Dit document omvat een zelfgeschreven samenvatting gebaseerd op alle casussen die aan bod komen in het blok neuropsychologische stoornissen, aangevuld met informatie uit de colleges. Dit betreft het 4-weekse blok, dat in dit schooljaar voor het eerst werd gegeven. Ik had dus geen andere voorbeelden...
Taak 1 anatomie van het brein
Hoe is het brein opgebouwd?
Achterhersenen: bestaande uit de medulla, de pons en het cerebellum.
De medulla is een verlenging van het ruggenmerg. Het hoofd en de organen verbinden met de
medulla d.m.v. craniale zenuwen (deze regelen vitale reflexen als ademhaling).
De pons ligt anterial en ventraal t.o.v. de medulla. In de pons kruisen axonen van elke hersenhelft naar
de tegenovergestelde kant van het ruggenmerg. Hierdoor controleert de linkerhersenhelft de spieren
van de rechterzijde van het lichaam en de rechterhersenhelft de linkerzijde.
Het cerebellum is een grote hersenstructuur met veel diepe plooien. Bekend om bijdragen aan
controle van beweging en belangrijk voor evenwicht, betrokken bij leren en geheugen. Verminderde
werking zorgt ook voor problemen met het wisselen tussen auditieve en visuele stimuli, net als met
timing.
Middenhersenen: Het dak ervan wordt het tectum genoemd. De zwellingen die op het tectum liggen
zijn de superieure colliculus (zicht) en de inferieure colliculus (gehoor). Onder het tectum ligt het
tegmentum. Dit is het tussenliggende niveau van de middenhersenen. Het tectum bedekt het
tegmentum, maar het tegmentum bedekt verschillende andere structuren van de middenhersenen.
De substantia nigria geeft aanleiding tot dopamine wat de bewegingsbereidheid vergemakkelijkt.
Voorbrein: Bestaande uit twee hersenhelften. Elke helft ontvangt zintuigelijke info van de
tegenovergestelde kant van het lichaam. Het controleert de spieren d.m.v. axonen naar het
ruggenmerg en de craniale zenuwkernen. Het buitenste gedeelte is de hersenschors (cerebrale cortex).
Daaronder bevinden zich de thalamus, basale ganglia en het limbisch systeem.
Het limbisch systeem omvat de: olfactory bulb (reukbol), hypothalamus, thalamus, hippocampus,
amygdala, fornix, memolary bodies en de cingulate gyrus van de cerebrale cortex.
- Amygdala: Evaluatie van emotionele informatie, speciaal voor angst (fear)
- Thalamus: de thalamus en de hypothalamus vormen het diencephalon, een deel dat zich
onderscheidt van het telencephalon (dat is de rest van de voorhersenen). De meeste
zintuigelijke info gaat eernst naar de thalamus, die het verwerkt en de output naar de
hersenschors stuurt. Vervolgens stuurt de hersenschors de info terug naar de thalamus,
waardoor de aandacht wordt gericht op bepaalde prikkels. Met uitzondering van de olfacotry
bulbs.
- Hypothalamus: controle over eten en drinken, temperatuur controle en herhaalbaar gedrag.
Het is een gebied ventraal van de thalamus. Het heeft wijdverspreide verbindingen met de
rest van het brein en bevat verschillende kernen. Door zenuwen en door het vrijgeven van
1
, hormonen brengt de hypothalamus boodschappen over aan de hypofyse waardoor het
vrijgeven van hormonen veranderd. Schade in dit gebied leidt tot afwijkingen in gemotiveerd
gedrag zoals voeding, drinken, temperatuurregeling etc.
- Hypofyse: hormoonproducerende klier aan de basis van de hypothalamus. In reactie op de
hypothalamus maakt de hypofyse hormonen die het bloed naar organen in het lichaam voert.
- Basale ganglia: bestaan uit:
o Caudate nucleus
o Putamen
o Globus pallidus
Basale ganglia integreren motiverend en emotioneel gedrag om de kracht van geselecteerde
acties te verhogen. Het is ook cruciaal voor geleerde vaardigheden en gewoontes, maar ook
voor andere vormen van leren die zich geleidelijk aan ontwikkelen met uitgebreide ervaring.
Schade belemmert ook de beweging.
- Nucleus basalis: is een structuur op het ventrale oppervlak van de voorhersenen. Het ontvangt
input van de hypothalamus en basale ganglia en stuurt axonen naar wijdverspreide gebieden
in de hersenenschors. Die axonen geven de neurotransmitter acetylcholine vrij. Dit is
belangrijk voor opwinding, waakzaamheid en aandacht.
- Hippocampus: grote structuur tussen thalamus en cerebrale cortex. Het is belangrijk voor het
geheugen en voor monitoren waar je bent en waar je heen gaat.
2
,De ventrikels
Het zenuwstelsel begint als een buis rond een vloeistofkanaal. Het kanaal blijft bestaan als het centrale
kanaal in het midden van het ruggenmerg, en als de ventrikels: vier met vloeistof gevulde holtes in de
hersenen.
