HS 2: Lezen
Doelstellingen
Hoe verloopt lezen
Deelvaardigheden lezen
Cognitieve processen
Welke cognitieve processen leveren moeilijkheden op bij dyslexie
Diagnostiek van leesproblemen
Behandeling van leesproblemen
Inhoudsopgave
1 Het leesproces.....................................................................................................................................3
1.1 Ontwikkelingspsychologische benadering: taakanalytisch leesmodel..........................................3
1.2 Informatieverwerkingsbenadering: procesmodellen van lezen....................................................5
2 Leesontwikkeling...............................................................................................................................12
3 Cognitieve oorzaken van dyslexie......................................................................................................13
3.1 Fonologisch deficit......................................................................................................................14
3.2 Rapid naming deficit...................................................................................................................15
3.3 Werkgeheugen deficit.................................................................................................................17
4 Orthodidactische aspecten van diagnostiek van leesproblemen.......................................................19
4.1 Niveaubepaling...........................................................................................................................20
4.1.1 Woordniveau.......................................................................................................................20
4.1.2 Zinsniveau............................................................................................................................24
4.1.3 Gecombineerde tests...........................................................................................................27
4.2 Foutenclassificatie......................................................................................................................27
4.2.1 Basisfouten..........................................................................................................................27
4.2.2 Regelfouten.........................................................................................................................28
4.2.3 Fouten tegen weetwoorden................................................................................................29
4.3 Kwalitatieve analyse leesproces.................................................................................................29
4.3.1 Woordniveau.......................................................................................................................29
4.3.2 Zinsniveau............................................................................................................................30
4.3.3 Nog stap verder gaan dan leesstrategie en foutenanalyse: dieper gaan.............................30
5 Taakgerichte leerhulp: lezen (orthodidactisch niveau)......................................................................32
5.1 Opbouwmethodiek.....................................................................................................................32
5.1.1 Aanleren van deelvaardigheden..........................................................................................33
5.1.2 Aanleren van decodeerstrategieën......................................................................................34
5.1.3 Hardnekkig spellen/ raden afleren.......................................................................................35
5.1.4 Feedback over accuratesse..................................................................................................36
1
,5.2 Inprentingsmethodiek................................................................................................................36
5.2.1 Associaties leren op hoger niveau.......................................................................................36
5.2.2 Versnellen............................................................................................................................37
5.2.3 Feedback over de snelheid..................................................................................................37
5.3 Begripsstrategiemethodiek.........................................................................................................38
5.3.1 Mobiliseren en implementeren van voorkennis..................................................................38
5.3.2 Begripsstrategieën leren toepassen.....................................................................................39
2
,1 Het leesproces
Twee perspectieven
1) Ontwikkelingspsychologische benadering (welke stappen zet je)
o Lezen = proces van stapsgewijze verwerVing (aanleren)
Hoe kan kind dat nog niet kan lezen, stapsgewijs in de tijd
komen tot vaardigheid vh lezen?
Analfabeet perfecte lezer
o TAAKANALYTISCHE modellen van lezen: DEELVAARDIGHEDEN van
lezen
2) Informatieverwerkingsbenadering
o Lezen = proces van verwerKing van informatie (uitvoeren)
Niet kijken naar ontw in tijd, wel naar leesproces zelf: welke
processen gaande in hersenen om tot lezen te komen?
o PROCES- modellen van lezen: COGNITIEVE PROCESSEN bij lezen
1.1 Ontwikkelingspsychologische benadering: taakanalytisch
leesmodel
Taakanalytisch leesmodel spellend tot herkennend lezen
cf. Struiksma & van der Leij: later ook gebruiken bij diagnostiek van technisch
lezen en aanvankelijk spellen
Dit schema zullen we nu gebruiken op 2 manieren:
Deelaspecten ontrafelen: wat houdt dit deelaspect in?
Testjes om de deelaspecten te onderzoeken: hoe onderzoek ik dit
deelaspect?
3
, Deelaspecten van taakanalytisch model: DEELVAARDIGHEDEN van lezen
1) Woordherkenning
WAT: Herkennen en kunnen oplezen van enkelvoudige woorden =
eindproduct lezen
TEST: een minuut test: zoveel mogelijk woorden lezen in 1 minuut
=> Hiervoor heb je 2) auditieve synthese en 3) klank-tekenkoppeling/grafeem-
foneem nodig
2) Auditieve synthese
WAT: Tekens die je hebt gekoppeld, aan elkaar in woord vastmaken
o Dus niet b-r-u-i-n, wel bruin
o => Klanken moeten 1 geheel vormen
TEST: leraar geeft fonemenreeks s-t-o-k waarop de leerling met het woord
‘stok’ moet reageren
=> Hiervoor heb je 5) auditieve discriminatie en 6) Sequentieel geheugen nodig
3) Klank-teken koppeling
WAT: Aan elk grafeem juiste foneem koppelen (luidop/ intern)
TEST: letters laten zien, leerling vragen letter te zeggen
=> Hiervoor heb je 4) Visuele discriminatie en 5) Auditieve discriminatie nodig
4) Visuele discriminatie
WAT: Weten wat belangrijke verschillen zijn om geschreven letters te
onderscheiden
o Ook bij verschillende lettertypes!
TEST: Welke van de twee grafemen na de lijn (2 kolommen) gelijk is aan
die voor de lijn
5) Auditieve discriminatie
WAT: Weten wat belangrijke verschillen zijn om uitgesproken klanken te
onderscheiden
TEST: iedere keer 2 klanken noemen, dan kind zegt of klanken dezelfde
zijn
6) sequentieel geheugen
WAT: Klanken in juiste volgorde aan elkaar breien kunnen vasthouden in
geheugen
TEST: random volgorde van klanken/woorden aanbieden, dan vragen welke
klanken aangeboden (en volgorde is belangrijk)
PAS OP: 7e deelvaardigheid die eig niet nodig is in heel gedetailleerde pad:
7) Visuele synthese
WAT: = weg die iets sneller/ stapje verder gaat in de leesontwikkeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LuGi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.