Maatschappelijk & Professioneel Engagement
Gezondheidspromotie en patiëntenvoorlichting
1 Maatschappelijke factoren en determinanten van gezondheid
Determinant = bepalende factor
Biologische factoren
Etniciteit en afkomst
Erfelijke factoren
Geslacht leeftijd
Omgeving
Socio-economische status
Migratie
Fysieke omgeving en milieu
Werkomstandigheden
Leefstijl
Belangrijkste factor
Hoe je leeft, bepaalt vaak je gezondheid
Bv. roken, alcohol
Organisatie van gezondheidszorg
1.1 Etniciteit en afkomst
De sterfte naar doodsoorzaak verschilt sterk per etnische groep
Hartziekten: in Europa op eerste plaats, in Afrika op negende
Hersenbloedingen: in Europa tweede plaats, in Afrika op zevende
Aids: in Europa op 42ste, in Afrika op eerste
Tuberculose: in Europa op 23e, in Afrika op elfde
Longkanker: in Europa op 3e, in Afrika op 38e
Diabetes:
Welvaartsziekte: stijgend aantal suikerzieken in zwart Afrika en India na de
industrialisering
o MAAR: genen van Afrikanen, Indiërs en Aziaten zijn niet ingesteld op deze
calorierijke voeding, waardoor ze een veel groter risico op de ziekte lopen
1.2 Erfelijke factoren
Voorbeelden
Atherosclerose (afzetten van cholesterol tegen bloedvatenwand)
Bepaalde kankers
Chronische gewrichtsaandoeningen
Chronische respiratoire aandoeningen
MAAR: erfelijke voorbeschiktheid – uitlokkende omgevingsfactoren
1.3 Geslacht
Er blijken verschillen te zijn in de meest voorkomende aandoeningen bij mannen en vrouwen
1
, Vrouwen:
Osteoporose
Migraine
Mentale problemen
Psychotrope geneesmiddelen
Geven vaker toe dat ze aan zelfmoord gedacht hebben
Ook: borstkanker, baarmoederhalskanker
Mannen:
Soa’s
Prostaatproblemen
Longkanker
1.4 Leeftijd
Ouderen vaker ziek, maar minder last door medische technologie
Desondanks stijgt het aantal ouderen dat behoefte heeft aan zorg
Mentale gezondheid van ouderen
Depressie
Angstproblemen
Slaapproblemen
Reden? Eenzaamheid, gebrek aan gevoel van een doel hebben, minder sociale contacten
1.5 Socio-economische status
Gezondheid is niet gelijk verdeeld
Belangrijke verschillen in mortaliteit, morbiditeit en andere indicatoren van de
volksgezondheid naar gelang:
De sociale klasse
Opleidingsniveau
Inkomensniveau
Beroepscategorie
Voorbeeld: vrouw zonder diploma heeft op haar 25 ste gemiddeld 3,5j minder
levensverwachting dan een vrouw van dezelfde leeftijd met universitair diploma
Voorbeeld: mannen ongeveer 5,5j minder en bovendien zullen ze dat kortere leven ongeveer
18j in minder goede gezondheid verkeren
Personen met laag opleidingsniveau
Geven vaker aan ontevreden te zijn over de gezondheid
Scoren in het algemeen slechter op het gebied van chronische aandoeningen
Lijden meer aan co-morbiditeit
Hebben globaal slechtere mentale gezondheid
Hebben vaker ernstige functionele beperkingen
Zijn meer arbeidsongeschikt (hoger werkverzuim)
Zijn minder tegen tetanus, hepatitis B en hersenvliesontsteking ingeënt
Worden minder gescreend worden voor borstkanker en baarmoederhalskanker
Minder kennis over aids, andere houding ten opzichte van aidspatiënten meer risico
op soa
Oorzaken
Vaker ongezonde leefstijl
Meer risicogedrag
2
, Roken komt vaker voor bij personen met een lagere sociale status en een lage
scholingsgraad
Minder groenten en fruit
Meer suiker en wit brood
Minder lichaamsbeweging
Gedrag is ook een resultante van
De omgeving waarin we opgroeien (slechte behuizing, psychosociale
omgeving…)
De opvoeding, de middelen die een gezin heeft
Voedingsgewoonten worden grotendeels ontwikkeld tijdens de kinderjaren
Kennis van voedsel
Mogelijkheden om voedsel te kopen, te bereiden
Uitgaven voor gezondheidszorg en medische consumptie worden vaker uitgesteld
omwille van financiële redenen
Preventiecampagnes zijn er op gericht om kennis te vergroten en attitudes
veranderen, om te komen tot gezonder gedrag
Helaas zijn ze vaak niet aangepast aan laagste sociale klassen en hebben ze weinig
effect op de groep die ze het meeste nodig heeft
Als mensen zich zorgen moeten maken over hun basisbehoeften, hebben ze minder
aandacht voor gezondheidsinformatie
1.6 Migratie
Verschillend van autochtone bevolking dat ze vaak tot lagere sociale klasse behoren en
andere gewoonten hebben die in land waarnaar ze gemigreerd zijn tot
gezondheidsproblemen kunnen leiden
Andere (cultuur)gewoonten
Taalproblemen
1.7 Fysieke omgeving en milieu
Voorbeelden:
Verkeer (ongevallen)
Lawaaioverlast door verkeer
Burenlawaai
Hinder van uitlaatgassen
Bodem/waterverontreiniging
Passief roken
Vandalisme
1.8 Werkomgeving
Factoren die invloed hebben op gezondheid:
Taakinhoud (fysieke activiteit, mentale activiteit)
Arbeidsomstandigheden (klimaat, temperatuur, lawaai…)
Arbeidsverhoudingen (psychosociale factoren zoals werkzekerheid, stress…)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marthebraem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.