Inleiding tot de theoretische orthopedagogiek
Hoofdstuk 1: agogisch handelen, agogie en agogiek.
1.Inleiding
Alle orthopedagogisch handelen is agogisch handelen.
Veranderen is 1 van de sleutelbegrippen.
2. De begrippen Agogie en Agogiek
Pedagogiek :
- pais = kind
- agogos, agein = begeleider, gids, opleiden, regeren, besturen
=> letterlijk vertaald: agogiek is de wetenschap betreft van het begeleiden van mensen in het
algemeen.
Agogiek duidt op de theorie of de wetenschappelijke benaderen. Geeft richtlijnen en aanbevelingen
voor het agogisch handelen.
Agogie beklemtoont het handelen, het doen of de praktijk.
3. Drie sleutelbegrippen van het Agogisch handelen
Agogiek is de leer die aanwijzingen en richtlijnen geeft voor de manier waarop individuele personen,
groepen, organisaties en samenlevingsverbanden kunnen worden begeleid in
veranderingsprocessen. Het gaat er daarbij om, dat die begeleiding plaatsvind vanuit de situatie
waarin de betrokkenen zich bevinden en dat zij mogelijkheden krijgen aangereikt om zoveel mogelijk
zelf te handelen ten einde tot de gewenste verandering te komen.
Winkelaar
3.1 sleutelbegrip 1: veranderen (of beïnvloeden)
Doel agogie= het handelen van mensen veranderen.
Een ‘ideaalbeeld’, ‘totale vorming’ bestaat niet.
Iedereen moet blijven ‘veranderen’. We spreken over ‘permanente educatie’, ‘altijd durend leren’,
‘eeuwig durende opvoeding’
3.2 sleutelbegrip 2: handelen
Niet hetzelfde als gedrag.
Gedrag: zichtbaar en observeerbaar.
Handelen: -wat mensen bewust doen.
-Minder observeerbaar zoals gedachten, gevoelens, intenties
3.3 sleutelbegrip 3: emancipatie
Minder afhankelijk
Ze maken zelf uit wat voor hen belangrijk is en staan zo sterker in het leven
Doel: empowerment
4. Richtgevende kenmerken vh agogisch handelen.
Niet elk veranderingsproces dat mensen opzetten kan je agogisch noemen.
,4.1 Psychosociale verandering
psyche= op alles wat je bezig houdt
Sociaal= op de onderlinge verhouding tussen mensen.
=> niet goed van elkaar te onderscheiden
Ze beïnvloeden elkaar voortdurend
4.2 Doelgericht
De verandering is op voorhand bedacht en gepland.
4.3 Systematisch
Via een planmatige manier.
4.4 Bewust
Er wordt heel goed nagedacht over elke stap.
4.5 Gewenst door de betrokkenen
Alle betrokkenen staan achter de verandering.
De context dwingt vaak tot verandering.
4.6 Niet even wederzijds
De relatie is asymmetrisch.
Een verschillende positie
Er is altijd sprake van iemand die wenst te veranderen en iemand die helpt het te realiseren.
4.7 Beroepsmatig
Professionele interventies
Inbreng van niet-professionele inbreng is belangrijk.
4.8 Waardegebonden
Descriptieve wetenschappen: zonder een oordeel te geven
Prescriptieve wetenschappen: beschrijven een ideale situatie en zijn waardegebonden.
Agogiek behoort tot de prescriptieve wetenschappen.
5. De professionalisering van het agogisch handelen.
De industrialisering zette 2 maatschappelijke veranderingen in gang.
5.1 Ontwikkeling van wetenschap en techniek
Voor: het leven duidelijk uitgestippeld in vaste patronen.
Erna: Volwassenen moesten bijleren en veranderen om goed te blijven functioneren.
5.2 Stijgende individualisering
Voor: mensen leefden in kleine, besloten gemeenschappen met hele qtrenge normen, waarden en
regels.
