EUROPESE EN REGIONALE
INTEGRATIETHEORIEËN
HOOFDSTUK 1: FOUDING FATHERS: EUROPA OP ZOEK NAAR VREDE
- Bestuderen van federalisme, functionalisme, transactionalisme en neofunctionalisme
FEDERALISME
ONTSTAAN
- Gesitueerd in het interbellum
- Coudenhove-Kalergi
o Schetst de moeilijke situatie van Europa
o Duidelijk beïnvloed door uitéénvallen van Oostenrijk-Hongarije
o Vreesde dat Europa verscheurd zou worden door nationalisme
o Pan-Europese visie: Europa moet belangrijke wereldmacht worden
- Typische kenmerken van het federalisme
o Vrees voor gevolgen van nationalisme in Europa
o Streven naar Europese grootmacht die zich afzet tegen de VS
o Aandacht voor Europese symboliek
- Briand-Memorandum (1930)
o Nieuwe impuls voor Europese federalistische denken
- Altiero Spinelli
o Volgende belangrijke stap voor het federalisme
o Benadrukte de legitimiteitscrisis van de natiestaat
Zag nieuwe loyaliteiten tegenover een federaal Europa
o Idee dat Europese staten hun macht moesten bundelen in overkoepelende federatie
- Raad van Europa als eerste federalistische verwezenlijking
o Tekenen van EVRM in 1950
o Raad en Hof houden zich bezig met kernwaarden van het federalisme
Democratie, mensenrechten, de rechtstaat
o Federalistische aspiraties niet waargemaakt
Instellingen groeien uit tot tandeloos forum
- Mislukking van EDG en EPG grote ontgoocheling voor federalistische beweging
- Europees federalisme blijft wel invloedrijke denkrichting
o Voor de voor- en tegenstanders
- Moeilijk om 1 definitie van het Europese federalisme te vinden
,DOELSTELLINGEN
1. STREVEN NAAR MÉÉR EUROPESE INTEGRATIE
- Als beste middel tegen nationalisme
- Afkalven van macht van nationale staten ten voordele van Europese niveau staat centraal
Machtsverdeling tussen centrale en nationale niveau
- Machtsverdeling is duidelijk gedefinieerd en afgebakend
o Sterke klemtoon op formele en juridische aspecten van Europese integratie
o Veel belang aan rol van supranationale instellingen
- Balans tussen eenheid en verscheidenheid blijft vaag
o Verschillende meningen van hoe bevoegdheid naar Europese niveau moet gebeuren
1. Hamilton-model
‘Verenigd Staten van Europa’
Één centrale regering met alle kernbevoegdheden, minder belangrijke
bevoegdheden bij de deelstaten
Komt overeen met visie van Spinelli
2. Proudhon-model
Kijkt hoe mens bevrijdt kan worden van moderne kapitalistische staatsorde
Nadruk op lokale autonomie en decentralisatie
Dit idee is nauwelijks uitgewerkt
2. NADRUK OP DEMOCRATISCHE VERTEGENWOORDIGING BINNEN EUROPESE PROJECT
- Tekortkoming van de nationale staat compenseren
o Neiging tot totalitarisme verminderen
- Meer Europa = meer democratische inspraak
- Directe link tussen burgers en federale niveau
- Primaat van de politiek staat centraal
o Minder aandacht voor economisch-technische dimensie, of sociaal-psychologische proces
o Europa is een politiek project
- Op welke manier moet zo een Europese politieke macht tot stand komen?
o Belang van propaganda
Bekering van de publieke opinie
o Nationale identiteit hoeft niet per se te verdwijnen, maar wel belang van Europese demos
- Federalisten hebben neus voor opsporen van ‘critical junctures’ (cruciale scharniermomenten)
o Die opportuniteiten bieden om Europese integratie te bespoedigen
o WO2 als beste voorbeeld
o Bij politieke problemen wordt meteen oplossing in Europees verband naar voren geschoven
- Hevige discussies over welke methode
o Big bang-revolutie
Minderheid van de federalisten
Politici nemen voortouw om in 1 keer een constitutioneel Europa op te richten
o Pan-Europa
Meerderheid van de federalisten
Via brede steun van de bevolking
= De constitutionele methode
- Meeste federalisten kiezen voor de Jean Monnet methode
, o Via bescheiden economische integratie zou er een federaal Europa worden gebouwd
o Illusie dat federaal Europa snel zou ontstaan valt weg
o Hevige kritiek van Spinelli: gelooft niet in spillover
KRITIEKEN
- Federalistische ideaal van Spinelli en co is onhaalbaar
o Zou ook zo blijken uit de praktijk
o Ideaalbeeld dat politiek ondenkbaar is
o Is een naïef idee
- Federalisten deden geen poging om haalbaarheid van federalistische schema wetenschappelijk te
onderzoeken
o Geloven in belang van instituties, die gemakkelijk opgericht kunnen worden
Maar kijken niet naar de politieke dynamieken die hiertoe leiden
- Romantische ideaalbeeld is niet zonder gevaar
o Federalisme biedt geen oplossing voor de 2 doelstellingen
o Risico bestaat dat federaal Europa tot meer oorlog en minder democratie zou leiden
- Vrees dat Europese superstaat een oorlogszuchtige wereldmacht zou worden
o Een federaal Europa is niet per se een pacifistisch Europa
- Federaal Europa, inclusies Europese vlak, volkslied,… brengt Europees nationalisme met zich mee
o Vrees voor nazistisch Europa
- Is een federaal Europa per se democratisch?
