Werd voor het eerst blootgelegd door Ivan Pavlov, een Russische fysioloog die onderzoek deed bij
honden. Om te begrijpen hoe klassieke conditionering werkt, is het belangrijk om de verschillende
onderdelen ervan te onderscheiden. Dit zijn:
De ongeconditioneerde stimulus (OS): eten
De geconditioneerde respons (OR): kwijlen
De geconditioneerde respons (GR): kwijlen
Was het geluid van de bel eerder een neutrale stimulus, na conditionering werd het een
geconditioneerde stimulus (GS). Het kwijlen bij het horen van de bel wordt de geconditioneerde
respons (GR) genoemd. De honden reageerden dus net zo op de geconditioneerde stimulus als op
de ongeconditioneerde stimulus.
Het renewal effect is als de associatie nog niet volledig weg is en weer makkelijk kan worden
opgewekt als de OS weer eenmaal of een paar keer samen voorkomt met de neutrale stimulus.
Deze wordt dan weer snel een GS.
Sommige mensen voelen zich seksueel aangetrokken tot en raken opgewonden van een
afwijkende stimuli, zoals voeten, dieren of bepaalde kledingstukken, een stoornis die parafilie
wordt genoemd. Ook bij parafilie is het idee dat mensen onbewust een neutrale stimulus, bijv een
schoen, zijn gaan associëren met een seksuele gebeurtenis, waardoor deze neutrale stimulus een
GS werd en het kan gebeuren dat men dan opgewonden raakt van een schoen (Hoffmann, 2007).
Psychische problemen die ontstaan zijn via klassieke conditionering, zoals een fobie, kunnen het
best worden aangepakt met (cognitieve) gedragstherapie. Deze vorm van therapie is gebaseerd op
de principes van de klassieke conditionering en redeneert dat gedrag dat is aangeleerd ook weer
kan worden afgeleerd.
Uit onderzoek blijkt dat hoe vaker kleine kinderen ter correctie van ongewenst gedrag geslagen
worden door hun ouder, hoe agressiever ze in de loop van de tijd worden (Lee et al., 2013) Men
leert dan ook niet hoe het wel hoort.
Gaat het om belonen, dan is er 1 uitzondering. Het geven van een materiele beloning kan met zich
meebrengen dat gedrag dat mensen eerder uit zichzelf vertonen, juist vermindert. Door het
verbinden van de beloning aan het gedrag, verschuift de motivatie van intrinsiek (iets doen omdat
je het leuk vindt) naar extrinsiek (iets doen omdat er een beloning tegenover staat). Dit fenomeen
wordt ook wel de over-rechtvaardigingshypothese genoemd (Lepper, Greene & Nisbett, 1973).
, Mensen kunnen de principes van straf en beloning ook op zichzelf toepassen. Dit wordt
zelfregulatie genoemd.
Sociaal leren wordt ook wel modelling genoemd. Het imiteren van gedrag van iemand anders
(rolmodel). 1 van de eersten die het belang van sociaal leren onderzocht en aantoonde, was Albert
Bandura (Bandura, Ross & Ross, 1963). Bandura wilde weten in welke mate het kijken naar
agressief gedrag van anderen maakt dat mensen agressief gedrag gaan vertonen.
De conclusie van Bandura was dat mensen gedrag aanleren door andermans gedrag te
observeren. Mensen imiteren echter niet zomaar al het gedrag dat ze zien. Voorwaarde is dat
mensen zien dat het gedrag dat het rolmodel vertoont, voordelen heeft. Heeft het gedrag van het
rolmodel geen voordelen of alleen maar nadelen, dan zullen mensen dit gedrag niet gaan
imiteren. Het belooft dan immers weinig goeds. In het geval van de agressieve kleuters was het
voordeel van het agressieve gedrag dat ze hun frustratie konden afreageren.
Spiegelneuronen zijn hersencellen die actief worden zowel op het moment dat mensen zelf iets
doen, als op het moment dat ze een ander iets zien doen. Spiegelneuronen zorgen vervolgens voor
de psychische staat die bij de betreffende beweging van de ander hoort, waardoor mensen ook de
gevoelens en reacties ervaren bij andermans bewegingen. Het voelt als het ware alsof men het
gedrag van de ander zelf uitvoert. Omdat mensen innerlijk zo sterk reageren op andermans
bewegingen en geneigd zijn deze metaal mee te doen, leren zij vaardigheden beter aan door te
kijken hoe iemand anders iets doet dan door deze bijvoorbeeld uit een boekje te lezen of
uitgelegd te krijgen in woorden (Keysers, 2012).
Een wereldberoemd sociaalpsychologisch onderzoek toont aan dat om er bij te horen mensen hun
mening en gedrag aanpassen aan de groep, vaak zonder dat ze het doorhebben (onderzoek van
Solomon Asch 1955). Men was verbaasd over de uitkomst van het onderzoek; men had verwacht
dat mensen eerlijker en standvastiger zouden zijn.
Het Stanford-gevangenis-experiment liet zien dat hoe mensen hun eigen normen en waarden
overboord gooiden om bij de groep te horen.
Dit zijn relatief oude onderzoeken en recente onderzoeken laten iets anders zien. Men ziet het nu
(Asch-onderzoek) als een poging om, binnen de groep, solidariteit en vertrouwen te winnen in
plaats van te bezwijken voor de groepsdruk (Hodges et al., 1014). Over het onderzoek van
Zimbardo bestaat de laatste jaren discussie. Critici bewerken dat er te veel haken en ogen zaten
aan het onderzoek om de uitkomsten op die manier te interpreteren als Zimbardo deed (zie bijv.
Carnahan & McFarland, 2007).
Niet alleen door sociale normen en groepsdruk kunnen mensen hun gedrag in vergaande mate
aanpassen, ook onder invloed van een machthebber of autoriteit kan dat gebeuren. Meer
specifiek wordt er van macht gesproken als iemand over het vermogen beschikt om te overtuigen
of het gedrag van anderen te beïnvloeden (Raven, 2008). Verschillende soorten van macht:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anetboogaard. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.