus op eigen individu  verdienste-schuldmodel
 Botst met het feit dat we eigenlijk afhankelijke wezens zijn

DESCRIPTIEVE ETHIEK

WANTROUWEND VERSUS VERTROUWENSVOL MENSBEELD


ETHIEK ALS DESCRIPTIE

,Handelen mensen wel goed?

 we kennen de norm, maar volgen we die?
 vaststellen hoe (on)ethisch nu eigenlijk gehandeld wordt
o goed/slecht, sociaal/asociaal, eerlijk/oneerlijk
o bv: we vinden een portefeuille. We weten wel dat we die moeten afgeven
ergens, maar hoeveel mensen doen dit echt?
 Wat is de natuurlijke/biologische basis van dit (on)ethisch handelen
o Zit er ‘iets in ons’ die ons zo doet handelen?
o Waar komt onze moraal vandaan?

2 tegenstrijdige visies

 Wantrouwend mensbeeld
o Descriptieve ethiek zal weinig spontaan goed gedrag vaststellen
o Mens is van nature niet goed
o Mensen zijn niet te vertrouwen en handelen onethisch
 Vertrouwensvol mensbeeld
o Descriptieve ethiek zal makkelijk spontaan goed gedrag vaststellen
o Mens is van nature eerlijk en sociaalvoelend
o Mens handelt eerlijk en gewetensvol
 En als ze dan toch eens onethisch handelen, is hier een logische
verklaring voor
 Hoe men naar de ander kijkt situeert zich op een continuüm tussen deze twee
mensbeelden
o En hoe je naar mens kijkt, beïnvloedt hoe je handelt
 Beide perspectieven zijn in de samenleving aanwezig
o Maar de redenering achter het mensbeeld is of-of, je kan niet beide
geloven (zijn tegenstrijdig)
 Ook in het beleid komen beide perspectieven voor
o Sociaal werk: vooral vertrouwensvol
 Perspectief van de ander: WANTROUWEND <------------> VERTROUWEND
 Interactie met de ander: CONTROLE <-----------> BEGELEIDING/EXPERIMENT
!!! risico op “self fulfilling prophecy”  hoe we andere behandelen, kan op zijn
beurt het (a)sociale handelen van de ander beïnvloeden
 Overlappen tussen de twee continuüms: als je wantrouwend staat tov mensen, dat
ga je in de interactie met anderen eerder controlerend zijn
 vb opvoeding: als je in een leefgroep werkt met jongeren waarvan je
denkt dat je enkel slechte intenties hebben, ga je inzetten op controle
van de leefgroep
 als je denkt dat de jongeren te vertrouwen zijn, dan zal je ze proberen
begeleiden, minder controleren, en meer vrijheid geven aan de jongeren
om te experimenteren

Waarom moeten we dit als sociaal werker weten?

 Sociaal werker die hiervan op de hoogte is, kan eigen mensbeeld/handelen in de
praktijk kritisch bekijken en eventueel bijsturen
 Kan ook anderen correcte informatie meegeven


WANTROUWEND MENSBEELD
 als de kans zich voordoet, stellen we eerder slecht/asociaal gedrag

,- 2 voorbeelden van wantrouwen in de psychiatrie (microniveau)

Stanford Prison Experiment (1971)

 Onderzoeker verdeelt groep studenten in bewakers en gevangenen
 Al snel beginnen bewakers zich sadistisch te gedragen, maken misbruik van hun
functie
 Het zit dus in de natuur van mensen! Als je hun gewoon laat doen, komt het
dierlijke/slechte naar boven

Milgram Experiment (1963)

 Deelnemers aan experiment moeten aan testpersoon vragen stellen. Bij fout
antwoord moeten ze een schok toedienen. Na een tijdje hoort men de testpersoon
(acteur) niet meer  dood?? In vele gevallen blijven de deelnemers toch nog
steeds schokken toedienen
 Witte jas geeft hen een autoritair gevoel
 Mensen volgen zonder nadenken of schuldgevoel bevelen op, ook al weten ze dat
ze anderen schade berokkenen

 beide experimenten tonen dat slechtheid in de natuur van de mens zit, we zijn tot veel
in staat en tonen vaak onethisch/slecht gedrag