o Kloof tussen burger en politiek neemt enkel toe als een supranationaal Europa over
uitgebreide bevoegdheden beschikt
o Twijfelachtig of zich een Europese demos kan ontwikkelen
- Staatscentrische bril van federalisten
o Europa als internationale staat, eerder dan een politieke constructie
- Federalisten hebben verkeerd ingeschat dat meer puvlieke inspraak zou leiden tot meer
supranationale macht voor Europa
o Hoe meer politiek de EU wordt met inspraak, hoe moeizamer een Europese federatie tot
stand komt
- Sociaaleconomische dimensie wordt helemaal vergeten in het steven naar federaal Europa
- Vroegere federalisten promoten kolonialistische visie op de EU
o Federalisten zijn blind voor emancipatorische betrachting van mensen uit kolonies
FUNCTIONALISME
FORM FOLLOWS FUNCTION
- Associatie met 1 auteur: David Mitrany
- Opgang in dezelfde periode als het federalisme
- Betrachting van vrede staat centraal
o Maar nadruk op functioneel werkend systeem
o >< Federalisme: nadruk op creatie van nieuwe politieke instellingen
- ‘Form follows function’
o Functionaliteit van politieke constructie is belangrijker dan institutionele vormgeving
o Vertrekpunt: menselijke behoeften (functies) waarin voorzin moet worden
Meer bepaald welvaart en vrede
- Nadruk op planning en organisatie van economische leven in functie van welvaartsdoelstellingen
, - Functionalisten hebben niet één specifieke politieke functie voor ogen
o Geen institutionele blauwdruk die opgericht moet worden
o Naar gelang politieke functie zal bepaalde vorm meer of minder geschikt blijken
- Nationale staat is geen geschikte kandidaat
o Staat wordt gedomineerd door politieke belangen en ideologie
Waarbij menselijke behoeften pas op de tweede plaats komen
o Legitimiteitscrisis van de staat
- Geen voordeel in een Europese federatie
o Is per definitie ook territoriaal omschreven
o Is gewoon een replica van de staat op een hoger niveau
- Zelfde nadelen gelden voor een wereldregering
- Dus duidelijk dat Mitrany a-territoriale visie heeft op institutionele blauwdrukken
HET FUNCTIONALISTISCHE ALTERNATIEF
- Lappendeken van functionele agentschappen
o Staan elk op rationele manier in voor aanpakken van specifieke behoefte
o Focus op het technische, laten zich niet domineren door politiek of ideologie
- Territoriaal niveau van de functie is afhankelijk van de situatie dat het vereist
- Belang van vooropgestelde doestellingen
o Verwezenlijking moet pragmatisch en flexibel zijn
- Wanneer instellingen niet meer voldoen aan hun functies
o Worden ze hervormd of afgeschaft
- Specifieke visie op democratie
o Rol van experten vs bevolking
o ‘Management committee government’
o Working democracy ipv voting democracy
Instellingen bevorderen algemeen belang door menselijke behoeften van vrede en
welvaart op rationele en technische manier aan te pakken
Gebeurt best door experten die opereren vanop juiste functionele niveau
o Voting democracy
Democratisch gehalte gemeten aan mate waarin bevolking haar vertegenwoordigers
kan kiezen
Weinig vertrouwen in zo een systeem
RELEVANTIE
- Functionalisme is analytisch meer diepgaand en origineler dan andere denkkaders
- Stelt de fixatie op de staat en territoriale afbakening in vraag
o Vertrekt vanuit menselijke noden
- Subsidiariteitsprincipe
o Elk probleem moet op het gepaste niveau aangepakt worden
o Variërend van dossier tot dossier en doorheen de tijd
- EU is niet de only game in town
o Er bestaan nadere en misschien wel meer functionele vormen van Europese integratie
Andere ‘samenwerkingen’ dan de Europese Unie
- Belang van internationale organisaties
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alexdecort. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.