Erna: volwassene mochten zelf kiezen wat ze deden.
=> deze veranderingen beïnvloeden elkaar
Ontstaan van welzijnswerk
Aanvankelijk vrijwillegerswerk
Later ‘agogisch werkveld’ met agogische beroepen met eigen beroepsopleidingen,
beroepsorganisaties en beroepscodes
,6.Vertrekpunt van agogisch handelen
6.1 Exagogiek of curatief agogisch werk
Beginsituatie is problematisch
Situatie proberen te verbeteren
Hulpverlening
vb. ‘Buddy’ help aidspatiënt bij het aanvaarden vd ziekte.
6.2 Anagogiek of positief agogisch werk
Beginsituatie is normaal
Doel om te verbeteren
vorming
vb training voor ‘buddies’
6.3 Katagogiek of preventief agogisch werk
Beginsituatie normaal
Situatie te behouden
Preventie
vb. Aidspreventieprogramma ‘vrij veilig’
7. Niveaus van veranderingsprocessen
7.1 Microniveau
Een persoon of kleine groep
7.2 Mesoniveau
Een groep of organisatie
7.3 Macroniveau
(Delen van) de samenleving
8. De valkuil van de (ped)agogiering
Pedagogisering= toename van het aantal professionele interventies op (ped)agogisch vlak.
De eigen positieve krachten van mensen wordt miskend.
Mensen durven niet meer veranderen zonder deskundige begeleiding
-> onzekerheid en afhankelijkheid
Valkuil vermijden door:
8.1 wederkerige relatie
Respect hebben voor eigenheid van de client en dat je open staat voor zijn signalen.
8.2 Uitgaan van de mogelijkheden
Zo weinig mogelijk verantwoordelijkheid uit de handen van de cliënten te nemen.
Ervan uitgaan dat mensen het vermogen hebben voor te veranderen.
8.3 Mensen zijn historische wezens.
Vertrekken van ‘waar je client is’.
, Hoofdstuk 2: opvoeden, pedagogie(k) en orthopedagogie(k)
1.Inleiding
Opvoeden is zo oud als mens zelf.
De opvoeding moet mee evolueren met de maatschappij, de kijk op opvoeden veranderd.
2. Wat is opvoeden?
2.1 Definitie
- relatie met de client
- Klimaat aanbieden aan client zodat men kan groeien
- Leefsituaties moeten optimale kansen bieden; structuur, regels, grenzen aanbieden
-> Volgens KOK
-> de eerste stap: we moeten altijd vertrekken vanuit het gewone opvoeden
2.2 Ontwikkelen en opvoeden: het opvoedingsproces
twee opgaves:
1. Kind moet ontwikkelen
2. Opvoeder moet opvoeden
Nature= aanleg, in de genen
Nurture= milieu, omgeving
Individuele keuzes
3. Van problemen van bij het opvoeden... tot een stagnerend opvoedingsproces
3.1 Van problemen bij het opvoeden
“Het opvoedingsproces kent een voortdurende afwisseling van bijna automatisch handelen, met
periodes van nadrukkelijk stilstaan bij de opvoedersopgave om de ontwikkeling van het kind
adequaat te ondersteunen”
3.2 Tot een stagnerend opvoedingsproces
Voortdurende problemen
Perspectiefloze situatie
--> geschoolde opvoeder --> specifiek opvoeden= orthopedagogiek
4.De problematische opvoedingssituatie (POS)
4.1 Definitie
Ter Horst 1980
“door de betrokkenen als nagenoeg perspectiefloos ervaren opvoedingssituatie, waarin men er
zonder deskundige hulp van buitenaf niet in slaagt het geheel zodanig te veranderen dat het weer
perpectiefbiedend wordt”
4.2 Betekenis
Paradigmashift!
Probleem noch bij het kind, noch bij de ouders.
-> Maar het zit gelegen in de complete opvoedingssituatie
GEVOLG
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper morganeverkeste. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.