HOOFDSTUK 3: FEEDBACK EN BEWEGINGSCONTROLE
Feedback verwijst naar de terugkoppeling van informatie naar de bewegende persoon zodat
foutendetectie en correctie kunnen plaatsvinden.
Feedback kan door de uitvoerder zelf (zintuigen) gegenereerd worden of ze kan via een derde
persoon verschaft worden.
EEN CLASSIFICATIE VAN SENSORISCHE INFORMATIE
Schmidt: Al de sensorische informatie die tijdens de bewegingsuitvoering beschikbaar is, kan men
onderverdelen in 2 groepen:
- Een deel staat rechtsreeks in verband met de bewegingsuitvoering
Kan verder opgesplitst worden in informatie vóór, tijdens of na de
bewegingsuitvoering
- Een deel betreft omgevingsinformatie die niets te maken heeft met de eigenlijke beweging
Voor de beweging beschikt men over informatie die belangrijk in voor de bewegingsuitvoering.
Tijdens en na de beweging beschikt men over informatie over de eigenlijke beweging = feedback.
- Intrinsieke of inherente feedback: informatie die ter beschikking is van de uitvoerder via diverse
sensorische kanalen (nl. visuele, auditieve en proprioceptieve afferenten)
» Informatie kan zondermeer opgenomen en verwerkt worden door de uitvoerder zelf,
of
» Uitvoerende moet aangeleerd worden welke sensorische informatie met de juiste
bewegingsuitvoering overeenstemt
- Extrinsieke of toegevoegde feedback: wordt toegevoegd aan intrinsieke feedback en kan
ondermeer door een therapeut of een technisch instrument verschaft worden
» Informatie over het goed of slecht uitvoeren van een beweging
» Een score op een algemene prestatie van de bewegingsuitvoering
» Informatie over het bewegingsverloop of de positie van de ledematen in de ruimte
INTINSIEKE OF INHERENTE FEEDBACK
De belangrijkste bronnen van intrinsieke feedback zijn: visuele, proprioceptieve en auditieve
informatie.
Intrinsieke feedback is algemeen belangrijk om doelgerichte prestaties met succes uit te voeren →
van groot belang tijdens motorische leerprocessen.
Uit onderzoek: Afferente informatie is met name belangrijk bij het leren van nieuwe vaardigheden.
14
, PROPRIOCEPTIEVE INFORMATIE
NEUROFYSIOLOGIE VAN DE PROPRIOCEPTIE
Proprioceptie is het vermogen op de positie en de beweging van ledematen waar te nemen.
Proprioceptie is daarom belangrijk voor:
- Lokalisatie in de ruimte
- Snelheden inschatten
- Spieractiviteit
Proprioceptieve informatie wordt door zintuigcellen (perifere receptoren) waargenomen en via
afferente sensorische zenuwen naar het ruggenmerg en naar het centraal zenuwstelsel geleid. Zo
wordt via een reflexboog of ia centrale verwerking uiteindelijk de beweging bijgestuurd.
Gebruikte zintuigcellen:
- Spierspindels
- Golgi-peesorgaantjes
- Gewrichtsreceptoren
SPIERSPINDELS EN GOLGI-PEESORGAANTJES
Doel: Brengen complementaire informatie met betrekking tot
de status van de spier over
Op het hoogste niveau (VB: cortex) wordt de proprioceptieve
informatie gebruikt voor de perceptie van de positie van het
lidmaat en voor het plannen van bewegingen.
Op de lagere niveaus controleren de receptoren in de spieren en pezen de motoriek door middel van
reflexen.
Spierspindels:
- Registreren veranderingen over:
» Lengte van de spier
» Snelheid waarmee de lengte verandert
- Aanwezig in vlezige deel van een spier, verankerd met de ‘intrafusale’ spiervezels
- Spindel omvat zo’n 3 – 10 spiervezels
- Opgebouwd uit 3 componenten:
» Gespecialiseerde spiervezels → intrafusale spiervezels
» Sensorische axonen → spoel rondom de spiervezel
▪ Afferente axonen
▪ Type Ia en type II
» Motorische axonen → sensitiviteit van de spierspoel reguleren
▪ Efferente axonen
- Als de spier uitgetrokken wordt zullen ook de spierspindels mee rekken → spierspindels
‘vuren’
15
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sarah105. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.