- wantrouwen in de sociologie (meso- en macroniveau)

 Conflictsociologie
o Samenleving is een verzameling van groepen die met elkaar strijden om
schaarse middelen
 Strijd: normaal
 Harmonie: ongewoon
 Wantrouwen is in deze samenleving de enige overlevingsstrategie
o Wij <>zij
o De samenleving is een dichotoom: 1 arena met 2 grote tegengestelde
partijen die altijd in conflict zijn
 Marxistische analyse
 Kapitalisten >< proletariërs
 Drijvende kracht in samenleving: geld
 Kleine groep heeft macht over het kapitaal, dit zal tot
revolutie leiden
 Cultuurclash
 Leitkultur >< andere culturen (die als bedreiging worden
gezien)
 Bv: Huftington’s clash of civilizations
o “The Clash of Civilizations is a thesis that people's
cultural and religious identities will be the primary
source of conflict in the post–Cold War world.”
o In de samenleving zijn verschillende arena’s, en de groepen verschillen per
arena
 Persoon kan in ene arena ja vriend zijn, en in een ander je vijand
o Ook binnen groepen ontstaan conflicten
 Durkheim: zijn visie was de basis waarop conflictsociologen zich baseerden
o Harmonie: normaal
o Strijd: abnormaal

,  Conflict is vreemd en moet onderzocht worden

- wantrouwen in de filosofie

 Oude traditie die tot op vandaag sterke invloed heeft
o Epicuristen, sofisten, Seneca
o Machiavelli
 Machialvelistisch handelen: om te krijgen wat je kan krijgen moet je
soms liegen
 Een heerser moet af en toe zijn volk voorliegen: “ik zal jullie
advies vragen, jullie krijgen een stem”, maar als puntje bij
paaltje komt maakt heerser de beslissing zelf
 Je moet het goede wel vertellen, maar niet altijd het goede
doen
o Thomas Hobbes
 Mensen zijn zichzelf handhavende organismen (metafoor: natuur)
 Daarom: eigenbelang centraal
 Hebzucht
 Niemand is veilig, constante angst om gedood te worden
 Want: iedereen handelt uit zelfzucht
 “we zijn als wolven voor elkaar, er ontstaat een strijd van allen
tegen allen. Het leven is eenzaam, arm, lelijk, brutaal en kort”
 (on)afhankelijk individu
o Ayn Rand: Egoïsme en asociaal zijn is een deugd en een doel
 Beetje meer egocentrisch zijn zou de samenleving ten goede komen
 Ethisch egoïsme

Wat moet je nu doen met de te wantrouwen medemens?

 Levithian (Hobbes): metafoor van mythisch monster
o Als je wil vermijden dat mensen met elkaar in oorlog gaan, moet je een
sterke staat hebben
 Controle door samenleving/staat
o Regels bepalen en strikt opleggen
 “samen”-leven als vernislaag
o Natuur wegduwen, natuurlijke bedreiging in de mens wegwerken
o Samenleven komt achteraf, is niet authentiek
o Voortdurende achterdocht: barsten in het vernis laten kwelgeesten vrij
o Bewakingsstaat: vertrekken vanuit de gedachte dat de mens niet te
vertrouwen is
 Camerabewaking, regressieve jeugdhulp, sanctioneringsbeleid


VERTROUWENSVOL MENSBEELD

Het wantrouwend Jean-Jacques Rousseau: vrije en goede mensen
mensbeeld gaat er van
“de mens wordt vrij geboren, maar hij ligt overal in
uit dat sociaal gedrag
ketenen”
niet authentiek is, maar
aangeleerd, opgevolgd  De mens is van nature goed, maar de samenleving
en gecontroleerd corrumpeert hem, zorgt voor asociaal gedrag
 Mens heeft uiteraard amour de soi (eigenliefde,
Het vertrouwensvol
egocentrisme)
mensbeeld gaat er van
uit dat het wel vanzelf
komt, en niet aangeleerd
hoeft te worden

 mensen zijn over het

algemeen

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marthevanquaethem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,99  7x  verkocht
  • (2)
In winkelwagen
Toegevoegd