In deze samenvatting vind je alle te kennen leerstof voor het hoofdstuk Dosen, kaderend binnen het vak orthopedagogische methoden en interventies. Deze samenvatting bevat alle te kennen leerstof van zowel de les, als de cursus en de powerpoint, aangevuld met de antwoorden van de verwerkingsles.
V...
Het
psychodynamisch
ontwikkelingsmodel
van Došen
Hoofdstuk 5
40
, 9. Došen
9.1 Uitgangsprincipes van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel
Wat?
• Kinderpsychiater gespecialiseerd in de begeleiding van personen met een
verstandelijke beperking, psychische stoornissen en gedragsproblemen
Doelgroepoverschrijdend model
• Universeel erkend
• Steeds meer toegepast bij kwetsbaren doelgroepen:
- In psychiatrische instellingen en jeugdzorg
- In scholen
- Bij ouderen
1. Integratieve benadering
• Gedachtengoed geïnspireerd op theorieën binnen de sociaal emotionele
ontwikkeling via recente ontwikkelingen binnen de psychiatrie,
ontwikkelingspsychologie, neurologie,….
• Voorstel van multidisciplinaire aanpak
→ Beter tegemoet kunnen komen aan complexiteit van gedrags- en
psychiatrische problemen bij PVB
• Van belang om zicht te krijgen op 4 dimensies want een verandering in de ene
dimensie kan een kettingreactie veroorzaken met veranderingen in de andere
dimensies
1. Biologische dimensie
2. Sociale dimensie
3. Ontwikkelingsdimensie
4. Psychologische dimensie
2. Ontwikkelingsdynamisch model
• Psychische stoornissen proberen begrijpen vanuit de ontwikkeling van een
persoon
→ Via SEO : Schaal Emotionele Ontwikkeling om deze te meten bij PVB
• Ontstaan ontwikkelingsdynamische benadering met de bedoeling om de
ontwikkelingsdynamiek met bijhorende psychosociale aspecten van PVB in kaart
te brengen
41
,3. Sociaal emotionele ontwikkeling en sensitieve responsiviteit
• Sensitieve responsiviteit : gevoelig zijn voor de signalen die het kind geeft, deze
proberen begrijpen en hier adequaat op reageren
→ Zodat kind de reactie van de opvoeder als veilig ervaart wat spanningen
en negatieve emoties doet verdwijnen
• Kinderen met beperking zijn hier sterk benadeelt : verminderde afsleesbaarheid
→ Voor ouders van kind met beperking is het soms moeilijk de signalen juist
te interpreteren en hierop adequaat te reageren
→ In eerste levensmaanden staan ouders onder grote druk, en ook de SR
staat onder druk want zijn nog door een rouwproces aan het gaan
waardoor het moeilijk is zich volledig op te stellen en af te stemmen op
de signalen van het kind
4. Ontstaan van geestelijke gezondheidsproblemen
• Volgens Došen : psychische problemen ontstaan wanneer er een verschil bestaan
tussen de socio-emotionele ontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling
→ Sociaal-emotionele ontwikkeling kan stagneren
• Dynamisch gegeven : er kan harmonie zijn tussen het cognitief en sociaal
emotioneel functioneren maar door gebeurtenissen kan er regressie zijn naar
een lager ontwikkelingsniveau
→ Als deze terugval van korte duur is, zijn dit geen geestelijke
gezondheidsproblemen
→ Pas als terugval niet herstelt ontstaan psychische problemen
42
,9.2 Fases van de emotionele ontwikkeling en persoonlijkheidsstructuren
9.2.1 Fases van de emotionele ontwikkeling
Fasen in de emotionele ontwikkeling volgens Došen
Wat?