Elke hemisfeer bevat een van de twee grote ventrikels. In de richting naar achteren verbinden ze met
de derde ventrikel, op de middenlijn, waardoor de linker thalamus wordt gescheiden van de rechter
thalamus. De derde gaat over in de vierde ventrikel in het midden van de medulla. Chloroid plexus
cellen langs de wanden van de ventrikels produceren cerebrospinaal vocht (CSF: hersenvocht. Dient als
bescherming tegen mechanisme schokken als het hoofd beweegt, het zorgt voor drijfvermogen en
voeding). Vanuit de vierde ventrikel stroomt een deel ervan naar het centrale kanaal van het
ruggenmerg, maar meer gaat naar smalle ruimtes tussen hersenen en dunne hersenvliezen.
Opbouw cerebrale cortex
De cellen aan het buitenoppervlak van de hersenschors zijn de grijze stof en hun axonen die zich naar
binnen uitstrekken zijn witte stof. Neuronen communiceren met neuronen in een andere hemisfeer
door middel van twee bundels axonen:
- Corpus callossum
- De kleinere anteriore commissure
Mensen hebben een grotere hersenschors met meer vouwen en meer neuronen per eenheid dan
dieren. De hersenschors is ook groter in verhouding tot de rest van de hersenen.
Organisatie hersenschors
3
, De microscopische structuur van cellen van de hersenschors varieert van het ene gebied tot het
andere, net als de dichtheid van neuronen per volume. De hersenschors bevat tot 6 verschillende
lagen van cellichamen die parallel aan het oppervlak van de cortex liggen. Deze lagen noem je laminea
en deze worden gescheiden door lagen van vezels. De laminae variëren in dikte en aanwezigheid bij
verschillende delen van de cortex. De cellen van de onderliggende cortex zijn georganiseerd in
kolommen die loodrecht op de laminae staan. De cellen binnen een bepaalde kolom hebben
vergelijkbare eigenschappen, bijvoorbeeld reageren op de aanraking van de linkerhand.
Specifieke delen van de cortex
Onderscheid tussen gebieden van de hersenschors wordt gemaakt op basis van de structuur en
functie van de cellen. Het is gegroepeerd in vier lobben genoemd naar de schedelbotten die
eroverheen liggen: occipitaal, pariëtaal, temporaal en frontaal.
- Occipitale kwab (achterhoofdskwab): aan het uiteinde van de cortex. Het is het belangrijkste
deel voor visuele informatie. Het achterste deel staat bekend als de primaire visuele cortex
(gestreepte cortex). Vernietiging veroorzaakt blindheid. Mensen met oogletsel worden blind,
maar als de primaire visuele cortex nog in tact is en als eerdere visuele ervaringen hebben
plaatsgevonden kunnen ze nog steeds visuele dromen hebben en scènes voorstellen.
- Pariëtale kwab: ligt posterieur aan de centrale sulcus tussen de occipitale kwab en de centrale
sulcus. Het is een diepe groef in het oppervlakte van de cortex. Dit gebied ontvangt sensaties
van aanrakingsreceptoren, spierstrekkingsreceptoren en gewrichtsreceptoren.
o De postcentrale gyrus omvat vier banden van cellen parallel aan de centrale sulcus.
Afzonderlijke gebieden langs elke band ontvangen tegelijkertijd informatie van
verschillende delen van het lichaam. Twee banden ontvangen lichte aanraking info,
een ontvangt diepe druk info en een ontvangt een combi van beiden. Info over plaats
van aanraking en het lichaam is belangrijk ook belangrijk voor de interpretatie van
visuele en auditieve informatie.
De pariëtale kwab bewaakt alle info over oog, hoofd en lichaamsposities en geeft deze door
aan hersengebieden die de beweging controleren. Het is essentieel voor ruimtelijke en
numerieke informatie.
- Temporale kwab: laterale deel van elke hemisfeer. Het doel hiervan is auditieve informatie, en
het is essentieel voor het begrijpen van gesproken taal. Het draagt ook bij aan complexe
aspecten van het gezichtsvermogen waaronder de perceptie van beweging en herkenning van
gezichten. Schade aan deze kwab kan zorgen voor uitgebreide visuele of auditieve
hallucinaties. Het is ook belangrijk voor emotioneel en motiverend gedrag.
- Frontale kwab: hierin zitten de primaire motorische cortex en de prefrontale cortex.
o Het achterste deel, de primaire motorische cortex (de precentrale gyrus), is belangrijk
voor de controle van fijne bewegingen zoals het bewegen van een vinger. Belangrijk is
dat geen enkel gebied in deze cortex slechts 1 spier controleert. Als twee spieren
samen bewegen, dan overlappen de hersengebieden.
o Het voorste deel is de prefrontale cortex. Deze heeft drie grote regio’s:
▪ Achterste deel: beweging
▪ Middelste deel: werkgeheugen, cognitieve controle, emotionele reacties
▪ Voorste deel: nemen van beslissingen, evalueren van de beste mogelijkheid
Prefrontale lobotomieën: door middel van een operatie de prefrontale cortex los halen
van de rest van het brein. Gevolgen: apathie, niet goed kunnen plannen en initiatief
nemen, geheugenstoornissen, afleidbaarheid, minder emotie uitingen en sociale
remmingen, impulsiever.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper willemslisa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