• Model met 7 fasen, waarvan 5 zeer belangrijk zijn en volledig zijn uitgewerkt
→ Mensen uit bijzondere jeugd : vaak fase 5
→ Mensen met een licht verstandelijke beperking : 4e fasen
→ Mensen met een matig verstandelijke beperking : 3e fase
→ Mensen met een ernstig verstandelijke beperking : 2 e fase
→ Mensen met een diep verstandelijke beperking : 1e fase
Blijven ‘steken’ in fasen
• Persoon met ernstig VB functioneert beter dan een kind van 3j
→ Maar bij veranderingen van de situatie en bij onoplosbare problemen zal
de persoon terugvallen op gedrag van een peuter
• Als je blijft ‘hangen’ in een fase zal je bij problemen gedrag stellen dat hoort bij
die fase, je bent in sociaal opzicht daarom niet gelijk aan die fase maar je gedrag
in een moeilijke situatie wel
Fasische benadering
• Došen : zegt dat kinderen met een VB dezelfde fasen in persoonsontwikkeling
meemaken dan een normaal kind
→ Mate en tijd van verwerking en inprenting van ervaringen zijn anders
• Niveau dat kind met VB bereikt in zijn persoonsontwikkeling : afhankelijk van
biologische en omgevingsfactoren
43
, 9.2.2 Persoonlijkheidsontwikkeling en persoonlijkheidsstructuren
De persoonlijkheid
= Alle ontwikkelingsprocessen samen leiden tot organisatie van informatie in een
coherent psychosociaal systeem = de persoonlijkheid
• Iedere fase : ontstaan persoonlijkheidslaag of fasespecifieke
persoonlijkheidsstuctuur
Toevoeging van een persoonlijkheidsstructuur
Sociaal Emotionele • Iedere ontwikkelingsfase : gevolg dat er een nieuwe persoonlijkheidsstructuur
Ontwikkeling : meten wordt toegevoegd
via SEO-R2 maar nu → Die nieuwe structuur : zorgt voor adaptatie aan omgeving op hoger
vervangen door SEO-V niveau
Gedragstrekken
• Iedere persoonlijkheidsstructuur : gekenmerkt door karakteristiek gedrag met
gedragstrekken
→ In negatieve situaties : trekken van maladaptief gedrag
Maladaptief gedrag verschilt kwantitatief van adaptief gedrag
• Maladaptief gedrag : zeer hoge intensiteit
→ Persoon kan zich niet aanpassen aan omstandigheden
→ Kan je niet verder adequaat psychosociaal ontwikkelen
• Adaptief gedrag : normale intensiteit
→ Kan consequent omgaan met realiteit en je aanpassen
→ Verderzetting van psychosociale ontwikkeling
44
, 9.3 Emotionele ontwikkelingsfasen
9.3.1 Fase 1 : adaptatiefase
Wie?
• Kinderen van 0 – 6 maand
• Personen met een diep verstandelijke beperking : IQ <20
Wat?
• Continu heen en weer geslingerd tussen homeostase en disregulatie
→ Nog bezig met fysiek aanpassen aan buitenwereld
• Hoge gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels
→ Link met Timmers : lichaamsgebonden ervaringsordening
Kenmerken
1. Fysiologische aanpassing aan omgeving
2. Sensorische integratie van werkelijkheid via zintuigen
3. Ontdekken van structuren van ruimte, tijd en personen
4. Bereiken van homeostase : actie-reactiespiraal die zorgt voor voorspelbaarheid en
duidelijkheid in communicatie en reacties tussen personen
In de adaptatiefase
• Lichamelijke ontregeling in situatie van disregulatie
→ Innerlijk spanningsniveau raakt snel ontregeld en men gaat naar een
hypo- of hyperarousal
• Doel begeleiding : op zoek gaan naar aanvaardbare manieren om innerlijke
spanning te reducerenè
Begeleidingstips
• Personen in adaptatiefase : hoge nood aan nabijheid
→ Hebben nog een IK-identiteit
→ Kunnen moeilijk zaken alleen doen : belang van samen zijn en
nabijheid van een vertrouwde begeleider die responsief en
beschikbaar is
• Belang van nabijheid en responsiviteit
→ Vertonen ook vaan erg claimend gedrag
45
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thyrajanssens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
